สุขอื่นยิ่งกว่าความสงบไม่มี

>>> หน่วยที่ 6 พระไตรปิฎก พุทธศาสนสุภาษิต และคำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา

สาระการเรียนรู้

เรื่อง  พุทธศาสนสุภาษิต  >>>

3. นตฺถิ สนฺติปรํ สุขํ

แปลว่า สุขอื่นยิ่งกว่าความสงบไม่มี

           ความสุขเป็นสิ่งที่ทุกคนแสวงหาและปรารถนาที่จะได้มาครอบครองเป็นของตนให้ยาวนานที่สุดเท่าที่จะนานได้ ข้อสำคัญต้องสร้างขึ้นมาด้วยตนเอง ตามขั้นตอนอย่างเป็นระบบระเบียบตามหลักคำสอนของพระพุทธเจ้า อันกำหนดไว้เป็นแนวทางประพฤติปฏิบัติ โดยเริ่มตั้งแต่ขั้นพื้นฐานจนถึงขั้นสูงสุด จะได้สุขมาก สุขน้อย ขึ้นอยู่กับสติปัญญาของแต่ละตนที่จะพิจารณาว่าต้องการสุขแบบใด มีทั้งความสุขชั่วครั้งชั่วคราว สุขบ้าง ทุกข์บ้าง และความสงบสุขหรือสุขถาวร ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับปัจจัยของแต่ละคน

           ความสุขอื่นใดในที่นี้หมายถึง “โลกียสุข” คือความสุขที่ยังประกอบด้วยอาสวกิเลสที่หมักหมมอยู่ในสันดาน ไหลซึมผ่านไปย้อมจิตตามกระแสที่เกิดดับต่อเนื่องกัน เมื่อประสมกับอารมณ์ต่างๆ ซึ่งมีอวิชชาคือความหลงอันเป็นเหตุไม่รู้ ตามความจริงของอริยสัจ4 เป็นต้น จึงเป็นเหตุให้สุขบ้าง ทุกข์บ้าง กระวนกระวายไปตามอารมณ์ที่ได้สัมผัส

           ความสุขที่แท้จริงคือ นิรามิสสุข หมายถึง สุขไม่เจือปนอามิส,สุขไม่ต้องอาศัยเครื่องล่อหรือกามคุณ นิรามิสสุขนี้เป็นความสุขภายในที่ไม่ต้องอาศัยวัตถุภายนอกมาเสนอความอยากเป็นความสุขขณะที่ใจมีลักษณะดังนี้

           1.สะอาด-ไม่มีกิเลสเจือปน

           2.สงบ-ไม่ดิ้นรนกระวนกระวาย

           3.เสรี-เป็นอิสระ โปร่งเบาสบาย ไม่คับแคบ

           4.สว่างไสว-ประกอบด้วยปัญญา เห็นสิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริง

           5.สมบูรณ์-ไม่รู้สึกขาดแคลน ไม่รู้สึกบกพร่อง ไม่ว้าเหว่ มีแต่ความแช่มชื่นเบิกบาน อิ่มเอิบในใจ

           นี่คือความสุขที่แท้จริงที่ก่อให้เกิดความสงบ ไม่ก่อปัญหาใดๆตามมา ทั้งยังช่วยขจัดปัญหาต่างๆด้วย ผู้ที่มีความสุขชนิดนี้ต้องมีสภาพจิตที่สงบ ไม่ดิ้นรน คือมีสันโดษก่อน ยิ่งสันโดษในอามิสสุขเท่าไร ก็ยิ่งจะได้นิรามิสสุขเท่านั้น

จุดมุ่งหมายของพุทธศาสนสุภาษิตบทนี้

                มีจุดมุ่งหมายต้องการสอนให้เราเห็นคุณค่าของความสงบ เพื่อกระตุ้นให้เราหมั่นทำจิตใจให้สงบ เพราะการทำจิตใจให้สงบก่อให้เกิดความสุขที่ไม่มีความสุขอื่นใดเทียบเท่า

แหล่งอ้างอิง

พระธรรมปิฎก. พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย, 2538.

จรัส พยัคฆราชศํกดิ์และกวี อิศริวรรณ. หนังสือเรียนสาระการเรียนรู้พื้นฐาน พระพุทธศาสนา ช่วงชั้นที่ 4 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : วัฒนาพานิช, 2548.

วิทย์ วิศทเวทย์ และเสถียรพงษ์ วรรณปก. พระพุทธศาสนา ม.6. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์, 2548.