4.1.: Gaur egungo taula periodikoa
Ezaugarri nagusienak:
- 118 elementu kimiko ditu, horietatik 27 sintetikoak dira (95-118 bitartekoak).
- Zenbaki atomikoaren arabera ordenaturik daude.
- 7 periodo eta 18 talde ditu.
- Periodo bereko elementuak anteko propietate fisikoak ditu.
- Talde bereko elementuak antzeko propietate kimikoak ditute.
- 4 elementu mota daude: metalak, ezz-metalak, erdimetalak eta gas nobleak.
- 8 talde berezzko izena dute, hauen dira: 1. ALKALINOAK, 2. LURRALKALINOAK, 13. BOROREN TALDEKOAK, 14. KARBONOIDEOAK, 15. NITROGENOIDEOAK, 16. ANFIGENOAK, 17. HALOGENOAK eta 18. GAS NOBLEAK.
1. Ariketa: Eraiki ure taula periodikoa, 4 kolore erabiliz, elementu motak adierateko. Talde eta periodoen zenbakia jarri, taldeen izenak eta ikasi behar dituzun elementuak.
4. 2. Propietateak
Talde batean:
Zenbat eta beherago --> erreaktibotasuna , erradioa eta izaera metalikoa orduan eta handiagoakdira.
Periodo batean:
Zenbat eta eskuinago --> erreaktibotasuna, erradioa eta izaera metalikoa orduan eta txikiagoak dira.
Talde bereko atomoek, azken geruzan, elektroi kopuru berdina dute.
4. 3. Loturak
Atomoak elkartzen dira , konposatuak osatuz, egonkortasun handiagoa lortzeko, gas Nobleak izan ezik.
Gas Nobleak 8 elektroi dituzte azken geruzan (Helio kenduta, 2 duela).
Zortzikotearen arauak dio: atomoak elkartzen dira azken geruzan 8 elektroi izateko.
Hiru lotura mota daude: ioniko, kobalentea eta metalikoa.
1.Lotura ionikoak
Metal bat eta ez-metal bat elkartzen direnean gertatzen da.Metalak elektroiak ematen ditu eta ez-metalak elektroiak hartzen ditu. Ioiak sortzen dira, zeinu desberdina dutenez, erakartzen dira.Substantzia ionikoak solidoak dira giro-tenperaturan. Adibidez, NaCl, gatz arrunta
2. Lotura kobalentea
Bi ez-metal elkartzen direnean gertatzen da. Elektroiak partekatuz lotzen dira. Substantzia kobalenteak gasak edo likidoak izaten dira askotan giro-tenperaturan. Adibidez, ura, H2O, metano CH4.
3. Lotura metalikoa
Metalak elkartzen direnean gertatzen da. Metalek elektroiak ematen dituzte, nukleo positiboen artean elektroi hodeia sarten da. Elektroiek higitu ahal dira , horregatik metalak elektrizitate eroaleak dira. Ia metal guztiak solidoak dira giro-tenperaturan