Heideschans (Vispoel)

HISTORISCH:

Tussen de oude hoeve 'Het Rozenhoedje' en de grens met Blauberg-Herselt, langs de huidige Zandstraat te Veerle-Heide werd in de periode 1622-1630 een schans van ongeveer één hectare voor en door de heerdgang 'Heide' opgericht. De Heide bestond (en bestaat) voor een groot stuk uit arme heidegronden die later met dennen zouden beplant worden. Het meest vruchtbare gedeelte van dit gehucht was gelegen aan de zogenaamde 'Vispoel', waar de eerste woonkern op de Heide ontstond. Midden op die dries was de schans van de heerdgang gelegen.

Deze schans was volledig met grachten omgeven. De Heideloop maakte rechtstreeks deel uit van de schansgrachten en voorzag de rest van water. Uit een zeventiende-eeuwse figuratieve weergave blijkt dat de schans toegankelijk was via één ophaalbrug die werkte met zogenaamde balanspriemen.

Deze weergave is ook het oudste bewaarde bewijs van het bestaan van deze schans. De ingang van de schans was langs de zuidwestelijke hoek, daar stond het stevigste huisje, dat van de schansmeester.

KARTOGRAFISCH:

• Kaart uit de Atlas van de abdij van Averbode (schans lijkt rechts van de Vispoelsebeek te liggen - boogvorm-)

• Schets van Aertnijs ca. 1830 (schans lijkt links van de Vispoelsebeek te liggen)

• Detail van deze kaart met weergave van de locatie (de percelen 10-11-12-13 die het voorwerp uitmaken van dit meetplan zijn allen herkenbaar in de Atlas der Buurtwegen)

• Uittreksel uit het primitief kadaster

• Uittreksel uit de atlas der buurtwegen (ca. 1847).

• Satellietbeelden: situering van de schansomgeving.

• Uittreksel uit het digitaal kadasterplan (2012). De voormalige schans wordt gesitueerd op percelen 1a, 1a2, 2b, 3b, 6b of 11v, 11t, 11w