Embedded Files
Post date: Aug 30, 2013 11:36:30 AM
´De grote Oorlog`wordt de Eerste wereldoorlog in veel Europese landen genoemd. Een oorlog waar in de loopgraven miljoenen (veelal jonge) soldaten de dood vonden. Een oorlog die maar duurde en duurde en ook buiten de loopgraven zijn tol eiste. De Vlaamse schrijver Do Van Ranst schreef over deze periode een indringend en heftig boek: Iedereen bleef brood eten Het verhaal draait om Nelle en Simon. Nelle is de dochter van de bakker en bakkersknecht Simon is haar lief. De oorlog komt voor Nelle en Simon steeds dichterbij, letterlijk want ze wonen in de Ieper, een stad waar aan het einde van de oorlog nauwelijks nog iets van over is. Nelle wil, zeer tegen de zin van Simon en haar ouders, meer van de wereld zien en besluit verpleegster te worden. Simon laat zich door zijn vader overhalen zich aan te melden als soldaat. Beiden hebben geen weet waar ze aan beginnen. De lezer volgt de belevenissen en gedachten van Nelle en Simon. Soms dicht op de huid als de schrijver ze het woord geeft, soms met meer afstand als hij over ze verteld in de derde persoon en soms met nog meer afstand als een derde over hen spreekt. Nelle en Simon zijn de ogen en oren van de lezer in het hospitaal en in de loopgraven. Van Ranst beschrijft zonder terughoudendheid gruwelijke details. Dat is indringend, maar nog veel indringender is hoe er met die gruwelijkheden wordt omgegaan. De schrijver heeft zijn verhaal in stukken verdeeld die ieder met een citaat beginnen. In deze citaten is het verloop van de aftakeling die de oorlog veroorzaakt te lezen: eerst ziet ieder nog de liefde, dan draait het om heldendom, dan gaat de menselijkheid verloren en tenslotte kan er alleen nog in verbijstering worden omgekeken. Binnen dit chronologisch stramien speelt Van Ranst met de tijd en bouwt hij zijn verhaal met meerdere goedgeplaatste flashbacks op. De details van diverse gebeurtenissen worden vaak niet in één keer prijsgegeven. Pas aan het einde van het boek kan de lezer het hele plaatje overzien. Toch is het verhaal goed te volgen. De lezer beseft nauwelijks dat hij niet over alle informatie beschikt en het is knap hoe Van Ranst daarin weet te verrassen. Deze vorm geeft een verdieping aan het verhaal en zet de lezer aan na te denken over de rol van toeval en het lot.
Ook Nelle en Simon gaan door de eerder genoemde fasen van liefde, heldendom, verlies van menselijkheid, afstomping en de gevolgen daarvan. En niet alleen zij. Ook de collega´s van Nelle, de kameraden van Simon en de familieleden worden gevolgd in hun ontwikkeling. Een boeiend personage is Simons beste vriend Kamiel die als eerste uit de loopgraven springt en ´s nachts in zijn eentje de Duitsers overvalt. Is hij een held of ´een zot´ en wat drijft hem?
Naast heldendom, afstomping en gruwelijkheden beschrijft Van Ranst een scala aan emoties die hij in prachtige woorden vangt: liefde, jaloezie, angst, mededogen en lust. Van Ranst gebruikt rake beeldspraken en schrijft geloofwaardige dialogen.
Na zo´n 450 bladzijden komt dan eindelijk de dag dat er een hoopvol gerucht door de straten van Ieper gonst,´een gerucht dat mensen tussen de verwoeste gevels in de vernielde straten aan ingebeelde waslijnen ophingen: er komt een einde aan´. Een wrang einde.
Iedereen bleef brood eten
Do Van Ranst
De Eenhoorn, 2013 € 22,50
Google Sites
Report abuse