Ang Gitling, Gatlang Em at Gatlang En

Narito ang gitling, gatlang em, at gatlang en. Ang mga ito ay mga bantas na kung saan karamihan ay nalilito pagkat sila ay magkakatunog at magkakapareho halos ang itsura. Halina't talakayin ang mga ito upang maliwanagan!

Noong nakaraang aralin ay natalakay natin ang elipsis. Ngayon naman ay tatalakayin natin ang gitling, ang pinakamaikli sa mga bantas na tatalakayin sa araling ito.

Mga Gamit ng Gitling

1. Ginagamit sa mga inuulit na salita.

Halimbawa:

• Ano-ano

• Araw-araw

• Pabalik-balik

2. Kung minsan, ito ay ginagamit para sa ibang tambalan na binubuo ng dalawang magkaibang salita na kapag pinagsama ay magkakaroon ng bagong kahulugan.

Halimbawa:

• Basang-sisiw

• Lipat-bahay

• Urong-sulong

3. Ito rin ay ginagamit sa ibang paglalarawan ng tunog.

Halimbawa:

• Tik-tak

• Drip-drip

4. Kasunod ito ng 'de' na pantig.

Halimbawa:

• de-kolor

• de-kahon

5. Kapag ang panlaping 'ika' ay iniunlapi sa numero o pamilang.

Halimbawa:

• ika-anim na araw

• ika-labing isang buwan

• ika-pito ng umaga

6. Kapag ang unlapi ay nagtatapos sa katinig at ang salitang nilalapian ay nagsisimula sa patinig na kapag hindi ginitlingan ay magkakaroon ng ibang kahulugan.

Halimbawa:

• mang-uto

• mag-isa

7. Kapag may unlapi ang pangngalan ng tao, lugar, brand, o tatak.

Halimbawa:

• Taga-Japan

• Tatak-UFC

• Maka-Duterte

8. Kapag may katagang kinaltas sa pagitan ng dalawang salitang pinagsama.

Halimbawa:

• Pamatay-insekto

• Humigit-kumulang

• Maka-Duterte

Mga Gamit ng Gatlang Em

1. Ginagamit ito sa mga diyalogong bitin kapag hindi nasabi nang tuluyan ng umiimik ang kaniyang pakay o mayroong biglang sumabat sa kaniya.

Halimbawa:

• "Kalix, pwede 'bang pali—"

"Hay nako, may pera ka pa d'yan. Lagi ka nalang nanghihingi ng libre sa'kin eh!"

• "Luna, maari ba kitang makau—”

"Sige. Tungkol saan ba?"

2. Ginagamit ito bilang kahalli ng tutuldok, kuwit, o panaklong.

Halimbawa:

• "Gatlang Em laban sa tutuldok:

Tutuldok:

Ito ang mga tatak ng damit na paborito ko: Plains & Prints, GAP, at Old Navy.

Gatlang Em:

Plains & Prints, GAP, at Old Navy— ayan ang mga tatak ng damit na paborito ko.

• Gatlang Em laban sa kuwit:

Kuwit:

Ang ating mga guro, nakatatanda man o nakababata sa'tin, ay karapat-dapat na irespeto at igalang.

Gatlang Em:

Ang ating mga guro — nakatatanda man o nakababata sa'tin — ay karapat-dapat na irespeto at igalang.

• Gatlang Em laban sa panaklong:

Panaklong:

Ang ating mga guro (kahit kalapit lang na'tin sa edad) ay dapat pa rin bigyan ng respeto.

Gatlang Em:

Ang ating mga guro — kahit matanda na — ay dapat pa rin bigyan ng respeto.

Mga Gamit ng Gatlang En

1. Karaniwan itong ginagamit upang maihayag ang sinaklaw na ng oras, petsa, o datos pansanggunian.

Halimbawa:

• 1880–2000

• 5:00pm–9:00pm

• Pahina 11–15

Pagbubuod:

.

Gitling (-) : karaniwang ginagamit sa pagdurugsong ng mga salita .

Gatlang en (–) : ginagamit para sa oras, petsa, o datos na pansanggunian.

Gatlang em (—) : naghuhudyat ng biglaang pagtigil ng daloy ng isang pangungusap.

Nawa’y natuto kayo sa leksyong ito. Paalam!