พระพุทธศาสนากับเศรษฐกิจพอเพียง

>>> หน่วยที่ 1 ประวัติและความสำคัญของพระพุทธศาสนา

สาระการเรียนรู้

เรื่อง พระพุทธศาสนากับเศรษฐกิจพอเพียง

พระพุทธศาสนากับเศรษฐกิจพอเพียง

                    คำว่า "เศรษฐกิจพอเพียง"  หมายถึง เศรษฐกิจที่พึ่งตนเองได้ เน้นการผลิตและการบริโภคแบบพออยู่พอกินเป็นหลัก ซึ่งไม่ได้เน้นกำไรสุทธิหรือความร่ำรวยเป็นเป้าหมายสูงสุดเป็นระบบเศรษฐกิจที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบันของเราทรงดำริขึ้นมา เพื่อแสวงหาทางออกจากวิกฤตเศรษฐกิจให้กับสัมคมไทย ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงก็คือ " การที่พึ่งตนเองได้" 

                      เศรษฐกิจพอเพียงนี้ เน้นให้คนในชุมชนพัฒนาขีดความสามารถในการผลิตและบริโภคอย่างพอเพียง ไปจนถึงขั้นการแปรรูปอุตสาหกรรมครัวเรือนสร้างอาชีพและเสริมทักษะทางวิชาการ ที่หลากหลาย ใช้ชุมชนดำรงอยู่ได้ด้วยการยึดหลักแห่งความถูกต้องดีงาม มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และช่วยเหลือซึ่งกันและกัน เป็นต้น

                      วัตถุประสงค์หรือเป้าหมายหลักของเศรษฐกิจพอเพียงก็คือ  ความสงบสุขของผู้คนในสังคม ประชาชนมีกินมีใช้อย่างเพียงพอแก่ความต้องการ ที่สำคัญต้องไม่ทำตนและผู้อื่นเดือนร้อน ซึ่งสอดคล้องกับหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนาหลายประการ ดังนี้

                         1. หลักธรรมการพึ่งพาตนเอง ( อตฺตา หิ อตฺต โน นาโถ)

                         2. หลักธรรมความรู้จักพอประมาณ (อตฺตญฺญุตา)

                         3. หลักธรรมเรื่องราวความสันโดษ ( สนฺตุฏฺฐิ ปรมํ ธนํ)

                         4. หลักธรรมความเป็นผู้รู้จักใช้เหตุผลในการดำเนินชีวิต

(ธมฺมญฺญุตา อตฺถญฺญุตา)

                         5. หลักธรรมเรื่องทางสายกลาง หรือ ความพอดี (มชฺฌิมาปฏิปทา)

                         6. หลักธรรมเรื่องความไม่โลภมาก (อโลภ) 

ภาพที่ 1.3 หลักเศรษฐกิจพอเพียง

ที่มา: สินีนาฏ สัพทานนท์. 2551. http://www.sema.go.th

                  กล่าวโดยสรุปแล้ว เศรษฐกิจพอเพียงเป็นหลักเศรษฐกิจที่สอดคล้องกับหลักธรรมในพระพุทธศาสนา หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ หลักเศรษฐศาสตร์ตามแนวพุทธที่มุ่งให้มนุษย์จำกัด  ความอยาก หรือความต้องการของตนเอง แทนการกระตุ้นตัญหาหรือความอยาก เพื่อให้เกิดการบริโภคมากขึ้น (บริโภคนิยม)เนื่องจากพระพุทธศาสนาเห็นว่าความต้องการของมนุษย์นั้น ไม่มีขีดจำกัด แต่ขณะเดียวกันทรัพยากรมีขีดจำกัด เมื่อไม่ประหยัด สิ่งเหล่านั้นก็จะหมดสิ้นไปในที่สุด การปฏิบัติตนตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงจึงต้องหันมาแก้ไขที่ตนเองก่อน จำกัดความอยาก ความต้องการ ให้รู้จักพอดี ไม่บริโภคเกินความพอดี หรือตกเป็นทาสของวัตถุ เมื่อเราปฏิบัติได้ดังข้อที่กล่าวมาแล้ว ก็จะพบแต่ความสุขใจได้ง่ายขึ้น และยังเป็นการลดการแก่งแย่งแข่งขัน การเอารัดเอาเปรียบซึ่งกันและกัน การเบียดเบียนเพื่อนมนุษย์และสัตว์อื่น ตลอดถึงการเบียดเบียนธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นสาเหตุของการเกิดภัยธรรมชาติตามมา..

แหล่งอ้างอิง

วรรณภา ศรีวิไลสกุลวงศ์  ศุภัชยา พวงพรทิพ  สินีนาฏ สัพทานนท์. หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง. (ม.ป.ป.). ที่มา: <http://www.sema.go.th/files/Content/Non_formal/0063/ST%20ENERGY/page24.htm> 18 พฤศจิกายน 2551