Kolveren schans

HISTORISCH:

Al in april 1604 waren de voorbereidingen voor de oprichting van een schans voor de inwoners van Kolveren en Eijcken gestart. Uit een akte van 1 april 1604 blijkt dat een zekere Cornelis Jacobs ‘een stuck broeck, gelegen aen die Broeckstraet, groet ontrent een halff bonder’ afstond ‘ter behoeff der gemeijnten Eijcken ende Colveren, om daer te stichten ende vestighen eijnder fortken oft schansen’. Deze overdracht geschiedde voor zeven gulden Brabants ‘jaerlix erf rent, los ende vrij van alle inconvenienten’ (Molemans & Mertens, 1982). De aanvraag tot het oprichten van een schans werd niet gericht aan de heer van Vogelsanck, zoals de meeste schansen in Zonhoven, maar aan de Prinsbisschop van Luik. Op 21 augustus van datzelfde jaar verleende deze de toelating voor het ‘op te werpen van twee schantzen, de ene onder Eijcken ende Colveren, d’ ander ter Meulen’ (Melis, 1947). Zowel de Prinsbisschop als de keizer ‘beschermden’ de schans met hun blazoen: ‘ende op dat niemans hiervan ignoratie ende pretendere hebben den voirs (voorschreven) onssen ondersaeten van Zoenhoven, op die voirs. schantsen ende forten te stellen den keijzerlijcke maiesteit oock onsse blasoen in teijken van sauvegarde’. In de praktijk haalde dergelijke ‘bescherming’ echter weinig uit.

In 1702 en 1704 had de gemeente Zonhoven blijkbaar nog veel te lijden van plunderingen van beide strijdende kampen (Hansay, 1931) (RAAP-rapport, 2009).

De grond voor de Kolverenschans werd dus voor zeven gulden gekocht van een partikulier Cornelis Jacobs. Dit was ongewoon omdat een schans meestal werd opgetrokken op gemeentegrond. Van deze schans is al jaren niets meer te zien. Waterlopen zijn er niet meer en alles is in beemd herschapen.

TOPOGRAFISCH: (Google+)

• Kaart : Uittreksel uit de Atlas van Ferraris (1777) met aanduiding van de Kolveren schans (midden boven) tov. het gehucht Kolveren (rechts onder).
• Kaart : detail
• Kaart : Voorstelling van de schans van Kolveren in de Atlas der Buurtwegen (1842 -1846).
• Satellietbeeld : situering van de Kolverenschans in haar huidige configuratie.
• Kaart : uittreksel uit de militaire kaart Vandermaelen (1851).
• Overname kadasterplan 2001 + Luchtfoto + topografische kaart met waterlopen (via Marijke Wouters, Ruimte en Erfgoed, Limburg).
• Uittreksel uit het digitaal kadasterplan (2012). De vermelding 'Colveren Schans' is ook hier over genomen. De schans betreft het perceel: 794b, de gracht 797b.