Idioms

English and Kurdish idiomatic proverbs

Idioms , phrases and proverbs translated to English from Kurdish

پاتک neck

Kurdish English

پاتکا خو دایێ showed him the neck

پشت پاتکێ بنڤێسە write it on your neck

یێ پاتکێ دگەل دئاخڤیت to talk to someone with a neck

خر یێ ل سەر پاتکێ hold all on his neck

کەتە سەرپاتکا وی it falls on his neck

گوتنکا مەزنا : A proverb

هێشتا چ چویڤ پاتکا وی نە کەڤتینە

Till now no whip had fallen on his neck

پشت back

Kurdish English

پشتانێ یە back to back

یێ بێ پشتە without back

پشت راست بو a straight back

وی پشت نەدە never turn your back on him

یی بێ پشتەڤانە have no back support

پشتێ ژێ نەدە باش be back to help

یێ پشت کەستی یە with a breaking back

پسشتا وی یا ل کەڤری back to the rock

وی نەکە پشت don't regard him as a back

گوتنا مەزنا : proverb

ئێکی ل زکیدا ، گوت : ئاخ پشتێ

Someone hit him on the belly, he said," Oh my back."

پێ foot

Kurdish English

پێ لێ نا step foot on

پێ لێ بڕن cut off one's feet

یێ پێ درێژە with a long foot

دوو پیا قەرکە hire two other feet

بەر پیا ئێخست put somebody under the foot

ب سەر پیا کەت be on one's feet

پێ ل دیف من ناهێن keep feet behind

کەسێ پێ لێ نەدانایە nobody has got his foot

پێ ئێخستنە بەر خو to lie foot down

پیا ل دیف خو دکێشیت to drag foot behind

گوتنەکا مەزنا : A proverb

هات پێ ژ دەستا درێژتر came back feet longer than the hands

چاڤ eye

Kurdish English

یێ چاڤ نقە a closed eye

یێ چاڤ ل دەرە his eyes go beyond the limit

یێ چاڤ چەرینە having a flirting eye

چاڤ لێ تارکرن to darken one's eyes

خو بەر چاڤ کر be in front of others eyes

ئەز شەش چاڤ بوم to be with six eyes

من ژ بەر چاڤێ خو بر keep one out of one's eyes

من چاڤێ خو لێ وەگێرا to turn one's eye off someone

ژ بەر چاڤێت من ناچیت having somebody before the eye

ب کێژ چاڤی بەرێ خو دکەیێ with which eye you look at

گوتنەکا مەزنا : proverb

ئەوێ ئەز ب چاڤەکی نەڤێم ، من ب دوو چاڤا نەڤیت

That who dislikes me through one eye, I hate him with both.

چوک knee

Kurdish English

ژ چوکا کەت go weak in the knees

چوک ل چوکادان knock knees together

کەڤتە سەر چوکا go down on knees

چوک ل ئاخێ رکوباندن to resist on the knees

یێ کەتیە سەر چوکا fall to (one's) knees

گوتنەکا مەزنا : A proverb

بەرەک ل چوکێ خودا to break one's knees

ددان tooth

Kurdish English

ددان چراکاندن grit one's teeth

ددان نە ماینە have no teeth

ددانا نیشا بدە to show teeth

ئەو ددان هەلکێشا to pull a tooth

ددانا وی هاڤێت to drop the teeth of

گوتنێت مەزنا : A proverb

گرا ب دەستی ڤەبیت، نە هەوجەی ددانانە

No need for teeth if hand can loosen the knot

دل heart

Kurdish English

یێ هزار دلە having so many hearts

یی بێ دلە with no hearts

یێ دل کولە a wounded-heart

دل پێ سوتن heart full of pity

دل پێڤە نینە heartless

دلێ پر کوڤانە a painful heart

ژ بەر دلی چو losing someone near to one's heart

ئەڤینێ خو ل دلیدا a heart in love

ژ بەر دلێ خو هاڤێت heed no heart to someone

ب یا دلێ وی ناکەڤەن to ignore what his heart hides

گوتنەکا مەزنا : A proverb

دل سیبەرێت دلانە A heart is a shadow to other hearts :

دەڤ mouth

Kurdish English

بەر دەڤکە mouth to mouth

یێ دەڤ بەردایە a wide open mouth

دەڤێ خو لڤلڤاند to move one's mouth

دەڤێ خو مچاند a mouth closed

دەڤێ خو لێ ڤەکر open one's mouth on someone

ژدەڤێ خو ڤەگرت to put things aside from one's mouth

دەڤێ وی ناگەریێت make his mouth shut up

یێ ب کەرکێ دەڤی having a half mouth

ب خودان دەڤ کەت having a full mouth

دەڤی وی یێ بێ بەرسڤە a mouth without limits '

گوتنەکا مەزنا : a proverb

دەڤێ خو دبای دوەرینیت

Catching the wind with one's mouth

ستو neck

Kurdish English

ستو چەماند to bend the neck

خو دا بەر ستویێ to replace one's neck for

ستو لێ شکەست to have a neck broken

پی ل ستویێ نا to put a foot on the neck

ستو کەتە بەر کێری a knife above the neck

گوتنەکا مەزنا : A proverb

توکا نەعلەتێ کەتە ستویێ وی : A ring of curse has befallen on his neck

سەر head

Kurdish English

ما بێ سەر no head to guide

یێ سەر رەقە a block head

سەر پێڤە نینە without head

یێ سەد سەرە with so many heads

یێ سەر نوخینە head down

سەرێ بەر ئاتەفا trouble headed

سەری ژێ بەر نە دە pay him a good head

ئەم سەر ب سەر بوین head to head

خو ب سەر های نەدە head him no attention

خولی ب سەری وەربو had ashes on the head

گوتنێت مەزنا : proverbs

هیڤیا دەرا، خولیا سەرا

Waiting for doors to be opened

as if you have ashes on your head

گوه ear

English Kurdish

گوه نە دێ pay no ear to

ژگوها کەت to lose one's ears

یێ گوه نەرمە having soft ear

گوه ژمە برن to make someone lose ears

ژ بنێ گوهی یە to do something out of one's ear

گوه نە دە کەسێ lend no ear to anyone

چ دگوهادا ناچیت nothing has a place into his ear

یێ گوه نە سمتی یە heeds no ear to

سەر وی گوهی نە نڤە never sleep on that ear

گوهێ وی یی د لەپێ مندا to put another ear under one's hand

گوتنەکا مەزنا : A proverb

ژ گای گوه نیشادا From the bull, showed him only the ears

لێڤ lip

Kurdish English

لێڤا نا کەیێ lips won't taste

یا دایە دلێڤێرا reached the lips

یێ ب کەرەکێ لێڤێ with a part of lip

لێڤ لێڤی نەدا never let lips touch lips

دبن لیڤ لێڤکا دئاخڤیت talks beneath lips

گوتنەکا مەزنا : A proverb

لێڤ پێش ترن ژ ددانا lips are a head of the teeth

Phrases with two parts of the body

Kurdish English

یێ ستو ناڤ ملە neck joined to shoulders

چەرم وهەستی یە only skin and bones

گوشت ونینوکن nail attached to meat

دەڤ برە پاتکێ stretched the mouth to neck

ئەزمان کرە دەڤی دا make a tongue put into the mouth

یێ بێ سەر ونجمە without head and face

ناڤ بەینا چاڤ وبریا between the eye and the eyebrow

زک وپشت بونە ئێک stomach and back bound together

ژ دەست وپیا کەت left without hand and leg

دەست ژپیا درێژتر hands longer than legs

خو بچاڤ ودەڤ هاڤێتی to throw oneself eyes with mouth on

چ ب دەڤ ئەزمان کەت to start to use mouth and tongue

put his beard on his mustache ریهـ دانان سەر سمبێلا

لێڤ پێش ترن ژ ددانا lips are a head of teeth

موی ب سەری ڤە نە مایە his head lost its hair

مویێت سەرێ من قژبون my head's hair go up

یێ ب دەڤ ولێڤا ڤە مای go over someone's mouth and lips

کەتە سەر چەنگ ولەپا to be on one's hands and palms

جەرگ ومێلاک لێ سوتن to burn his liver and lung

عویر وریڤیک ژێ دەرکەتن stomach and intestine comes out

Body parts idioms between English and Kurdish

بێژە دناڤ بەرا ئنگلیزیێ وکوردیێ

From Kurdish Folklore

The wolf addresses the lamb :

I do appreciate that lamb

Which owns a quince neck

When I knock it down

Once she says oh!

The wolf addresses the goat :

I do appreciate that goat

Which owns a long horn

When I hold its neck

Both the dog and the shepherd

Make a great haste

چەند بێژە ل سەر گیانەوەران

ژزمانێ ئنگلیزی گوهارتی یە

The elephant in the roomفیلەکێ دئودێدا:

“The elephant in the room” is an idiom for a problem or controversial issue that is too big to ignore, but that everyone tries to avoid talking about because it is embarrassing or will cause conflict.

ئەڤ بێژە دهێتە گوتن بو تارێت وئاریشێت گران ئو هەڤرکێ ل سەر هەبیت ئو هندا مەزنە نا هێتە پشت گوه هاڤێتن. بەس مروڤ خو دپارێزیت بەحسێ وێ بکەت چنکی یا ئالوزە ئو یا تێک راچاندی یە، دێ بێتە ئەگەرا توند وتیژیێ

The lion’s share: پشکا شێری یە

“The lion’s share” of something is the biggest part or portion.

هەر دەم ئەڤ پشکە ژهەمیا مەزنترە

Hold your horses: لەغاڤێ دەوارێ خو بگرە

This idiomatic expression means “Wait a minute! Don’t be in such a hurry.”

ئەڤە دهێتە گوتن دەما تە دڤێت بێژیە ئێکی: خو بگرە بهنەکێ. گەلەک لەزێ نەکە

That really gets my goat: ئەوان بزنا من گرت

If something “gets your goat,” it means it annoys you.

ئەگەر ئێکی بزنا مروڤی گرت: ئەوە کو توهاتیە ئێشاندن.

Pig-headed: سەرێ بەرازی یە: سەر رەقە

Describing someone as “pig-headed” means that person is stupid and stubborn (close-minded and inflexible)

ئەڤە دهێتە گوتن بو وان کەسان یێت رکمانک وچڤێل، مەژی حشک ونەیێ گوهدار

The cat’s meow: مەوینا کتکێ یە

If you think something is “the cat’s meow,” it means you think it is excellent, wonderful, really great.

ئەگەر تشتەک هات ووەک دەنگێ مەوینا کتکێ ژێ بیت دێ بێژی ئەڤە زۆرا باش وگرنگە

let the cat out of the bag: پشیکێ ژبن سەڤێکێ بدەرینە

To reveal a secret.

ئانکو وێ نهینیێ دەرکە

Go to the dogs: ب نک صەی ڤە چو

If something “goes to the dogs,” it means it goes bad, deteriorates, or becomes poor-quality.

باش وگرنگە ئەڤە ئەوە کو شول وکار بەرەف خرابیێ ڤە چو، پیس بو، نە یا چاکە

let sleeping dogs lie پێلە صەیێ نڤستی یێ رازای بیت:

If you make a suggestion to “let sleeping dogs lie,” it means not to talk about things in the past that might cause problems if you mention them today. This idiom comes from the fact that a sleeping dog is peaceful, but if you wake it up, it might be angry and bite you.

ئەڤە دهێتە گوتن دەما مروڤی دڤێت بەحسێ تشتەکی کەڤن بکەت ئو ئەو سوحبەتە دێ بیتە ئەگەر بو ئینانا ئاریشا دڤێت مروڤ وەنەکەت چنکی ئەو ئاریشا نڤاندی بلا هەر بمینیت وەسا ئو نوی نەبیت، چنکی دبیت سەر ئێش ژێ چێبیت.

Wild goose chase: رەڤە ل دیف وەردەکا کیڤی

This idiom means going after something that you are not likely to get, or a pursuit that is a waste of time because it is unlikely to succeed. It comes from the fact that it is very hard to catch a wild goose, so if you try to chase one, you are not likely to get it!

باش ئەڤە گازیا ل دیف گورگی یە، مروڤ نا گەهیتێ، بوراندنا وەختی یە، بێ بهایە، چنکی یا ب زەحمەت و ئیزایە.

Watch something like a hawk: سەحکرنا ئەلهویە

A hawk is a bird of prey – that means it hunts small animals for food. Because of this, a hawk needs to have very good vision and watch carefully to find the animals. So “watching something like a hawk” means watching extremely carefully.

هندی ئەلهویە تەیرێ تێچیرێ یە، وان بالندا دگریت ئەوێت بچیک، ژبەر هندێ دڤێت چاڤێت وی ددژواربن بو دیتنێ، ئو بشێت وان گیانەورێت هویر لاو ببینیت.

Like a fish out of water: وەک ماسیا ژئاڤێ دەر ئێخستی

The natural place for a fish to live is in the water – if a fish is outside the water, it would feel very uncomfortable! If you feel “like a fish out of water,” it means that you are very uncomfortable in a particular situation or environment.

هندی جهێ ماسیێ دئاڤێدا یە، هەکە دەرکەت ژئاڤێ دێ مریت. مروڤ ژی دەما کەتە تەنگاڤیەکا گران دێ خو بینیت نەیێ ئارام ودلخوش.

Ants in your pants: دمێریت دناڤ دەرپێدا

If you have “ants in your pants,” it means you can’t stay still because you’re very agitated, excited, or worried.

هن ئەڤە دهێتە گوتن دەما تشتەک ب سەرێ تە دهێت یێ جراب هەر دەم مروڤ نە یێ ئارامە ئو هەرێ توند وتیژە ئو یێ شاشە.

Mad as a hornet: یێ گێژە (دینە) وەک زرکێتکێ

Someone who is “mad as a hornet” is extremely angry. Hornets are dangerous when they are angry, because they can sting.

شاشە بو وان کەسان دهێتە گوتن ئەوێت تۆرە وتوند. زرکێتک جهێ مەترسیێ یە دەما دئارینن، دێ ب مروڤی ڤەدەن.

Wouldn’t hurt a fly: مێشی نا ئێشینیت: نا بێژتە مێشێ کش

If you say that someone “wouldn’t hurt a fly,” you are describing the person as very peaceful and non-violent. It is a person who is so gentle that they wouldn’t hurt anyone, even a small insect like a fly.

شا ئەڤە دهێتە گوتن بو وان کەسان یێت ئارام و ئاشتی خاز ونەیێ بکەرب وکین. کو کەسێ نا ئێشینیت هەکە خو مێش بیت.

13-8-2017 - احمد علي