Παθήσεις περιφερικών νεύρων (περιφερική νευροπάθεια)

Τα περιφερικά νεύρα μεταφέρουν τα μηνύματα από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό στους μυς, στα όργανα και σε άλλους ιστούς του σώματος.

Οι ασθένειες που εκδηλώνονται ή άλλες βλάβες που δημιουργούνται για διάφορους λόγους στα νευρά αυτά, προκαλούν περιφερική νευροπάθεια.

Σε μερικές περιπτώσεις μόνο ένα νεύρο ή μια ομάδα σχετιζόμενων νεύρων εμπλέκονται στη νευροπάθεια. Στην πολυνευροπάθεια επηρεάζονται πολλά νεύρα σε διάφορες περιοχές του σώματος.Τα νεύρα αποτελούνται από διάφορες νευρικές ίνες που ελέγχουν την αίσθηση, την κίνηση, τη μετάδοση του πόνου ή την ισορροπία. Για το λόγο αυτό, τα σημεία και συμπτώματα της νευροπάθειας εξαρτώνται από το είδος των νευρικών ινών που πάσχουν. Έχουν περιγραφεί περισσότεροι από 100 τύποι περιφερικής νευροπάθειας.

Σημεία και συμπτώματα που συνοδεύουν την περιφερική νευροπάθεια:

1. Πόνος. Κάποτε ο πόνος μπορεί να είναι εξαιρετικά έντονος και διαπεραστικός

2. Μουδιάσματα

3. Αίσθημα καύσου

4. Μυρμηγκιάσματα

5. Περιοχές του δέρματος που είναι υπερευαίσθητες

6. Απώλεια τριχών στις περιοχές που επηρεάζονται

7. Αλλοιώσεις του δέρματος στις περιοχές που εξαρτώνται από το επηρεαζόμενο νεύρο ή νεύρα

8. Ατροφία μυών με μυϊκή αδυναμία

Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό του ασθενούς, στην προσεκτική κλινική εξέταση και στη διενέργεια συμπληρωματικών εξετάσεων που θα κριθούν αναγκαίες από το γιατρό. Οι αναλύσεις αίματος με μέτρηση της γλυκόζης, η αξιολόγηση της νεφρικής και ηπατικής λειτουργίας, το ηλεκτρομυογράφημα, οι μελέτες αγωγιμότητας των νεύρων και η οσφυονωτιαία παρακέντηση είναι μεταξύ των εξετάσεων που πιθανόν να ζητηθούν από το γιατρό.

Υπάρχουν διάφορες αιτίες και τύποι νευροπάθειας. Ας δούμε τις κυριότερες μορφές.

1. Διαβητική νευροπάθεια. Η διαβητική νευροπάθεια είναι η συχνότερη μορφή νευροπάθειας. Έως 70% των ασθενών με διαβήτη παρουσιάζουν από ήπια μέχρι σοβαρής μορφής διαβητική περιφερική νευροπάθεια. Συχνά εμφανίζεται στα πόδια και στις κνήμες, δηλαδή στις περιοχές κάτω από τα γόνατα. Είναι αιτία απώλειας της αίσθησης, εύκολων τραυματισμών και μολύνσεων.

2. Νευραλγία του τρίδυμου νεύρου. Το τρίδυμο νεύρο (μεγάλο νεύρο του προσώπου και της κεφαλής) ευθύνεται για την αίσθηση στο πρόσωπο, τη σιαγόνα και την περιοχή των ματιών. Η νευραλγία του τρίδυμου χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά οδυνηρά επεισόδια πόνου που εκδηλώνονται ξαφνικά στην περιοχή της μιας μεριάς του προσώπου. Συχνά η αιτία είναι άγνωστη αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να ευθύνεται μια προηγηθείσα μόλυνση με ιό, πίεση στο νεύρο από ένα όγκο ή ένα αιμοφόρο αγγείο που για κάποιο λόγο πρήστηκε ή σπανιότερα σε κατά πλάκας σκλήρυνση

3. Κληρονομική νευροπάθεια. Υπάρχει εκ γενετής. Οφείλεται σε κληρονομικές γενετικές ανωμαλίες ή σε νέες μεταλλάξεις γονιδίων του ασθενούς. Οι σοβαρότερες μορφές εκδηλώνονται στην παιδική ηλικία. Η συχνότερη μεταξύ αυτών είναι η νόσος Charcot-Marie-Tooth

4. Νευροπάθεια του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Το αυτόνομο νευρικό σύστημα είναι εκείνο που ελέγχει τις λειτουργίες του σώματος που γίνονται αυτόματα όπως η αναπνοή, η ρύθμιση της πίεσης, η λειτουργία της καρδίας και των εντέρων

5. Έλλειψη βιταμινών. Η έλλειψη βιταμινών Ε, Β1 (θειαμίνη), Β3 (νιακίνη), Β6, Β12 είναι σε θέση να προκαλεί νευροπάθεια. Ο υποσιτισμός και ο αλκοολισμός είναι σημαντικές αιτίες υποβιταμίνωσης ή αβιταμίνωσης

6. Παρενέργειες φαρμάκων. Διάφορα φάρμακα έχουν παρενέργειες που προκαλούν νευροπάθεια. Η χημειοθεραπεία είναι αιτία περιφερικής νευροπάθειας

7. Τραύματα. Οι τραυματισμοί των νεύρων μπορεί να ευθύνονται για περιφερική νευροπάθεια. Οι τραυματισμοί μπορεί να προκληθούν από οδικά δυστυχήματα, πτώσεις, ατυχήματα σε σπορ, κατάγματα ή από βλάβες στη σπονδυλική στήλη

8. Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Το αλκοόλ είναι τοξικό για το νευρικό σύστημα. Η υπερβολική κατανάλωση είναι αιτία νευροπάθειας. Επίσης στους αλκοολικούς, λόγω κακής διατροφής παρατηρούνται ελλείψεις βιταμινών που δημιουργούν ή επιδεινώνουν το πρόβλημα της νευροπάθειας

9. Μολύνσεις. Διάφοροι μολυσματικοί παράγοντες όπως ιοί και βακτηρίδια είναι αιτία νευροπάθειας. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται ο ιός του HIV AIDS, ο ιός του έρπη ζωστήρα, ο ιός EBV (Epstein Barr Virus), ο ιός CMV (Cytomegalovirus) και άλλοι. Η λέπρα, η διφθερίτιδα, η ασθένεια Lyme προκαλούνται από βακτηρίδια και συνοδεύονται από νευροπάθεια

10. Παθήσεις του ανοσολογικού συστήματος. Στις αυτοάνοσες ασθένειες, ο ίδιος ο οργανισμός λόγω παθολογικών μηχανισμών, δημιουργεί αντισώματα ή κύτταρα που επιτίθενται κατά παράδοξο τρόπο εναντίον των δικών του οργάνων ή ιστών. Γίνεται κατά κάποιο τρόπο ένας εμφύλιος πόλεμος στον οργανισμό του ασθενούς. Στις ασθένειες αυτές περιλαμβάνεται η νόσος Guillain Barrè

11. Άλλες ασθένειες που συνοδεύονται από νευροπάθεια: Παθήσεις των νεφρών, του ήπατος, του κυκλοφορικού συστήματος, του μεταβολισμού, του ενδοκρινολογικού συστήματος (ανωμαλίες ορμονών) και διάφορες μορφές καρκίνου δυνατόν να συνοδεύονται από νευροπάθεια ή πολυνευροπάθεια

Η θεραπεία της νευροπάθειας εξαρτάται από την αιτία που την έχει προκαλέσει. Στις ελλείψεις βιταμινών, η χορήγηση της βιταμίνης που χρειάζεται στον οργανισμό, βελτιώνει την κατάσταση. Παράλληλα η υγιεινή διατροφή είναι η καλύτερη διασφάλιση για παροχή στον οργανισμό των βιταμινών που χρειάζεται καθημερινά.

Στους αλκοολικούς, εκτός από την υγιεινή διατροφή και τη χορήγηση βιταμινών που χρειάζονται στον οργανισμό τους, επιβάλλεται η διακοπή κατανάλωσης αλκοόλ.

Στους διαβητικούς, ο έλεγχος της γλυκόζης αίματος είναι απαραίτητη προϋπόθεση για βελτίωση της κατάστασης των νεύρων του ασθενούς. Οι διαβητικοί πρέπει να γνωρίζουν ότι οι βλάβες που δημιουργούνται στον οργανισμό τους λόγω ψηλής γλυκόζης στο αίμα δεν είναι ανατρέψιμες. Για αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στη θεραπεία τους για πρόληψη σοβαρών βλαβών που πιθανόν να απειλούν τη ζωή τους.

Για την αντιμετώπιση του πόνου που συνοδεύει τις περιφερικές νευροπάθειες, χρησιμοποιούνται φάρμακα αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη, αντιεπιληπτικά και αντικαταθλιπτικά. Οι δύο τελευταίες κατηγορίες μπορούν να βοηθούν όχι μόνο για την καταπολέμηση του πόνου αλλά και για τη βελτίωση άλλων συμπτωμάτων σχετικών με την αίσθηση.