Trong hoạt động bệnh viện, giao tiếp không chỉ là lời nói – mà là mạch máu của hệ thống.
Một thông tin bị hiểu sai, một báo cáo không đầy đủ, hay một hành động không được xác nhận rõ ràng đều có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho người bệnh.
Không ít sự cố y khoa bắt nguồn chỉ từ việc:
Người báo cáo nói không hết ý,
Người nghe hiểu không đúng hướng,
Và cả hai không xác nhận lại với nhau.
Chính vì vậy, y tế hiện đại luôn cần một chuẩn mực giao tiếp có hệ thống, có phản hồi và có trách nhiệm hai chiều — không chỉ để truyền đạt thông tin, mà để đảm bảo mọi thông tin được hiểu đúng, xử lý đúng và hành động đúng.
Và đó chính là lý do ra đời của mô hình DATAS – một công cụ giúp nhân viên y tế giao tiếp hiệu quả, phản ứng nhanh và làm việc nhóm an toàn hơn trong mọi hoàn cảnh.
DATAS là viết tắt của 5 bước giao tiếp có cấu trúc:
D – Describe (Mô tả): Trình bày ngắn gọn, rõ ràng vấn đề đang xảy ra.
A – Analyze (Phân tích): Nêu nhận định, phân tích nguyên nhân hoặc yếu tố liên quan.
T – Troubleshoot (Giải quyết tạm thời): Báo cáo hành động đã thực hiện hoặc giải pháp bước đầu.
A – Action (Hành động tiếp theo): Đề xuất hướng xử trí, phối hợp hoặc yêu cầu hỗ trợ.
S – Summarize (Tóm tắt & xác nhận): Nhắc lại nội dung chính để đảm bảo hai bên hiểu thống nhất.
“Bác sĩ ơi, em báo bệnh nhân Nguyễn Thị A, sau sinh thường 2 giờ đang ra máu nhiều (D).
Em kiểm tra tử cung mềm, không co, nghi đờ tử cung (A).
Em đã xoa đáy tử cung, tiêm oxytocin, truyền dịch nhanh (T).
Em đề nghị bác sĩ xuống khám ngay và chuẩn bị thêm thuốc tăng co (A).
Em xin nhắc lại: bệnh nhân A, băng huyết sau sinh, em đang hồi sức ban đầu, bác sĩ xuống hỗ trợ khẩn (S).”
→ Chỉ vài câu ngắn gọn, nhưng người nghe hiểu rõ tình huống, nguyên nhân, hành động đang diễn ra và bước tiếp theo cần làm, đồng thời hai bên cùng xác nhận lại để tránh sai sót.
Tăng cường tính an toàn:
Giúp nhân viên y tế nói rõ – nghe đúng – hiểu thống nhất.
Thúc đẩy làm việc nhóm:
Mỗi cá nhân đều chủ động trong phân tích và hành động, không chỉ chờ chỉ đạo.
Giảm sai sót do truyền đạt:
Tạo quy trình giao tiếp nhất quán giữa các khoa, tua trực và nhóm chuyên môn.
Xây dựng văn hóa chất lượng:
DATAS giúp hình thành thói quen giao tiếp chuyên nghiệp, có trách nhiệm và có xác nhận lại, thể hiện sự tôn trọng giữa đồng nghiệp, và hướng đến an toàn người bệnh.
“DATAS không chỉ là một mô hình giao tiếp, mà là một thói quen văn hóa – nơi mỗi lời nói đều có trách nhiệm, mỗi thông tin đều có xác nhận, và mỗi hành động đều hướng đến an toàn cho người bệnh.”
Giao tiếp đúng – Hành động chuẩn – Chất lượng vững.
Đó chính là tinh thần của DATAS trong văn hóa bệnh viện hiện đại.