Kapelleschans

HISTORISCH:

De grond waarop deze schans gegraven werd, maakte oorspronkelijk deel uit van een blok dat 'De Vijf Zillen' genoemd werd. Het blok is gelegen aan de kapel, thans de kerk van Klein-Vorst. De Kapelleschans was 11Om lang en 45m breed, omringd door een 5m-brede gracht met aan de binnenkant een manshoge wal. Aan de noordkant liep een 25m-lange 'barrierweg' van de Merlaarstraat naar de ingang, door de voorschans. Dit was de ruimte voor de schans, in 1710 beschreven als 'elsenbosch'. Langs de oostzijde liep een voetweg naar de Veldstraat.

De Kapelleschans in Klein-Vorst werd gegraven door en voor de bewoners van Meerlaer en Verboekt. De grondeigenaars zijn gekend tot 1561. Op 5 juli 1713 werd de Kapelleschans verkocht voor 415 gulden aan de heerdgang van Merlaer en Verboekt. De schans werd zo eigendom van de inwoners van Meerlaer en Verboekt maar zou tot tegen het einde van de eeuw de inzet zijn voor het bekomen van een eigen parochie. De funktie van de kopers toont aan dat de schans nog steeds gebruikt werd en dat zou nog een tijdlang doorgaan. Later zou op de schans het huis van de schoolmeester en de school gebouwd worden en bomen geplant. Het oude schoolgebouwtje rest nog steeds (zie foto's onderaan). De Kapelleschans was de inzet geworden in de strijd voor een eigen parochie tussen de abdij van Averbode en de inwoners van Meerlaer en Verboekt. Op 22 februari 1790 werd na enkele jaren onderhandeling, een overeenkomst bereikt.

Tussen 1804 en 1808 werd de pastorie op de schans gebouwd, niet door de abdij van Averbode maar met het geld van pastoor Meulemans en zijn parochianen. Meulemans werd de eerste bewoner, de gemeente bleef echter eigenaar van de grond. De pastorietuin zou nog lang het uitzicht van een schans bewaren. Eerst in de vijftiger jaren werden de laatste resten van de vest gedempt. Het is dankzij de overeenkomst van 1790 dat de aloude Kapelleschans een duidelijk merkteken heeft nagelaten.

KARTOGRAFISCH: (Google+)

• Overname van een oud Frans kadasterplan (1830-1841)

• Foto: de pastorie opgericht in 1804-1808 op de noordelijke zijde van de schans.

• De schans als voorgesteld in de atlas der buurtwegen.

• Foto: de schansruimte werd mooi heringericht als semi-publieke tuin. De kop van de tuin is nog afgeboord met oude bomen.

• Overname van het kadasterplan (1992).

• Satellietfoto: bovenaan de kerk van Meerlaar met omlijnd de Kapelleschans. De pastorie en aangrenzende tuin zijn duidelijk herkenbaar.

• Uittreksel uit de militaire kaart Vandermaelen (1851) met de Kapelleschans (oranje), de Kattestraatschans (blauw), de Burcht (geel), de Kerkschans (licht blauw) en de Norbertijnenpastorie (licht groen).

• Uittreksel uit het digitaal kadasterplan (2012). De voormalige schans bevond zich op de percelen 119c en 118b.