Ang Impormal na Sektor

Introduksyon

Sino ang hindi nakaranas na magmadaling kumuha ng piso sa umaga upang habulin ang mamang nagtitinda ng Silken Tofu with Brown Sugar Syrup and Pearls at 100% sweetness level?

Ang lumabas ng paaralan kada uwian at makigulo sa pagtuhog ng fishball, kikiam, tokneneng, at squidball? Ang ngumasab ng manggang may bagoong o maubo sa usok galing sa iniihaw na isaw, betemax, addidas, walkman, o barbeque?

Ang marinig sa gabi ang palahaw ng magbabalot? Ang maglakad sa palengke at makakita ng mga piniratang DVD? Makipagtawaran sa mga ukay-ukay na pwesto? Maalok sa bus ng mga nagtitinda ng sigarilyo, mani, at tsitsirya?

Maniniwala ba kayo na ang mga taong ordinaryo nating nakikita sa mga lansangan ay hindi kabilang sa pormal na sektor ng ekonomiya? Ano ang ibig sabihin nito para sa atin, sa kanila, at sa ekonomiya?

Ating alamin ang laging taken for granted na sektor ng ekonomiya, ang impormal na sektor.

Kahulugan ng Impormal na Sektor

Ang impormal na sektor ang sektor ng ekonomiya na salat o walang pormal na dokumentong kailangan sa pagsasagawa ng mga gawaing pang-ekonomiya. Tinatawag ding underground economy, hindi nakarehistro ang kanilang kabuhayan dahil walang katiyakan kung sila'y kikita o hindi.

Ang kita ng impormal na sektor ay HINDI naisasama sa kabuuang Gross Domestic Product (GDP) ng bansa. Nakakalungkot lang, dahil sa katotohanan, 30% ito ng kabuuang kita ng bansa.

Ang paglaganap ng Impormal na Sektor ay isang global phenomenon.

Katangian ng Impormal na Sektor

1. Hindi nakarehistro sa pamahalaan 

2. Hindi nagbabayad ng buwis mula sa kinikita.

3. Hindi nakapaloob sa legal at pormal na balangkas.

Mga Uri ng Impormal na Sektor

Mga Dahilan ng Pag-iral ng Impormal na Sektor 

• Malabanan ang matinding kahirapan.

• Makaligtas sa pagbabayad ng buwis sa pamahalaan.

• Makapaghanapbuhay nang hindi nangangailangan ng malaking kapital o puhunan.

• Makapaghanapbuhay ang hindi nakapagtapos ng pag-aaral at walang kasanayan.

• Kawalan ng regulasyon mula sa pamahalaan na kung saan ang mga batas at programa ay hindi naipapatupad nang maayos.

• Makaiwas sa masyadong mahaba at masalimuot na proseso ng pakikipagtransaksiyon sa pamahalaan (bureaucratic red tape).

Mga Epekto ng Pag-iral ng Impormal na Sektor

Mga Batas ukol sa Impormal na Sektor

• Republic Act 8425 (Social Reform and Poverty Alleviation Act of 1997) - Kinikilala ang impormal na sektor bilang isa sa mga disadvantaged sector ng lipunang Pilipino na nangangailangan ng tulong pamahalaan sa aspektong panlipunan, pang-ekonomiko, pamamahala, at maging ekolohikal. Isinusulong ang Social Reform Agenda (SRA) at itinatag ang National Anti-Poverty Commission (NAPC). 

• Republic Act 9710 (Magna Carta of Women) - Isinabatas bilang pandaigdigang pakikiisa ng ating bansa para sa layunin ng United Nations (UN). Inalis ang lahat ng anumang diskriminasyon laban sa kababaihan .Kinikilala at pinangangalagaan ang kanilang karapatang sibil, politikal, at pang-ekonomiko gaya na lamang ng karapatan para makapaghanapbuhay at maging bahagi ng lakas-paggawa. 

• Presidential Decree 442 (Philippine Labor Code) - Ito ang pangunahing batas ng bansa para sa mga manggagawa. Naglalaban ng mga probisyon para sa espesyal na manggagawa at ukol sa mga pagsasanay na dapat ipagkaloob sa mga manggagawa upang mapaghusay pa ang kanilang mga kasanayan.

Mga Ahensya ukol sa Impormal na Sektor