Αβραάμ Ευαγγελία

Ναρκισσισμός

Η έννοια του ναρκισσισμού είναι από τις έννοιες που έχουν απασχολήσει και έχουν μελετηθεί εκτενώς στο χώρο της ψυχολογίας ειδικότερα από τη Φρουδική σχολή, όμως όχι μόνο. Η λέξη προέρχεται από τον Ελληνικό μύθο του Νάρκισσου, ενός όμορφου νέου ο οποίος ερωτεύτηκε την αντανάκλασή της εικόνας του στο νερό και στην προσπάθειά του να την αγγίξει, πνίγηκε.

Η έννοια του ναρκισσισμού συνεχίζει και αποτελεί ένα ενδιαφέρον πόλο έλξης και μελέτης στο χώρο της ψυχολογίας όπου και διερευνώνται τα όρια μεταξύ παθολογικού και φυσιολογικού ναρκισσισμού. Ειδικότερα σήμερα που η εποχή υποβοηθάει και ενισχύει ναρκισσιστικά φαινόμενα συμπεριφοράς.

Ο ναρκισσισμός μπορεί να οριστεί ως διαταραχή όταν χαρακτηρίζεται από την έντονη αίσθηση σπουδαιότητας και μεγαλείου του ατόμου για τον εαυτό του, όταν το άτομο αποζητά με κάθε τρόπο και σε κάθε περίσταση να έχει τον απόλυτο θαυμασμό, ενώ σε αντίθετη περίπτωση καταβάλλεται ψυχολογικά και ηθικά από την απουσία αυτών. Επιπλέον υπάρχει έντονη υπερευαισθησία στην κριτική και σοβαρή έλλειψη ενσυναίσθησης καθώς και υποστήριξης των άλλων.

Τα άτομα αυτά δίνουν υπερβολική αξία στην εικόνα τους. Θεωρούν τον εαυτό τους ξεχωριστό, επιτυχημένο ή δημιουργούν μια πλαστή - φανταστική εικόνα εαυτού προκειμένου να υποστηρίξουν κάτι τέτοιο. Δίνουν κύρια προτεραιότητα στις δικές τους ανάγκες. Επιδιώκουν και αναζητούν την παρέα προσώπων κύρους, εξουσίας, ή δημοσιότητας. Είναι ανταγωνιστικά και ζηλεύουν τις επιτυχίες των άλλων. Θεωρούν χρέος των άλλων να ικανοποιούν τις δικές τους επιθυμίες, με κάθε τρόπο και σε κάθε περίσταση.

Οι σχέσεις τους είναι πολύ συχνά σε ένταση μια και κανείς, δεν είναι αρκετά καλός και επαρκής γι αυτούς. Οι ίδιοι παραμένουν ψυχροί και μη δοτικοί στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, ή εναλλακτικά υπολογιστικά δοτικοί. Όλα αυτά εντείνουν και δυσχεράνουν τις σχέσεις τους ακόμη περισσότερο, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι που είναι δίπλα τους από ένα σημείο και έπειτα καταλήγουν να δυσανασχετούν με αυτούς.

Η ναρκισσιστική διαταραχή έχει τις ρίζες της, όπως και οι περισσότερες διαταραχές, στην παιδική ηλικία. Οι ενήλικες πίσω από το αίσθημα μεγαλείου και υπεροχής, πολύ πιθανόν να καλύπτουν κομμάτια ευαλωτότητας και ανεπάρκειας, ελλιπούς εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και στους άλλους. Βιώνοντας το άτομο όμως μια ψεύτικη και διαστρεβλωμένη εικόνα εαυτού και σχέσεων, κάθε απώλεια, απόρριψη, ή χωρισμός μπορεί να το κατακερματίσει και να το οδηγήσει μέχρι και την κατάθλιψη.

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τα άτομα αυτά με πολλούς τρόπους. Πρωτίστως με την ανακούφιση από το άγχος της τελειότητας καθώς και στη μείωση της ανάγκης θετικής ανατροφοδότησης και προσδιορισμού της αυτοαξίας τους μέσω των σχέσεων και των άλλων ανθρώπων. Επίσης, με την αντικατάσταση των μη ρεαλιστικών στόχων ζωής με επιτεύξιμους. Ακόμη μπορεί να βοηθήσει στην ανάληψη προσωπικής ευθύνης από τα άτομα, καθώς και στην καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων από μέρους τους. Όλα αυτά, μπορούν να συμβάλουν προς την κατεύθυνση μιας πιο υγιούς επικοινωνίας και συνεργασίας τους με τους άλλους και στο σχηματισμό μιας πιο πραγματικής εικόνας για τον εαυτό τους και τον κόσμο.