Schalbroek

HISTORISCH:

De schans van Schalbroek (vroegere benamingen waren: Scalbroeck en Schallebroek). De schans van Schalbroek wordt vernoemd in 1641,1646,1659.

Tot 1997 was de volledige gracht nog duidelijk zichtbaar, maar na de verkaveling van de percelen tegen de Mangelbeekstraat verdween de noordelijke gracht in de achtertuinen van de nieuwe woningen. De nieuwe eigenaar van de langgevelhoeve op de voormalige schans restaureerde deze en liet in 2004 de westelijke gracht opnieuw uitgraven. Aan de oostzijde bevond zich oorspronkelijk de ophaalbrug van de schans.

KARTOGRAFISCH: (Google+)

• Tekening rechts: voorstelling van de schans (bovenaan) in het kaartenboek van Averbode (Landmeter C.Lowis 1650-1680). De kleine molen is vooraan getekend. De schans is rood omcirkeld.
• Kaart rechts: Kaart uit het Archief van de Raad van Brabant, Rijksarchief Anderlecht, Processen van de gemeenten, 1666. Detail - uittreksel met de "Schatbroeck schrans", Den grooten molen en den klynen molen
• Kaart: detail uit een anonieme kaart van Demer en bijrivieren tussen Diest en Lummen (begin 18de eeuw). De schans van Schalbroek is gemarkeerd met Y en in de legende als dusdanig vermeld.
• detailvoorstelling van de schans
• Kaart: Ferraris (1777). Ten zuid-westen van het centrum van Lummen bevindt zich de schans. Rechts boven de Oostereinde schans.
• Kaart: Uittreksel uit de Atlas der Buurtwegen met detailvoorstelling van de schans en de situering van de toegangspoort.
• Satellietbeeld rechts: de schans is nog min of meer herkenbaar in het landschap. De huidige eigenaar heeft het westelijke deel van de schansgracht in ere hersteld.
• Kaart: uittreksel uit de militaire kaart Vandermaelen (1851).
• Overname kadasterplan 2001 + Luchtfoto + topografische kaart met waterlopen (via Marijke Wouters, Ruimte en Erfgoed, Limburg).
• Uittreksel uit het digitaal kadasterplan (2012). De voormalige schans bevond zich op de perceelsnummers 1943h, 1939f, 1946f, 1935b, 1931a en allicht een zone net hierbuiten. De schans wordt toch steeds minder herkenbaar in de kadastrale weergave. Net oostelijk is de Klein Molen weergegeven.