Vierhouterbos

Kastanjegroep

NV Het Vierhouter Bosch

De Mothoek, het tijdschrift van de Heemkundige Vereniging Nuwenspete, schonk in het eerste nummer in 2020 aandacht aan het Vierhouterbos. Uit het Boschhuis, de voormalige boswachterswoning bij het Vierhouterbos, was een oorkonde te voorschijn gekomen die daar bij de bouw in 1938 was ingemetseld en de redactie van De Mothoek kreeg de beschikking over archiefstukken van de NV Het Vierhouter Bosch. Daar waren de notulen bij van de vergaderingen van aandeelhouders van de NV. Zo kwam documentatie ter beschikking over de periode van de eeuw dat de NV en later de BV eigenaar was van het bos.

Pinetum

Achterop de kaart “Welkom bij de boswachter”, uitgegeven door Staatsbosbeheer en Falkplan, die ik in 1996 kocht in de plaatselijke boekhandel, werd een pinetum vermeld in het Vierhouterbos. Da’s interessant. De naaldbomenverzameling bleek niet moeilijk te vinden, vanaf de parkeerplaats Gortelseweg het pad naar het zuiden en weldra aan de linkerhand.

Het verhaal van het pinetum begint in 1933 en in 1936 duikt het voor het eerst op in de notulen van de aandeelhouders.

30 sept 1936, “Perceel 79 en daaraan grenzend gedeelte van 74 (hertenbosch) zal op stam worden geveild met verplichting tot rooien, waarna het tot pinetum ontgonnen zal worden. Ieder der 3 aanwezige heren verklaren zich bereid hiervoor f 10 aan te bieden ten einde klein plantsoen voor de kwekerij daarvoor aan te kopen.”

27 sept 1938, “Wat de hervorming betreft van de dennenkamp Reyerskopje en 36 bunder betreft alsmede de aanleg van het Bosch-pinetum, zullen de kosten zooveel mogelijk worden gebracht op de werkverschaffing ad 90 % toeslag.” .. “De voorzitter stelt voor dat ieder der aandeelhouders een gift geeft van f 100 voor aankoop van plantsoen als feestgave voor het 100 j. bestaan.” Voor zo’n gift blijken twee van de drie aanwezige aandeelhouders wel te voelen, maar er is niet genotuleerd of het is doorgegaan.

In de stukken van de NV duikt het pinetum nog een paar keer op, in overzichten. Het pinetum staat daar in 1978 op met een omvang van 2,7 ha. divers naaldhout en in 1983 met 2,1 hectare.

Door het Pinetum (in 1933 begon de aanleg) is een deel van de Lankertsweg opgeheven en werd de weg iets verlegd. Elke zichzelf respecterende boseigenaar moest zich in die tijd profileren met een Pinetum om te achterhalen welke exoten geschikt waren voor houtproductie. Het Pinetum is ook een tijd rondom van een raster voorzien (ter bescherming van aanplant) en in jaren 60 van een grote kraal. We vingen jaarlijks op de 3 voederplaatsen (Reijersveldje, Boonenveldje en Lammertsveldje nl. in de vangkraal (ronde kleine kraal met doorsnede van 15-20 mtr en daarachter selecteerhokken met valluiken) een 30-40 volwassen wilde zwijnen vóór de aanvang van de jaarlijkse drijfjachten in november tot maart en deze zwijnen werden in grote kratten met afmetingen L 200cm x B 50 cm x H 125 cm (zoals je ze nu ziet in wildsafariprogramma uit Afrika) vervoerd naar het Pinetum. Deze zwijnen waren dan in quarantaine beschermd tegen afschot tijdens de drijfjachten en werden in maart weer losgelaten. Je ziet nog een open plek in het Pinetum (bij de Abies Grandis en Zilversparren) waar ze gevoerd werden. Er stond een kleine hut voor opslag van mais en voederbieten. (Uit e-mails van Henk Prins, juli 2020).

Een inventaris of kaart met de verschillende naaldboomsoorten in het pinetum is niet boven water gekomen. Zoiets is er wel geweest, maar zat niet bij de stukken die de redactie van de Mothoek ter beschikking kreeg. Het pinetum is ook niet voor publiek toegankelijk. Het onderzoek naar het pinetum ligt voorlopig in de ijskast.

Gardenbos

Aan de Noordwestkant van het Vierhouterbos ligt het Gardenbos, dat deel uitmaakte van het Vierhouterbos tot het in 1930 werd verkocht. Het Gardenbos staat bij de start van het kadaster in 1832 te boek als hakhout en bij de verschillende eigendomsoverdrachten in de 19e eeuw wordt het steeds als hakhout omschreven. Later komen er ook dennen bij.

Volgens de bronnen zijn er oude hakhoutstoven, een markeboom, een oude den en laanbeplanting langs de grensweg te zien.