Eigen vuur - Karlijn Stoffels

Post date: May 25, 2016 9:31:41 AM

Ruim zeventig jaar na de Tweede Wereldoorlog zijn er nog altijd minder bekende verhalen die verteld moeten worden. Het is opvallend dat twee schrijfsters dit jaar een jeugdboek uitbrengen over de Zeeuwse oorlogsgeschiedenis. Marlies Allewijn schreef over het leven op het Zeeuwse platteland in oorlogstijd en hoe dit in 1944 wreed uiteen gereten werd door de zware bombardementen van het Schelde-offensief. Karlijn Stoffels begint haar boek op dat moment, om precies te zijn in Oostburg, oktober 1944. Sooys rent door de straten op zoek naar een veilige plek terwijl de bommen vallen. De geallieerden bombarderen Duitse militaire doelen, kerktoren en molens. Als de bommenwerpers weg zijn zoekt Sooys in de verwoeste stad naar zijn moeder en zijn zusje Niesje. Hij vindt zijn zusje die ternauwernood aan de dood is ontsnapt. Zijn moeder blijkt in het ziekenhuis te liggen. Het ouderlijk huis is verwoest en Sooys vindt de trouwe hulp Sien dood tussen het puin. Sooys besluit met Niesje naar zijn oom te gaan die buiten het dorp woont. Ook zijn twee kleine broertjes zijn daar. Na een moeizame wandeltocht komen ze veilig aan, maar de oorlog haalt ze in. Weer moeten ze op pad. Sooys gaat met zijn zusje en broertjes op zoek naar een veilige plek en hoopt die bij oma te vinden die in bevrijd gebied woont. Het wordt een zware tocht waarbij ze regelmatig de dood - soms letterlijk - in de ogen kijken. Maar ze krijgen ook hulp en maken nieuwe vrienden. Karlijn Stoffels is een ervaren schrijfster die in 1996 debuteerde met het prachtige oorlogsverhaal Mosje en Reizele. Sindsdien schreef ze vele jeugdboeken, vaak over maatschappelijke onderwerpen. Stoffels staat bekend om haar mooie taalgebruik en haar boeken werden diverse malen bekroond.

Stoffels vertelt dit verhaal voornamelijk via (interne) dialogen. Dat doet ze kundig en geloofwaardig, maar deze vorm laat weinig ruimte voor mooi geformuleerde zinnen. Het zijn vooral de details die indruk maken zoals een plundertocht door een verlaten dorp op zoek naar warme kleding of de berusting dat kleine zevenjarige Nol bloedvlekken van dode soldaten op zijn kleding heeft. Tussen neus en lippen door wordt de lezer geïnformeerd over zaken die minder bekend zijn, zoals het vorderen door de Duitsers van warme kleding en grote honden.

Natuurlijk is er ook een liefdesgeschiedenis, want een beetje jeugdboek kan niet zonder. Sooys en zijn gezelschap vinden onderdak bij een meisje op een boerderij, een meisje dat er bijna uitziet als een jongen en geheimen heeft.

Toch overtuigt het verhaal niet helemaal. Zo zal het thema van het paardenmes bij veel lezers op onbegrip stuiten. Wie niets weet over de traditie en betekenis van het Zeeuwse paardenmes, een mes dat door jongens rond hun zestiende jaar uit hout gesneden wordt en daarna gedragen mag worden als teken van volwassenheid, ontgaat veel literaire symboliek. Maar zelfs voor degenen die wel bekend zijn met deze traditie blijft het vreemd dat Sooys eerst op zoek gaat naar een houtsnijder en pas veel later naar zijn moeder in het ziekenhuis.

Eigen vuur is een boeiend boek over een minder bekende periode uit de Nederlandse oorlogsgeschiedenis. Het verhaal heeft ook raakvlakken met het heden; tijdens het lezen dwalen de gedachten makkelijk af naar de stuurloze kinderen in de oorlogsgebieden waar ook vandaag gebombardeerd wordt.

Eigen vuur

Karlijn Stoffels

Leopold, 2016 €14,99

| leeftijd 12+|