Rafels van Rio - Gijs Wanders

Post date: Jun 13, 2014 9:49:35 AM

´De mensen gaan niet onder, maar verder. Vol bewondering voor hun kracht.´ Dit schreef Gijs Wanders in mijn exemplaar van zijn boek Rafels van Rio. Na tien jaar pakte hij de pen weer op en schreef zijn vijfde jeugdboek. Wanders, die zichzelf omschrijft als ´wereldreiziger, reporter bij crises, nieuwslezer, schrijver, marathonloper, inspirator en verbinder´, wil met dit boek de lezer informeren over het leven in de favela´s van Rio de Janeiro waar geweld en moord aan de orde van de dag zijn. Brazilië zal de komende tijd ruimschoots aandacht krijgen als organisator van het Wereldkampioenschap Voetbal en de Olympische Spelen. Naast beelden van de sport en het prachtige land sijpelt ook de onvrede van veel Brazilianen door, zij stellen vragen over de besteding van het beschikbare geld aan stadions en hotels, in plaats van aan onderwijs en gezondheidszorg. Wanders voelt zich verbonden met het land waar een van zijn dochters werd geboren. De schrijver in hem werd wakker toen hij toegang kreeg tot de favela´s via Nanko van Buuren, een Nederlander die kansarmen uit de favela´s helpt en daarin succesvol is. Wanders sprak uitgebreid met de favelabewoners en verwerkte hun verhalen in zijn boek. In Rafels van Rio wordt de vertelstem veelvuldig afgewisseld en zo kijkt de lezer met verschillende ogen naar de beschreven gebeurtenissen. Daarbij valt op dat slechts één verteller de leeftijd van het beoogde lezerspubliek heeft, de vijftienjarige Hiago.

Het verhaal begint met een proloog: onder de ogen van de wereld wordt bij aanvang van de WK-finale de beker gestolen. Na de proloog neemt Wanders de lezer een aantal weken mee terug in de tijd. Aan het woord komen Reanato Limo, een politieagent die de inwoners van de favela´s haat omdat ze zijn zoon hebben vermoord, Julia die haar dochter verloor in het straatgeweld en als kind een moordpartij van de politie overleefde, Orlando, Julia´s broer die door drugsbaas Reiss beschuldigd wordt van verraad, Hiago die bij Julia een veilige plek vindt nadat hij uit een andere wijk wegvluchtte na de moord op zijn ouders en Alfonso Reiss de grote drugsbaas die met zijn soldados de wijkt regeert. De levens van deze mensen zijn met elkaar verwerven en staan bol van geweld; niet alle vertellers halen het einde van het verhaal.

De gekozen vorm schept afstand tussen lezer en personages, de lezer krijgt niet echt hoogte van de karakters en moet in hoge mate zelf invullen wat hen drijft. Door het voortdurend afwisselen van de verteller krijgt de lezer vanuit verschillende gezichtspunten informatie over de gebeurtenissen. Die gebeurtenissen zijn vaak onvoorstelbaar gewelddadig, zoals de opdracht voor een achtjarig jongetje iemand dood te schieten, de langzame pijnlijke dood van een van de hoofdpersonen, het bijna achteloos neerschieten van mensen en de herinneringen aan verschrikkelijke dingen die de vertellers hebben meegemaakt. Misschien is het maar goed dat de lezer de pijn en angst van de hoofdpersonen niet helemaal kan doorgronden, het zou het lezen wel eens ondraaglijk kunnen maken.

Wanders hoopt met zijn boek een grote groep mensen te bereiken, niet om als schrijver gevierd te worden, maar om zoveel mogelijk mensen te informeren; de correspondent wint het van de schrijver. Daarbij is het natuurlijk niet de bedoeling de lezer te ontmoedigen, integendeel. Wanders gelooft in de mens en zijn vermogen de wereld beter te maken want ´mensen gaan niet onder, maar verder´.

Een deel van de opbrengst van het boek gaat naar Ibiss Foundatiuon van Nanko van Buuren.

Rafels van Rio

Gijs Wanders

Lemniscaat, 2014 € 14,95

| leeftijd 14+ |