Ręszów

HISTORIA

Niespełna 6 km na południowy zachód od Ścinawy, jadąc w stronę Parszowic docieramy do wsi Ręszów. Najstarsze ślady pobytu ludzi w tej okolicy związane są z młodszym okresem epoki kamiennej – neolitem, o czym świadczą znaleziska pojedynczych przedmiotów oraz miejsce pochówku ludności tzw. kultury amfor kulistych. Z okresu kultury łużyckiej pochodzi cmentarzysko ciałopalne zlokalizowane jeszcze w 1934 roku. W okolicy wsi znajduje się także cmentarzysko z okresu wpływów prowincjonalno – rzymskich oraz pozostałości wczesnośredniowiecznej osady.

Pierwsza wzmianka o miejscowości Ransen pochodzi z 1209 roku. W 1296 roku książę głogowski Henryk III wystawił dokument, w którym zatwierdził przekazanie dóbr we wsi Ransow braciom zakonnym Świętego Ducha ze Ścinawy. W dokumentach z lat: 1376, 1444, 1475 i późniejszych nazwa wsi brzmiała Ransen i w takiej formie przetrwała do 1945 roku.

Od 1420 roku przez ponad dwieście pięćdziesiąt lat posiadłość rycerska w Ręszowie należała do rodziny von Nostitz. W latach 1715 – 1759 majątkiem zarządzał baron von Hohberg auf Platzwitz (Plagwitz). Następnym właścicielem posiadłości został Georg Sigismund von Unruh, od którego na trzy lata (1765 – 1768) przejął ją baron von Nostitz. Po nim, do majątku powrócił Georg Sigismund von Unruh, który w tym czasie pełnił funkcję starosty (landrata) powiatu ścinawskiego. Od 1800 roku właściciele Ręszowa zmieniają się co kilka, kilkanaście lat. Wśród nich można wymienić m.in.: generała hrabiego von Wartensleben (1800 – 1805), hrabiego von Zedlitz (1806 – 1811), von Schulse (1811 – 1813), rodzinę von Maier (1813 – 1847). Ostatnim właścicielem był od 1931 roku Heinrich Oswald von Sprenger, do którego należało kilka cukrowni, w tym również cukrownia w Lubinie.

ZABYTKI

W miejscowości zachowało się kilka obiektów zabytkowych, z których na szczególną uwagę zasługują: kościół filialny p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny i zespół pałacowo – parkowy.

KOŚCIÓŁ NARODZENIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY

Pierwszy kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Ręszowie wzmiankowany był w 1376 roku. Po przejęciu świątyni przez protestantów ok. 1530 roku, był restaurowany. Jednak dopiero w 1616 roku dokonano gruntownej przebudowy kościoła, który otrzymał obecny barokowy wygląd i wystrój wnętrz. Wówczas też dobudowano do zachodniej części świątyni kwadratową wieżę dzwonnicy, zwieńczoną barokowym, cebulastym hełmem z latarnią. W dniu 27 marca 1645 roku wskutek nieostrożnego wypalania traw wokół kościoła wybuchł pożar, który częściowo zniszczył świątynię. Jej odbudowy podjął się ówczesny właściciel Ręszowa, Friedrich von Nostitz. Kościół był remontowany w XIX wieku, a generalnej naprawy murów i renowację elewacji świątyni przeprowadzono w roku 1975. Obecnie jest to prosta jednonawowa budowla barokowa, wzniesiona na rzucie prostokąta, z wyodrębnionym, węższym i także prostokątnym prezbiterium. Na osi fasady zachodniej znajduje się wspomniana już wieża dzwonnicy, ze spiżowym dzwonem z 1653 roku. We wnętrzu kościoła znajduje się kilka ciekawych elementów wyposażenia, a szczególności: bogato dekorowany, późnobarokowy ołtarz z 1667 roku, drewniana chrzcielnica z 1653 roku, z malowaną sceną Zesłania Ducha Świętego, drewniana ambona z tego samego roku oraz wspaniale dekorowane empory i prospekt organowy z XVII wieku. Na uwagę zasługują także obrazy malowane przez Gotfrieda Glassa.

ZESPÓŁ PAŁACOWO – PARKOWY

Zespół pałacowo–parkowy, którego początki sięgają zapewne późnośredniowiecznego siedliska von Nostitzów położony jest w centralnej części miejscowości. Najstarszą częścią zachowanego założenia pałacowego jest skrzydło wschodnie – dawny późnorenesansowy dwór, który został wzniesiony na przełomie XVI i XVII wieku.

Obecna bryła pałacu pochodzi z czasów jego rozbudowy, której dokonał w 1787 roku Georg Sigismund von Unruh, a którą modernizował w latach 30 – tych XX w. Heinrich Oswald von Sprenger. Jest to budowla trójskrzydłowa, dwukondygnacyjna, wzniesiona na rzucie podkowy. Środkowe skrzydło kryte jest ceramicznym dachem dwuspadowym, zaś skrzydła boczne kryte są dachami czteropołaciowymi z powiekami. Z głównego skrzydła środkowego wysunięty ryzalit westybulu z dwukolumnowym portykiem. Od strony ogrodowej znajduje się obszerny taras. Otworu okienne i drzwiowe o wykroju prostokątnym ujęte w kamienne obramienia. Pałac jest zwrócony główną fasadą w stronę obszernego majdanu folwarcznego, zamkniętego z trzech stron budynkami gospodarczymi i mieszkalnymi pracowników majątku. Od strony wschodniej pałacu znajdują się pozostałości dawnego ogrodu ozdobnego z XVII w., który został przekształcony pod koniec XVIII wieku w niewielki park romantyczny. Obecnie teren parku znajduje się w stanie ogólnego zaniedbania, w którym zachowało się kilkanaście około 200 – letnich dębów. Pałac i zabudowania gospodarczo – mieszkalne folwarku są użytkowane do chwili obecnej, jednakże ich stan pozostawia wiele do życzenia.

W centrum wsi, nieopodal kościoła znajduje się jeszcze jeden ciekawy obiekt, który pochodzi ze znacznie bliższych nam czasów, bo z 1922 r. Jest to kamienny obelisk poświęcony pamięci mieszkańców przedwojennego Ręszowa, którzy polegli na różnych frontach w Wojnie Światowej 1914 - 1918. Wyryty w kamieniu napis głosi Poległym na chwałę, żywym ku przestrodze.