Embedded Files
Erromantizismoa 1810-1860 bitartean eman zen gutxi gorabehera eta musikaren historiako une garrantzitsunea da, garaiko filosofo, artista eta musikari handien pentsamenduan, musika arte guztietatik erromantikoena bilakatu baitzen.
Erromantizismoa 1810-1860 bitartean eman zen gutxi gorabehera eta musikaren historiako une garrantzitsunea da, garaiko filosofo, artista eta musikari handien pentsamenduan, musika arte guztietatik erromantikoena bilakatu baitzen.
Erromantizismoko musikak, neurri handi batean, ezeztatu egiten du Klasizismoko musika. Erromantizismoak edukia bilatzen du gehiago musikan, forman baino; hau da, garai honetan sentimenduak eta naturarekiko maitasuna adierazi nahi dira, eta hauek arrazoiaren gainetik agertzen dira. Beethovenen ondoren, musikagileek arauak alboratu eta inspirazioak gidatuta, askatasunean konposatzen hasi ziren.
Erromantizismoko musikak, neurri handi batean, ezeztatu egiten du Klasizismoko musika. Erromantizismoak edukia bilatzen du gehiago musikan, forman baino; hau da, garai honetan sentimenduak eta naturarekiko maitasuna adierazi nahi dira, eta hauek arrazoiaren gainetik agertzen dira. Beethovenen ondoren, musikagileek arauak alboratu eta inspirazioak gidatuta, askatasunean konposatzen hasi ziren.
Gainera, ordura arte musikaren mundua batik bat aberatsei zuzenduta egon zen eta garai honetan kontzertuak ugaritu egiten dira eta aretoetara hedatzen dira estatus guztietako jendearengana helduz. Horrez gain, pianoak garrantzi handia hartzen du, asko konposatzen baitzen instrumentu honentzat eta burges etxe gehienetan piano bat egoten zen (nokturnoak, bagatelak, baladak, polkak, baltsak... bezalako forma txikiak konposatzen hasi ziren). Orkestra hazi egiten da, batez ere haizezko tresnen sekzioari dagokionez, liedak eta Operak garrantzia handia hartu zuten eta Espainian <<Zartzuela>> sortu zen.
Gainera, ordura arte musikaren mundua batik bat aberatsei zuzenduta egon zen eta garai honetan kontzertuak ugaritu egiten dira eta aretoetara hedatzen dira estatus guztietako jendearengana helduz. Horrez gain, pianoak garrantzi handia hartzen du, asko konposatzen baitzen instrumentu honentzat eta burges etxe gehienetan piano bat egoten zen (nokturnoak, bagatelak, baladak, polkak, baltsak... bezalako forma txikiak konposatzen hasi ziren). Orkestra hazi egiten da, batez ere haizezko tresnen sekzioari dagokionez, liedak eta Operak garrantzia handia hartu zuten eta Espainian <<Zartzuela>> sortu zen.
Hona hemen Erromantizismoko konposatzaile garrantzitsuenak: Schubert, Schumann, Strauss, Chopin, Liszt, Brahms..etab.
Hona hemen Erromantizismoko konposatzaile garrantzitsuenak: Schubert, Schumann, Strauss, Chopin, Liszt, Brahms..etab.
LIEDA
LIEDA
Hitz horrek <<abesti>> esan nahi du alemanez. Gainera, musika duen kantu poetiko laburra da, biak, musika eta poesia lotzen baititu. <<Haus music>>en (etxeetan interpretatzeko konposatutako obrak) arima erromantikoa islatzen du. Liedaren formarik ohikoena A-B-A da, hau da, pianoak jo, gero abestu, pianoak berdina errepikatu, beste bertso bat kantatu...
Hitz horrek <<abesti>> esan nahi du alemanez. Gainera, musika duen kantu poetiko laburra da, biak, musika eta poesia lotzen baititu. <<Haus music>>en (etxeetan interpretatzeko konposatutako obrak) arima erromantikoa islatzen du. Liedaren formarik ohikoena A-B-A da, hau da, pianoak jo, gero abestu, pianoak berdina errepikatu, beste bertso bat kantatu...
Schuberti <<liedaren erregea>> deitzen zioten 600 lieder baino gehiago konposatu baitzituen. Hala eta guztiz ere, Schumannek ere 145 lied konposatu zituen gutxi ez direnak.
Schuberti <<liedaren erregea>> deitzen zioten 600 lieder baino gehiago konposatu baitzituen. Hala eta guztiz ere, Schumannek ere 145 lied konposatu zituen gutxi ez direnak.
OPERA
OPERA
Eszenan antzezten den izaera narratzailea duen musika forma da. Forma musikal misto bat da ahotsen nahiz instrumentuek interpretatzeko konposizioa baita. Gehienetan obra dramatikoa izaten da, eszenatokian errepresentatzeko egina eta guztiz musikala da. Operako pertsonaiek abestu egiten dute, hitz egin beharrean, abesbatzaekin txandakatuz, eta orkestrak lagundurik (errezitatiboak, ariak, duoak, trioak, kontzertanteak...).
Eszenan antzezten den izaera narratzailea duen musika forma da. Forma musikal misto bat da ahotsen nahiz instrumentuek interpretatzeko konposizioa baita. Gehienetan obra dramatikoa izaten da, eszenatokian errepresentatzeko egina eta guztiz musikala da. Operako pertsonaiek abestu egiten dute, hitz egin beharrean, abesbatzaekin txandakatuz, eta orkestrak lagundurik (errezitatiboak, ariak, duoak, trioak, kontzertanteak...).
- Errezitatiboa: zati bokala da, ia hitz egina eta, doinu instrumental txiki batez lagunduta.
- Errezitatiboa: zati bokala da, ia hitz egina eta, doinu instrumental txiki batez lagunduta.
- Aria: oso melodia apaindua da, pertsonai nagusienek kantatzen dutena ahots bakarrean.
- Aria: oso melodia apaindua da, pertsonai nagusienek kantatzen dutena ahots bakarrean.
- Kontzertantea: koruak, orkestra et solistak osatzen duten multzoa
- Kontzertantea: koruak, orkestra et solistak osatzen duten multzoa
Florentzian sortu zen 1600. urtearen inguruan Camerata Fiorentinan. Camerata hori erakunde humanistikoa zen eta Berpizkundean kultura klasikoei buruz zegoen ideiari jarraituz, kultura horiei buruzko azterketak eta aipamenak egiten zituen etengabe.
Florentzian sortu zen 1600. urtearen inguruan Camerata Fiorentinan. Camerata hori erakunde humanistikoa zen eta Berpizkundean kultura klasikoei buruz zegoen ideiari jarraituz, kultura horiei buruzko azterketak eta aipamenak egiten zituen etengabe.
Operak sailkatzeko modu asko daude baina hala ere esan genezake opera klase bi daudela batez ere: opera serioa eta opera bufoa
Operak sailkatzeko modu asko daude baina hala ere esan genezake opera klase bi daudela batez ere: opera serioa eta opera bufoa
- Opera serioa: Heroiekin eta mitologiarekin erlazionaturiko gaiak lantzen ditu. Izaera aristokratikoa duen opera da. Hemen desberdindu behar duguz: opera Alemana, Italiarra eta Frantziarra.
- Opera serioa: Heroiekin eta mitologiarekin erlazionaturiko gaiak lantzen ditu. Izaera aristokratikoa duen opera da. Hemen desberdindu behar duguz: opera Alemana, Italiarra eta Frantziarra.
- Opera bufoa: Eszena komikoak hasten dira operan, barre eragitekoak. Espanian, “Tonadillak “ sortzen dira.
- Opera bufoa: Eszena komikoak hasten dira operan, barre eragitekoak. Espanian, “Tonadillak “ sortzen dira.
Konpositoreak:
Erromantisismoko musika instrumentalean hainbat konpositore ezagun eta ezaguratsu nabarmnetzen ziren:
Franz Schubert: (Austria, 1797-1828) Erromantizismoko musikagilerik inspiratuenetarikoa izan zen. Berak, zortzi sinfonia egin zituen, azkena amaitugabe utzi zuen arren. Beraren sinfonia gehienetan, Beethovenen eragina nabarmenzten da, aberastasun melodiko handiko sinfoniak baitira.
Richard Wagner (1813 – 1883).
Karlos Maria Von Weber, “opera erromantiko alemaniarraren” sortzailea Beethovenen Fidelio lanaren oinordeko izan zen. Musikagile honek, Ezkutuko ehiztaria eta beste opera batzuekin, estilo berri bati ematen dio hasiera. Estilo berriaren ezaugarrika dramatismo handia eta historiaren, naturaren, naturazgaindikoaren, erruduntasunetik ateratako gizakiaren barkamenaren edo infernuaren erabilera dira.
Weber hil zenean, opera alemanak gainbehera jasan zuen, baina Wagnerrek indarberritu egin zuen. Egin zituen aldaketak guztiak medio dudarik gabe esan genezake Wagner izan dela opera alemaneko konposatzailerik garrantzitsuena.Wagner bere operetan arte guztiak biltzen saiatzen da, besteak beste, poesia, antzerkia, musika, pintura, dekoratuetako arkitektura… Gainera, orkestra handitu egin zuen, batez ere metalezko haize-instrumentuei zegokionez; tinbre berria eman zion orkestrari. Horrez gain, operen oinarria alemaniar kulturan oinarritu zuten, hau da, operak egiteko inspirazioa alemaniar mitologian bilatzen zuen eta <<leitmotiv>>-aren bitartez dramaren eta musikaren arteko batasuna lortu zuen.
Hona hemen Wagnerren operarik ezagunenak: “Tannhäuser”, Tetralogia (“Rhineko urrea”, “Walkiria”, “Sigfrido”, eta “Jainkoen gainbehera”), “Nibelungoen eraztuna”...etab.
Felix Mendelssohn: ( Alemania, 1809-1847) Bost sinfonia konposatu zituen musikari honek. Hauen ezaugarriak, neurritasuna, egitura klasizista eta simetria ziren, baian ezaugarri erromantikoak ere bazituen, adibidez; kolore melodikoak. Bost sinfonia hauetatik oso garrantzitsuak dira, Eskoziarra eta Italiarra izenburua zutenak.
Verdi (Italia 1813-1848) opera italiarraren berpiztearen ordezkari nagusia da. Verdiren musika lanen gaiak bere herriak inperio austriarretik askatzeko zeraman borrokaren isla dira, Nabuccon gertatzen den bezala, hain ezaguna den esklabuen abesbatzarekin. Rigolettorekin, Aida eta Traviatarekin opera italiarraren gorengo maila lortzen du.
Robert Schumann: (Alemania, 1810-1856) Konpositore hau, sinfonia ez ezik beste eremu batzuk nabarmendu zen. Berak, lau sinfonia konposatu zituen eta horietan ere Beethovenen eskemari jarraitu zion. Hau da; Errimoarenaberastasuna eta lan guztietan jartzen zuen indarra.
Cesar franck: (1822-1890) Belgikan jaiotakoa da baina Frantzian egingo zuen bere bizi osoa han lan eginez. Bachen eragina edukiko zuen eta ondorioz sinfonia naziolalizatzeko ahaleginak egin zituen. Re minorreko sinfonia bat du aberastasun harmoniko batekin. Harmoniaren aberastasun hori beraren lanen ezaugarri nabarmen bat izan zen. Baina ezaugarri hau, organoko lanetan edukiko zuen bereziki. Bestetik bera oso maisua handia izando zen organoa jotzen.
Antón Bruckner: (1824-1896) Bederatzi sinfonia egin zituena da eta Beethovenen eta Schuberren eragin handia edukiko zuen. Beste batzuetan aldiz, Wagnerren eragina izando du instrumentuetan zein baliabide harmonikoetan batez ere.
Johannes Brahms: (1833-1897). Musikagile honek Hanslick estetaren teorien eragina izan zuen; inoiz izandako musikagile nagusienetariko bat da. Berak idatzitako lau sinfonietan, Bethovenen perfekzioa berrezarri eta hizkuntza harmnikoa nahiz erritmikoa berritu zituen
Georges Bizet (1838 – 1875).
Inperioaren garaiko burgesiak asko bultzatu zuen opera erromantiko frantsesa. Meyerbeer (1792-1864) musikagileak Emakume Afrikarra, Robert Deabrua eta Hugonoteak musika lanak idatzi zituen, eta Charles Gounodek Fausto eta Romeo eta Julieta. Benetako ikuskizunak dira, opera osatzen duten elementu guztiak dituztenak, baita dantza ere, musika alaiarekin.Baina konposatzaile frantses horiez gain, Georges Bizet izan zen opera frantseseko konposatzailerik garrantzitsu eta ezagunena. Bizet Wagnerren aurkari handia izan zen. <<Singspield>> alemanaren eta <<opera komiko>> frantsesaren oinordeko gisa, gai azalekoak eta arinak erabiliz jendea dibertitzen zuen Opereta sortzen da. Drantza batekin amaitzen zen eta sarritan gizartearen kritika satiriko gisa erabiltzen zuen. Jacques Offenbachek (1819-1880) Hoffmannen ipuinak musika lana idatzi zuen genero honetan.
Inperioaren garaiko burgesiak asko bultzatu zuen opera erromantiko frantsesa. Meyerbeer (1792-1864) musikagileak Emakume Afrikarra, Robert Deabrua eta Hugonoteak musika lanak idatzi zituen, eta Charles Gounodek Fausto eta Romeo eta Julieta. Benetako ikuskizunak dira, opera osatzen duten elementu guztiak dituztenak, baita dantza ere, musika alaiarekin.Baina konposatzaile frantses horiez gain, Georges Bizet izan zen opera frantseseko konposatzailerik garrantzitsu eta ezagunena. Bizet Wagnerren aurkari handia izan zen. <<Singspield>> alemanaren eta <<opera komiko>> frantsesaren oinordeko gisa, gai azalekoak eta arinak erabiliz jendea dibertitzen zuen Opereta sortzen da. Drantza batekin amaitzen zen eta sarritan gizartearen kritika satiriko gisa erabiltzen zuen. Jacques Offenbachek (1819-1880) Hoffmannen ipuinak musika lana idatzi zuen genero honetan.
Bizeten operarik ezagunena Carmen opera izan zen. Zigarroak saltzen zituen emakume ijitoa eta soldadu euskaldun baten bizitza eta tragedian oinarritutako opera; mundu osoan zehar antzezten da gaur egun ere arrakasta handiz.
Bizeten operarik ezagunena Carmen opera izan zen. Zigarroak saltzen zituen emakume ijitoa eta soldadu euskaldun baten bizitza eta tragedian oinarritutako opera; mundu osoan zehar antzezten da gaur egun ere arrakasta handiz.
Page updated
Google Sites
Report abuse