Αβραάμ Ευαγγελία

Ψυχολογικές επιπτώσεις της απώλειας εργασίας σε καιρούς Οικονομικής Κρίσης

Πριν από αρκετά χρόνια η έννοια της σταθερότητας της εργασίας ήταν αδιαμφισβήτητη. Οι νέοι ή συνέχιζαν την δουλειά της οικογένειας ή εναλλακτικά σπούδαζαν και ξεκινούσαν μια επαγγελματική πορεία, στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα, που σε όλες τις περιπτώσεις εμπερίεχε τη σιγουριά της διασφάλισης του αύριο και της σταθερότητας στον χρόνο. Μια σταθερότητα ικανή να βοηθήσει στον προγραμματισμό τη ζωή τους.

Η οικονομική κρίση μπορεί να μην ήταν εξ ολοκλήρου υπεύθυνη, για την ανατροπή αυτού του εργασιακού σκηνικού, μια και η πορεία των πραγμάτων άλλαζε συνεχώς εδώ και χρόνια. Ήταν αυτή όμως που μεγέθυνε το φαινόμενο, σε τέτοιο βαθμό που σήμερα σπάνια κάποια εργασία θεωρείται μόνιμη και σίγουρη.

Όταν η απώλεια της εργασίας έρχεται απρόσκλητα και απροσδόκητα φέρνει το άτομο αντιμέτωπο με πληθώρα στρεσογόνων συναισθημάτων και καταστάσεων τις περισσότερες φορές δύσκολα διαχειρίσιμων. Ιδίως όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία του ατόμου που υφίσταται την απώλεια και των υποχρεώσεων των οποίων έχει, τόσο περισσότερες επιπτώσεις έχει.

Η απώλεια της εργασία συνεπάγεται την απώλεια του κοινωνικού μας ρόλου. Παύει το άτομο να είναι αυτό που ήταν μέχρι χθες, μια και η εργασία προσδίδει ταυτότητα στα άτομα. Ταυτόχρονα βάλλεται η αξιοπρέπεια και η αυτοπεποίθηση του ατόμου. Αναπόφευκτα αναδύεται ο θυμός ό οποίος όταν δεν μπορεί να κατευθυνθεί σε άτομα κύρους ή στο σύστημα, στρέφεται στα κοντινά μέλη της οικογένειας. Η ενδοοικογενειακή βία αυξάνεται, οι σχέσεις κλονίζονται. Το άτομο νιώθει προσβεβλημένο και πολλές φορές ανάξιο. Ανησυχεί για το πως θα καλύψει τις τρέχουσες υποχρεώσεις του και συνάμα, για το πως μπορεί να το βλέπουν οι άλλοι ή ακόμη και τα ίδια τα μέλη της οικογένειας του.

Όλα αυτά αποτελούν σοβαρούς επιβαρυντικούς ψυχολογικούς παράγοντες, που λειτουργούν αποθαρρυντικά και ανασταλτικά στην κινητοποίηση του, για την εύρεση νέας εργασίας. Ο φόβος της απόρριψης αναβιώνεται συνεχώς καθώς και η σκέψη της ματαιότητας της προσπάθειας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αναλγησία καθώς και σε έλλειψη ενδιαφέροντος ακόμη και για την ίδια την εύρεση εργασίας.

Τα άτομα που έχασαν και χάνουν την εργασία τους καθημερινά δεν είναι άτομα λιγότερο ικανά, εργατικά ή έξυπνα από τα υπόλοιπα. Είναι άτομα που βρέθηκαν στη δύνη και χρειάζονται ενθάρρυνση και βοήθεια, κυρίως, σε πρώτη φάση από τον χώρο της οικογένειας τους. Σε δεύτερη φάση χρειάζονται βοήθεια, στη διαχείριση των στρεσογόνων συναισθημάτων και συγκρούσεων που προκύπτουν όπως, θυμός, ντροπή, αυτοτιμωρία καθώς επίσης και στη διαχείριση του συναισθήματος αυτού της απώλειας.