Schans van Wijer

HISTORISCH:

Het is niet bekend wanneer de schans is opgericht. Ze staat wel vermeld op een kaart van 1743-1744, in de Atlas van Ferraris (1777) en in de Atlas der Buurtwegen (1842-1846). In 1782 werd door de zoon van Adrién Nicolas de Heusch, Ridder van het Romeinse rijk, gehuwd met Gravin Therese Catharine de Corswarem de Looz, allicht afkomstig uit Schalkhoven, een nieuw gebouw opgericht op de schans. In de tabel van classificatie van grondeigendommen van het kadaster van 1843 werd vermeldt: "vrij goed in steenen gebouwd en met pannen gedekt, hebbende behalven de keuken, vijf goede beneden en twee schoone bovenplaetzen. De aenhorigheden, schuer, stallingen enz. zijn in middelmatigen staet". Dit gebouw staat er tot op heden met vermelding van het jaartal in de muurankers.

Albert Charles de Heusch die van 1807 tot 1818 op de schans woonde werd in 1816 tot baron verheven.

Heden zijn de watergrachten lang gedempt, op een klein deel na aan de achterzijde van het huis. Op de schans staan nog enkele eeuwenoude bomen.

Er wordt verteld dat de schans nog werd gebruikt als (eerste) schoollocatie.

(met dank aan Jef Bonneux en Magda Vantilt).

KARTOGRAFISCH: (Google+ )

• Uittreksel uit figuratieve kaart van 1747 (buitenkwartieren van Herk) met weergave van kasteel - kerk en schans.
• (uittreksel uit de Atlas der Buurtwegen, ca. 1865): ten oosten van de kerk (toepasselijk langs de Schansstraat) bevindt zich de schans van Wijer (Nieuwerkerken).
• De schans wordt het eerst terug gevonden op een archiefkaart van 1747.
• Satellietbeeld : schans links en kasteel met kasteelhoeve rechts omlijnd.
• Uittreksel uit de militaire kaart Vandermaelen (1851-geel omcirkeld). Er is bij vermeld: De Schrans. Met 'r' zoals meer gebruikelijk in de westelijke kempen. De rood omcirkelde site betreft de plaats van de schans van Schakkebroek. Hiernaar zijn echter geen verwijzingen terug te vinden op deze kaart.
• Overname kadasterplan 1998 + Luchtfoto + topografische kaart met waterlopen (via Marijke Wouters, Ruimte en Erfgoed, Limburg).
• Foto: de schans is nu privé-eigendom. Maar een aankondigingsbord brengt de aandacht toch even naar de historische aanwezigheid.
• Foto: beeld van het huidige huis op de schans met muurankers: 1782.
• Foto: zicht op het enig resterende grachtdeel (noord-westelijke rand). De gracht staat sinds enkele jaren droog. Het geeft wel nog een beeld van breedte en diepte van de vroegere gracht.
• Uittreksel uit het digitaal kadasterplan (2012). De voormalige schans bevond zich op percelen 115h en 120c. De toegansweg liep over het perceel 113c. Verdere verwijzingen naar de schans zijn niet aanwezig op dit plan. Het kasteel van Wijer is nr: 311b.