Belvedères

Ruim een eeuw geleden was het gemakkelijk om vanuit Nunspeet even de Zuiderzee te zien. Het beklimmen van een flinke heuvel in het stuifzand bij het dorp was afdoende. Toen het bos zich uitbreidde en de bomen hoger werden begonnen mensen uitzichttorens te bouwen. Er zijn er heel wat geweest, hier volgt een een overzicht

1. De uitzichttoren op de heuvel "bij de Kattenvijver" in het tegenwoordige Belvedèrebos.

Een correspondent: " Het lijkt mij zeer waarschijnlijk dat de foto vanaf de Belvedere is gemaakt. Links op de foto staat het pand van de Amsterdamse Weezenkas, rechts daarvan het pension Backhaus, later de Voorpost genoemd, helemaal rechts Hujothesia. Alle drie de panden stonden er al in 1910. De betrokken foto dateert van voor de Eerste Wereldoorlog. Mogelijk van omstreeks 1910. Ook hij was van oordeel dat de foto vanaf de toren bij de Kattevijver gemaakt is."

En nog iets: de Zandenboslaan staat niet op de foto en die laan is van voor 1913, want toen wandelden daar Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik het laatste stukje naar het studentenkamp bij de Waskolk. Inderdaad, de foto dateert van rond 1910, dat is heel waarschijnlijk."

2. De Nieuwe Belvedere groeide in fasen tot een belangrijke toeristische attractie

Een correspondent mailde de bovenstaande foto's met als toelichting: "De Nieuwe Belvédère" (later Hotel Parkheuvel, nog weer later De Ark) mogelijk als verwijzing naar de 'oude' uitkijktoren bij de Kattevijver. De toren is in fases tot stand gekomen. Het begon met een toren waarom heen werd bijgebouwd."

Een beeld van de Nieuwe Belvedere, nr 2, gezien vanaf nummer 3. Het voetbalveld dat op de ansicht wordt genoemd is nu nog steeds een open vlakte bij het einde van de Gerard Vethlaan.

Het uitzicht vanaf nr, 2 in de richting van nr 3. over de spoorlijn naar het zuiden. In de linker onderhoek een stukje Parkheuvel-terras en rechtsboven het Boschhuis. Met pijl: een detail van de vorige foto, bij de pijlpunt het topje van belvedère nr. 3.

3. Belvedere nummer 3 in deze serie, aan de zuidkant van de spoorlijn.

Op vooroorlogse kaarten Uitzichttoren en Belvedère Veth genoemd en op een RAF kaart uit 1943 Lookout Tower. Wie met de kaarten er bij op die plaats gaat kijken vindt op een heuvel aan het einde van de Gerard Vethlaan de fundamenten.

Ook in de "oral history" komt dit uitzichtpunt voor:

" Vanmorgen heb ik mijn zegsvrouw gesproken. Zij is in 1927 in Nunspeet geboren en heeft hier met een onderbreking van enige jaren altijd gewoond. Zij vertelde dat er over het spoor in haar jeugd nog een toren stond. Je liep het Groenelaantje af, ging over het spoor de eerste weg links. Je kwam dan bij een open veld waar een houten toren stond."

" De uitkijktoren aan de Gerard Vethlaan was volgens mijn moeder een brandtoren. De nog aanwezige fundamenten (gevonden op jouw aanwijzingen) laten een zeskantige vorm zien met op de hoekpunten resten van een stalen hoekprofiel."

" Uit de VVV gids van 1932 komt deze wandeling langs twee Belvedères: Groenelaantje, over het spoor linksaf naar Belvederekoepel Veth, over de hoogte, over het spoor, linksaf naar de nieuwe Belvedère, den breeden rijweg langs terug naar Groenelaantje."

4. De uitzichttoren bij het recreatieterrein Stakenberg.

De uitzichttoren om van de hei te genieten is begin 2016 aan vernieuwing toe. Die staken die er op de foto bovenuit steken geven hoop op een flinke toren en dat is ook precies het geval gebleken.

5. De uitzichttoren bij station en transferium Nunspeet, op de foto's in aanbouw (2001) en voltooid

6. Bij station Nunspeet staat op de topografische kaart van 1910 "Belvedere".

Op de kaart met de situatie van 1895 in "Nunspeet 1910", deel 4, "voormalige Paaschberg". De "Belvedere" bij station Nunspeet is vermoedelijk geen toren geweest, maar een heuvel waar je van het uitzicht kon genieten

7. " .. hier nog weer een Belvedere! (kaart ca. 1909) "Een Belvedere ongeveer waar nu de Elspeterweg de A28 kruist, tussen Moria en De Tol.

10. Helaas zonder foto. " Nu we het toch over uitkijktorens hebben, zou je ook de brandtoren die aan de Eperweg stond, tegenover de boswachterwoning, kunnen vermelden. Rond 1960 stond hij er nog kan ik mij herinneren. Het was een ruw rondhouten constructie. De onderkant was geheel omwonden met prikkeldraad, dat je niet makkelijk zonder kleerscheuren kon passeren, maar eenmaal boven had je een prachtig uitzicht."

13. Het Belvedèrebos bij Hulshorst is genoemd naar een huis met de naam Belvedère. De smaken verschillen over de vraag of er ook een uitkijktoren heeft gestaan.

14. In Nunspeet is de traditie van uitkijktorens voortgezet, maar ook de naam Belvedère leeft voort. Het voormalige "Arti" aan de Groote Weg, nu de F.A. Molijnlaan, voor verkoop van bouwgrond en schilderijen aan het begin van de 20e eeuw, heette later Pension Belvedère. Het huis dat daar tegenwoordig staat draagt dezelfde naam. En dan zijn er natuurlijk de Belvedèrelaan en twee Belvedèrebossen, die er ook hun naam aan ontlenen.