Embedded Files
ALGEMEEN:
Straat: Ruiterstraat
Oppervlakte:
Waterbevoorrading:
Oudste vermelding: - Oprichtingsjaar: 1606
Terreinkenmerken: Geheel bebouwd. Aan de noordelijke zijde is nog een deel van de gracht (nat) aanwezig).
Lambertcoördinaten: X: 204.798 Y: 187.368
HISTORISCH:
De schans van Mellaar (Meldelaer) allicht van 1606 of vroeger, gezien er een schansreglement is van dat jaar. Ze werd verder vermeld in 1637.
Ze wordt op 08.02.1646 vermeld bij in pandstelling van twee aangrenzende percelen. In 1650 werd de schans in beslag genomen door Lorreinse soldaten, die van daaruit de ganse buurt onveilig maakten. De in beslagname van een schans was allicht voor een gehucht het ergste wat kon gebeuren... Maar toch blijken de schansen in het algemeen hun dienst te hebben bewezen.
Er is een schansreglement bekend van 1606 (uittreksel zie onderaan) en 1756.
TOPONYMIE: Schans, Achter de schans (kadaster).
KARTOGRAFISCH: (Google+)
- Kaart: Ferraris 1777. dit overzichtsbeeld toont de nabijheid van Meldert en de Mellaerschans. Noordelijker de oude pastorie, een versterkte hoeve en de Geenmeer Schans.
- Kaart: Atas der Buurtwegen 1842-1846. De schans is weergegeven met een nog volledige omgrachting.
- Satellietbeeld: ook in het landschap zijn de contouren van de vroegere schans nog herkenbaar. Ondertussen is wel bijna de ganse schans volgebouwd.
- Overname kadasterplan 1998 + Luchtfoto + topografische kaart met waterlopen (via Marijke Wouters, Ruimte en Erfgoed, Limburg).
- Uittreksel uit het digitaal kadasterplan (2012). De benamingen Schans en Achter de Schans zijn behouden. De voormalige schans besloeg de perceelsnummers: 19b, 12m, 13h, 13g, 26e, 26k, 26l, 22e. Waar is vermeld 'Ruitestraat' is nog een stuk gracht aanwezig. De straat midden over de voormalige schans wordt inderdaad "Ruitersstraat" genoemd.
- Foto: langs de noordzijde is nog een restant van de schansgracht aanwezig.
- Foto: het bewustzijn dat men woont op een vroegere schans leeft verder...
Reglement van de schans te Mellaer, 1606
De artikelen 2 tot 20 herinneren qua woordkeuze aan de artikelen van het reglement van Genebos.
Enkele afwijkingen in dit reglement:
Art.5 Wijkt af van het reglement van Genebos. De boete is veertig Rijnlandse guldens voor niet gehoorzamen van de schansmeester of rotmeesters of voor het afvuren van een schot enz.
Art.9 Geeft aan dat bij ijsvorming dit ijs gebroken moet worden door de wachthebbende op de plaats voor hem.
Art.21 Niemand mag groter bouwen dan waarvoor toestemming is gegeven. De boete hierop is 20 stuivers Brabant. Tevens zal hij moeten afbreken hetgeen hij meer getimmerd heeft.
Art.24 Het is verboden aan het krijgsvolk bier of voedsel af te staan, of te verkopen zonder toestemming van de gouverneur=schansmeester. De boete hierop is: drie Rijnlandse guldens.
Art.28 Verplichting tot het hebben van een ladder in geval van brand op straffe van drie Rijnlandse guldens.
Art.30 Wanneer de hoorn enkele malen wordt geblazen zal iedereen naar de schans komen om dat te doen wat nodig is op straffe van een pond kruit.
Art.31 Beesten mogen alleen op de daarvoor toegewezen plaats worden vastgebonden. De boete is: 20 stuivers.
Art.32 In het bijzonder de varkens moeten worden vastgebonden of geringd zodat geen schade ontstaat aan. de wallen. Boete: vijf stuivers.
BIBLIOGRAFIE & INFO:
- Algemene gegevens en plannen in samenwerking met M.Wouters, Ruimte & Erfgoed, afd. Limburg.
- Het landje Lummen, L.Brans
- Hansay A. (1913) "Règlements de 'Schansen' à Lummen en 1598-1599 et en 1606, et à Tessenderloo en 1624", in: "Bulletin de la section scientifique et littéraire" van de "Société chorale et littéraire Les Mélophiles de Hasselt", nr.41, p.53-58.
- Hansay A. (1923) Les ‘schansen’ dans le Limbourg, in: Bulletin de la Société Scientifique et Littéraire du Limbourg 27, p.13.
- Hansay A. (1912) Règlements de ‘schansen’ à Meldert-lez-Diest et à Lummen au XVIIe siècle, in: Bulletin de la Commission Royale d’histoire (de Belgique), 81, p.74-84
Google Sites
Report abuse