Trong giao tiếp với bệnh nhân, có một nhóm đặc biệt cần được thấu hiểu và chăm sóc với sự nhạy cảm tuyệt đối — đó là những người từng bị xâm hại tình dục.
Họ không chỉ mang trên mình tổn thương về thể chất, mà còn là những vết hằn sâu trong tâm hồn, nơi nỗi sợ hãi, xấu hổ và mất niềm tin có thể vẫn còn hiện hữu.
Vì vậy, khi tiếp xúc, thăm khám hay hỏi bệnh, nhân viên y tế cần đặt mình vào hoàn cảnh của họ — để cảm nhận, để hiểu, và để biết nên nói gì và không nên nói gì.
Mỗi lời nói, ánh mắt, hay động tác thăm khám đều phải thật nhẹ nhàng, tôn trọng, không gợi lại cảm giác bị xâm phạm.
Cần giải thích rõ từng thao tác trước khi thực hiện, xin phép trước khi chạm vào cơ thể, tạo không gian riêng tư và an toàn tuyệt đối cho người bệnh.
Trong những trường hợp này, sự tinh tế và lòng cảm thông chính là “liều thuốc” đầu tiên giúp bệnh nhân bước qua tổn thương, lấy lại cảm giác được tôn trọng và tin tưởng vào người thầy thuốc.
Sắp xếp phòng riêng biệt, kín đáo, có nhân viên cùng giới nếu bệnh nhân yêu cầu.
Hạn chế số người tham gia thăm khám, chỉ giữ lại những ai thật sự cần thiết.
Giới thiệu tên, chức danh, vai trò của từng người có mặt trong buổi thăm khám.
Đảm bảo không có quay phim, chụp hình, hoặc ghi âm khi chưa được phép.
👉 Người bệnh chỉ có thể chia sẻ khi họ cảm thấy mình đang ở nơi an toàn.
Bắt đầu bằng lời nói nhẹ nhàng, tôn trọng:
“Em/Chị có thể kể cho tôi nghe điều gì đã xảy ra, nhưng chỉ khi em cảm thấy sẵn sàng.”
Không thúc ép, không ngắt lời, không hỏi dồn dập.
Giữ thái độ bình tĩnh, không tỏ ra sốc, thương hại hay phán xét.
Lắng nghe bằng ánh mắt, bằng sự im lặng có chủ ý, và bằng lòng trắc ẩn.
👉 Điều họ cần nhất không phải là câu hỏi, mà là cảm giác được tin tưởng.
Luôn xin phép trước khi chạm vào bất kỳ vùng cơ thể nào:
“Tôi cần kiểm tra vùng này để đảm bảo không có tổn thương, em có đồng ý không?”
Giải thích rõ mục đích của từng bước khám.
Nếu bệnh nhân từ chối, tôn trọng quyết định và tìm hướng khác phù hợp.
Tránh dùng từ ngữ có thể gợi lại cảm giác bị xâm phạm như “nằm im”, “rộng ra”, “chịu đau một chút”, v.v.
👉 Sự đồng ý là quyền, không phải nghĩa vụ của người bệnh.
Mọi thông tin liên quan phải được giữ kín, chỉ chia sẻ cho người có trách nhiệm trực tiếp trong quy trình pháp y hoặc điều trị.
Không kể lại vụ việc cho đồng nghiệp không liên quan.
Không bình luận, đồn đoán, hoặc bàn tán về bệnh nhân.
👉 Tôn trọng bí mật là cách giúp họ giữ lại phần nhân phẩm cuối cùng sau tổn thương.
Hướng dẫn bệnh nhân liên hệ các đơn vị hỗ trợ tâm lý hoặc cơ quan bảo vệ pháp luật nếu họ mong muốn.
Cung cấp tài liệu, đường dây nóng, hoặc người hỗ trợ cùng giới.
Sau khi thăm khám, luôn kết thúc bằng một lời trấn an:
“Em đã rất dũng cảm khi đến đây hôm nay. Chúng tôi sẽ đồng hành và bảo vệ em.”
👉 Chỉ một câu nói ấm áp cũng có thể giúp họ bắt đầu hành trình hồi phục.
“Chúng ta không chỉ chữa lành những vết thương trên cơ thể, mà còn phải xoa dịu nỗi đau trong tâm hồn. Mỗi ánh mắt, lời nói, cử chỉ của nhân viên y tế đều có thể trở thành cầu nối của lòng tin – hoặc vết thương thứ hai nếu ta thiếu đi sự tinh tế.”