Het Italiaans sonnet bestaat uit een octaaf en een sestet en is de “moeder” van de sonnetten. Gebruikelijk is dat Italiaanse sonnetten geschreven zijn in jambische pentameter.
Het Italiaans sonnet werd voor het eerst toegepast door Giacomo da Lentini (13e eeuw), de leider van de Siciliaanse school onder Frederik II. Guittone d’Arezzo (1235-1294) bracht het Italiaans sonnet naar Toscane. Hij schreef ca 300 sonnetten. Het Italiaans sonnet werd ook toegepast door Dante (1265-1321 en Guido Cavalcanti (ca1250-1300), maar de belangrijkste vroege sonnettenschrijver was wel Petrarca (1304-1374).
Het Italiaans sonnet bestaat uit twee delen: De octaaf (vaak gesplitst in twee kwatrijnen), die het onderwerp beschrijven , gevolgd door het sestet (gesplitst in twee terzinen) die de uitwerking of de conclusie weergeven. Tussen octaaf en sestet bevindt zich dus de volta.
De sonnetten van Giacomo de Lentini rijmden nog abab abab, al vrij snel werd abba abba de standaard (abab abab bleven bestaan in de vorm van het Siciliaans sonnet). Voor het sestet waren twee mogelijkheden: cde cde en cdc cdc. Later werden ook nog andere varianten geïntroduceerd, maar dan is formeel geen sprake meer van een Italiaans sonnet, als wordt cdc dcd nog wel als zodanig erkend.
regels 4+4+3+3
schema abba abba cde cde
abba abba cdc cdc
abba abba cdc dcd
metrum pentameter
volta tussen 8 en 9
Lavas
De lavas staat alom bekend als wilde maggi-plant.
’t Aroma doet je soepje lekker geuren.
Dat staat beslist in geuren en in kleuren
Te lezen in je kookboek of de krant.
“Neemt niet het blad, verzameld met de hand",
Van Dam, - Johannes – zegt u uit den treuren.
"Waaruit laat zich de smaakstof beter peuren?
De wortel, vegeterend in ’t zand!":
Als medicijn is’t plantje ook niet mis:
De olie voegt men toe aan parfumade.
En kneus een blad, het maakt de adem fris.
En tot besluit van deze serenade:
Dien lavas bij koliek toe als een klis,
Maar meng het culinair door tapenade.
(24-11-2010) 26-5-2014