Schuilebroek (nieuwe schans)

HISTORISCH:

De schans van Schuilebroek bevindt zich dicht tegen de grens met Paal. Het is dan ook niet verwonderlijk dat inwoners van het nabijgelegen Geenhout ook deelnamen aan de schans. Ze was 1ha 74a groot. De schans werd ook de Lillaertse schans genoemd naar de naam Lillaer die plaatselijk werd gegeven aan het perceel waar de schans zich op bevond.

Het ontbrak, in de toenmalige troebele tijden, de schansgezellen aan de nodige geldmiddelen om de schans behoorlijk af te werken en dus gingen zij bij de heer van Meldert, Richaldt van Voort, een lening aan van 200 gulden. Uit de akte van schuldbekentenis, opgesteld op 24 mei 1639 blijkt dat zij deze schuld moesten afbetalen met 20 stuivers per jaar vanaf 27 april 1640.

De toegang tot de schans was verdedigd met een ophaalbrug; en langs de toegangsweg liep nog een extra gracht ter bescherming. Door een bocht in de toegangsweg zag men vanop de straat niet zomaar de schans liggen. René Drijvers (vroegere bewoner van de schans, amateur-archeoloog) vertelt dat in de Z-O hoek een looppad was, net onder het waterniveau: in geval van nood konden de bewoners langs deze zijde de schans ontvluchten. Dit pad zou opgebouwd zijn uit hout.

Verdere informatie is te vinden op de site van de Mannenbond van Meldert.

KARTOGRAFISCH: (Google+)

• Kaart: in de Ferrarisatlas (1777) is de schans terug te vinden met de melding: Nieuwe Schans". Anderzijds staan er ook reeds geen schanshuizen meer ingetekend hetgeen wel nog het geval is voor de meeste andere schansen.
• Kaart: in de Atlas der Buurtwegen (1842-1846) is er nog een omgrachting getekend rond het groot perceel aan de zuidzijde van Paalstraat.
• Overname kadasterplan 1998 + Luchtfoto + topografische kaart met waterlopen (via Marijke Wouters, Ruimte en Erfgoed, Limburg).
• Kaart: Topografische kaart van 1911. Hier is zelfs de vermelding: NieuweSchans aanwezig. De Geenhoutervliet loopt een eindje verder en kon voorzien in water.
• Satellietbeeld rechts: in het landschap is enkel min of meer de vorm van het schansperceel nog aanwezig. Wel zijn er een aantal grotere vijvers in de buurt.
• Uittreksel uit het digitale kadasterplan van 2012. De Nieuwe Schans is nog steeds als dusdanig vernoemd. Het betrof perceel nr. 110.
• Foto: zicht op de schanssite. Nu is het één grote weide/veld. Er zijn echter helemaal geen sporen meer van restanten van grachten of bermen.