Embedded Files
Post date: Apr 4, 2016 11:04:33 AM
Hoe Tortot zijn vissenhart verloor vertelt de levensgeschiedenis van Tortot, legerkok in de tijd van de Tachtigjarige Oorlog. Hij is de negende zoon van zijn moeder. Ooit een kleine bange jongen, maar nu een cynische volwassene die met alle winden meewaait. Een man die altijd aan de kant van het winnende leger staat, een man met een vissenhart: ijskoud en berekend. Op een dag vindt hij een twaalfjarige jongen in een augurkenvat, een jongen zonder benen: Halve George. Tortot laat hem voorlopig zitten want hij heeft al zijn aandacht nodig om de Keizerlijke Keizers een maaltijd voor te zetten die naar augurken moet smaken terwijl hij geen augurken voorhanden heeft. Halve George blijft in Tortots keuken al herinnert de kok de jongen regelmatig aan zijn vissenhart:´Je bent bij mij niet veilig! Hé, scharminkel! Hoor je me? Hoor je me?´ Maar Halve George hoort het niet, of hij wil het niet horen. Tegen wil en dank ontstaat er vriendschap tussen de jongen en de kok en verliest Tortot beetje bij beetje zijn vissenhart. Benny Lindelauf kennen we als verteller van bloemrijke epische verhalen met veel verhaallijnen. Zijn eerdere jeugdboeken Negen open armen (2004) en De hemel van Heivisj (2010) werden meerdere malen bekroond. Ook Hoe Tortot zijn vissenhart verloor is een kleurrijk verhaal waarin de lotgevallen van vele personages op een meesterlijke wijze verteld wordt. In eerder werk schreef Lindelauf over een Limburgse familie rond de Tweede Oorlog. Nu neemt hij de lezer mee naar de zeventiende eeuw waar de oorlogsvoering andere regels kent, al blijft oorlog altijd oorlog. In Tortots tijd wordt het tijdstip waarop slag geleverd wordt van te voren afgesproken en is de veldslag zelf een toeristische attractie. Maar niet voor de soldaten. Lindelauf beschrijf hoe de zonen voor de oorlog worden opgeëist door de zogenaamde Zoneninner. Hij trekt de jongens een soldatenjas aan; als deze niet over de grond sleept is de jongen oud genoeg om soldaat te worden. De Zoneninner is doof voor het verwijt van de moeder dat de zoom van de jas voortdurend wordt ingenomen. De moeder is op haar beurt doof voor de slechte berichten van het front. Zolang zij de zwartgerande enveloppen niet opent kan ze al haar zonen in leven houden. De verhalen over de Zoneninner en de moeder zijn voorbeelden van de zijpaden die Lindelauf bewandelt in zijn verhaal. Er zijn er meer.
Lindelauf schrijft onder andere over de bevelhebbers en hun strijd om aandacht, hij schrijft over de keizerlijke broers en hun bizarre voorkeur voor augurken, de lezer komt te weten hoe Tortot aan een bebrilde ezel komt en Lindelauf beschrijft hoe Tortot anderen meermaals te slim af is. Dit alles centreert zich rond het vat met daarin de kwetsbare halve jongen. Oorspronkelijk schreef Lindelauf het verhaal voor de toneelproductie Rauwe veldslag die in 2009 op de planken stond. In het toneelstuk draaide het vooral om de dialogen tussen Tortot en Halve George, maar een boek heeft meer nodig. Lindelauf werkte verscheidende jaren aan de tekst en koos zijn zinnen en plotwendingen zorgvuldig. Het is een schitterend boek geworden dat uitnodigt om het meerdere keren te lezen. Lindelauf schrijft prachtig. Zijn taalgebruik is pakkend en meeslepend. Hij gebruikt in dit boek opvallend veel beeldspraak die voedselgerelateerd is, zo gaan de soldaten door´de keizerlijke tartaarmachine´, is de kok moe´als een aardappel in de wintergrond´ en drijft de hitte ´als dikke, hete pap door de stenen heen.´ De waanzin van oorlog komt op allerlei manieren aan de orde, vaak voorzien van het cynische commentaar van de Tortot, die kriegel wordt van Eeuwige Vredes en gebruik maakt van het feit dat oorlogen gewonnen worden door domheid, onbenul en angst. De observaties van Tortot zijn vaak verrassend actueel en zo geeft Lindelauf de lezer stof tot nadenken. Het boek is geïllustreerd door Ludwig Volbeda. Zijn zwart-wit illustraties zijn veel meer dan een plaatje bij een verhaaltje. Ook de illustraties zijn gelaagd en ook zij geven niet direct alles prijs: hoe langer de lezer naar de drukke tekeningen kijkt hoe meer er opvalt. De lezer ziet bijvoorbeeld de complete keukeninventaris, een knokenveld, een weelderig paleis of de stamboom van een belangrijke familie. De illustraties krijgen veel ruimte, een dubbele pagina is geen uitzondering.
Hoe Tortot zijn vissenhart verloor is een rijk boek dat soms doet denken aan een schelmenroman. Maar het is ook een aanklacht tegen de waanzin die oorlog heet en het is vooral een prachtige beschrijving hoe Tortot zijn vissenhart verliest aan een halve jongen in een augurkenvat. De illustraties van Volbeda begeleiden het verhaal en zijn gelijkwaardig aan de tekst.
Hoe Tortot zijn vissenhart verloor
Benny Lindelauf (tekst) en Ludwig Volbeda (illustraties)
Querido, 2016 €19,99
Andere boeken van Benny Lindelauf op kinderboekenpraatjes:
Google Sites
Report abuse