Hoofdstuk 11. Obstakels uit het verleden, het heden en de toekomst
Swami: Als men heel veel van een hond houdt, dan is die hond ook Brahman! De hond heeft een naam en vorm. Als men zowel Uw naam en vorm als de naam en vorm ervan verwijdert, blijft alleen Brahman over. Naam en vorm zijn “obstakels uit het verleden”. De afwezigheid van naam en vorm is Brahman. Inherent aan alle vele namen en vormen is slechts Eén, Brahman. U moet dat ‘is-heid’ in alles herkennen. De is-heid is het zijn (asthi), de kennis van de kenner is uitstraling, de stralende pracht (bhathi). Dat is ook Brahman. Er is een verlangen, nietwaar, om het te zien, te ervaren, ernaar te zoeken? Dat komt door de aantrekkingskracht (priya), de charme. Deze drie zijn feitelijk kenmerkend voor Brahman, mijn beste zoon!
Toegewijde: Wat is deze gelukzaligheid van bewustzijn (satchidananda) waar ze over spreken?
Swami: Atma zelf staat bekend als zijn-gewaarzijn-gelukzaligheid, omdat de aard ervan bestaan-straling-beminnelijkheid is (asthi-bhathi-priya).
Toegewijde: Swami, aangezien ‘liefhebben (priya)’ ook zijn aard is, zou niet alles liefdevol moeten zijn? Maar schorpioenen, slangen en wilde dieren roepen geen liefde op!
Swami: U houdt misschien niet van ze, maar ze houden wel van elkaar, nietwaar? Een dief houdt van een andere dief, een toegewijde houdt van een andere toegewijde – ieder houdt van zijn eigen soort.
Toegewijde: Ik begrijp dit allemaal niet duidelijk, Swami. Geef mij, als die er is, een voorbeeld van deze existentie-uitstraling en lieflijkheid uit de huidige wereld.
Swami: Mijn beste zoon, waarom zou U zeggen: “als die er is”? Als alles Brahman is, welke is daar dan geen voorbeeld van? Nu gaat U naar een foto. De afbeelding bestaat op het scherm; het blijft bestaan, het is zo. Dat is bestaan (asthi). Wie ziet het en begrijpt het? U. Het is dus pracht (bhathi)”. De namen en vormen, die lieflijk zijn (priya), komen en gaan. Zelfs als men ze opzij legt zonder erdoor misleid te worden, is het scherm er altijd. Eén punt moet hier worden opgemerkt. De beelden vallen op het scherm door middel van een lichtstraal die door een kleine spleet in de muur van de machinekamer wordt geprojecteerd. Maar als het uit de hele kamer komt, zonder de spleet, en aan die beperking ontsnapt, zullen de figuren niet gezien worden! Het scherm baadt volledig in het licht! Zo ook, als de wereld door het kleine spleet van iemands geest wordt gezien, zal de veelkleurige creatie herkenbaar zijn. Als de schijnwerper van de kennis van Atma (Atma-jnana) wordt uitgestraald, en men ziet het door het Atma, zal het Eén Onbeperkt Licht zijn en kan er geen individueel beeld worden waargenomen. Dat wil zeggen: iedereen zal worden herkend als het ene, ondeelbare Brahman, begrijpt U?
Toegewijde: Swami! Ik heb één twijfel; kan ik U vragen?
Swami: Zeker. Waarom zegt U: ‘Mag ik het U vragen’?
Toegewijde: Sommige mensen omschrijven Brahman als asthi-bhathi-priya. Wat betekent dat? Hoe zijn deze gerelateerd aan Brahman?
Swami: Is dat de twijfel? Asthi betekent ‘dat wat is’; bhathi betekent ‘dat wat schijnt’; en priya betekent – natuurlijk weet U het, nietwaar? – aangenaam, wenselijk, in staat om te bevredigen. Alles wat U dierbaar is (priya) is Brahman!
Toegewijde: Ik heb het duidelijk begrepen, Swami. Nu weet ik wat er wordt bedoeld met de ‘obstructie van het verleden’. Wat zijn de “obstakels van het heden?”
Swami: Goed, ik zal het U vertellen. Er zijn vier soorten obstakels van het heden: gehechtheid aan zintuigobjecten, cynische kritiek, lethargie van begrip en absurde verwaandheid. De eerste is de oorzaak van gehechtheid aan objecten die de zintuigen aantrekken. De tweede zorgt ervoor dat mensen verkeerde betekenissen ontdekken in de leringen van de goeroe. De derde veroorzaakt verwarring, omdat de dingen die door de goeroe worden uitgelegd helemaal niet worden begrepen. De laatste belemmering geeft U het gevoel dat U een groot geleerde, expert of asceet bent, die het lichaam en de zintuigen voor het Atma aanziet.
Toegewijde: En de “obstakels van de toekomst”?
Swami: O! Ze komen altijd door zondige daden. Ze komen onverwachts hinderen!
Toegewijde: Hoe moeten we ze tegemoet treden, Swami?
Swami: Dat is niet voor iedereen mogelijk. Tot op zekere hoogte kan de aspirant zich bewust zijn van het naderende kwaad en de listen ervan. Het creëert een verlangen, dat de mantel van gebrek omhult. Dan moet U het herkennen als een ‘obstakel van de toekomst’. Het is moeilijk om op deze manier gewaarschuwd te worden als resultaat van de inspanning van één enkel leven. Er kunnen vele geboorten nodig zijn om deze opleiding te verwerven.
Toegewijde: Zijn er mensen die het zo hebben geleerd?
Swami: Wel, die zijn er. De Schriften spreken over Bharata en Vasudeva; Bharata had twee of drie geboorten nodig; Vasudeva moest ooit geboren worden.
Toegewijde: Dat betekent dat deze drie obstakels pas na vele levens kunnen worden overwonnen. Kunnen we niet slagen zonder al die moeite?
Swami: Waarom? De aspirant kan, door de aard van deze drie te beredeneren, ontsnappen aan de bezorgdheid over hen. Anders kan het vele levens kosten.
Toegewijde: Swami, hoe kunnen we de ‘obstructie van het heden’ overwinnen?
Swami: Daar bestaat ook een manier voor. Door karma, het passende karma. Er is geen belemmering die niet kan worden overwonnen. Gehechtheid aan zinsobjecten kan worden opgeheven door beheersing van de zintuigen (sama), beheersing van de uiterlijke zintuigen (dama), beheersing van de geest door terugtrekking van de zintuigen (uparathi), verdraagzaamheid (thithiksha); door zuiverheid, zelfbeheersing, het terugtrekken van verlangens en het vermogen om te lijden te ontwikkelen. De lethargie van het begrip kan worden weggenomen door steeds opnieuw te luisteren. Voortdurende meditatie over de gehoorde dingen zal de gewoonte van cynische kritiek doen verdwijnen. Alle absurde verwaandheid zal verdwijnen door de leringen die men tot zich neemt.
Toegewijde: Swami, dit alles onder de knie krijgen lijkt voor iedereen onmogelijk! Om het voor iedereen gemakkelijk te maken, vertel me wat belangrijk is?
Swami: Mijn beste zoon, om iets te weten is een onderscheidend intellect (vi-jnana) nodig. Domheid (a-jnana) maakt iemand onwetend, weet U dat niet?
Toegewijde: Zoveel mensen zeggen zoveel dingen over dit hoogste intellect en domheid. Vertel me alstublieft wat de basis achter beide is.
Swami: Nu bent U weer bij de allereerste stap aangekomen. Onwetendheid (a-jnana) is de mentale houding die betrekking heeft op het externe object, en het hoogste intellect (vi-jnana) is de mentale houding die betrekking heeft op het interne subject. Onwetendheid wordt ook wel geest (manas) en onderbewustzijn (chittha) genoemd. Wanneer activiteit en houding naar binnen keren, worden ze intellect (buddhi) en het innerlijke instrument (anthah-karana) genoemd.
Toegewijde: Sommigen zeggen dat de spiritueel wijze (jnani) slechts twee dingen zal hebben: het verlangen om de andere wereld te bereiken en de last van karma uit het verleden. Is dat waar?
Swami: Zowel de spiritueel wijze als de onwetende zullen verlangen, afwezigheid van verlangen naar de andere wereld, en de last van karma uit het verleden hebben, allemaal in gelijke mate. Hun ervaringen zullen ook in gelijke mate zijn. Maar de spiritueel wijze zal niet het bewustzijn van doenerschap hebben, dus zullen ze niet gebonden zijn. De onwetende is zich bewust van het doenerschap en raakt daardoor gebonden. Dit is het onderscheid. Ik heb U toch al verteld, nietwaar, dat ‘de geest’ zowel de oorzaak van gebondenheid als van bevrijding is? De geest is de oorzaak van alles.
Toegewijde: Let op, let op, blijven ze maar zeggen. Wat is het? Wat is de vorm ervan?
Swami: ‘Cognitie’, ‘begrijpen’ is de vorm ervan. Als men de basis van dat weten kent, zal er helemaal geen gebondenheid zijn!
Toegewijde: Wat is de basis?
Swami: De basis is wat U 'ik' noemt. Als U op zoek bent naar het ik, als U in die ik-overtuiging verkeert, hoeveel 'afspraken' er ook komen of niet komen, zult U onaangetast blijven.
Toegewijde: Juist. Dat is heel goed, Swami. Laat dit allemaal in onze hersenen doordringen, zodat we het doel van ons leven kunnen realiseren. Ik neem afscheid, Swami.
Swami: Doe dat. Vertrek met plezier en kom later terug. Neem mijn zegeningen met U mee.