XII- Bao thơ thời bao cấp 

Liên quan với dao rọc sách, là bao thơ phải không các bạn? Đặc biệt ở đây là tôi muốn nói về bao thơ … thời bao cấp ở Việt Nam.

Thơ từ đối với dân Việt mình, nhiều khi quan trọng … hơn cả nhu yếu phẩm. Trong thời bao cấp, vật chất tuy thiếu thốn nhưng tình cảm gia đình, bạn bè, đồng nghiêp là trên hết, gắn bó, gởi gắm rất thân thương … qua các trang thơ (“lá rách đùm ... lá nát”).

Đọc “cọp” qua một số thơ tôi mới thấu hiểu được những nỗi lòng da diết của những bà mẹ, người cha, người vợ, đồng nghiệp, … trong việc động viên, thăm hỏi và lo lắng cho nhau, nhất là trong giai đoạn khó khăn thời đó.

Lạ một điều là cho đến tận bây ... chừ, từ sách báo, tài liệu, U-tubes …, không mảy mai một ai hay một clip nào nói về thơ từ thời bao cấp?

Tôi xin được bổ túc phần này vậy.

Sau 1975, cùng với các cửa hàng Quốc Doanh mọc lên như nấm, hàng quán tư nhân thì từ từ … dẹp tiệm! Cộng thêm việc cấm vận quốc tế, dân đã khổ lại … được... khổ thêm! Đồ đạc có giá trị trong nhà, cứ tàng tàng kéo ra chợ trời, rồi một đi … đi tuốt … luốt luôn! Đám sinh viên chúng tôi, nói riêng trong Nam, để có được một mảnh bằng, được “độc danh” là … “một bằng cấp, hai chế độ”, đã phải trải qua rất nhiều thử thách, gian nan lẫn trầy trậc! Cũng “rứa” với việc đi làm, sau khi tốt nghiệp. Dân miền Bắc chịu khổ từ khuya, nên quen rồi, lại thêm mới được “chi viện” nên ... cũng đỡ. Tội nhất là dân trong Nam, từ ăn ngon mặc đẹp, tiến lên thành ăn độn, mặc thiếu, cực khổ trăm bề, nhiều khi bất chợt trở thành… SDF (Sans Domicile Fix = Homeless = vô gia cư), khi biết thì đã muộn màng … rồi muội muội ơi!

Cái khó không bó được cái khôn: từ việc làm sống lại các phương tiện xe lửa, xe hơi cổ lổ xỉ thời Pháp thuộc, 50-60’s, bơm mực viết nguyên tử, lộn sên, đắp vỏ xe, giấy tái sinh, dầu rờ-sai-cồ (recycle), ... cho đến việc nghĩ ra xe chạy bằng than, bằng cồn … (điển hình là ở Nhà Máy Rượu Bình Tây tôi), nên việc có và xài được bao thơ trong thời bao cấp, chỉ là chuyện nhỏ … xíu như … chuột… lắc!

Với trên dưới trăm bức thơ mà tôi gom được (bao thơ thời bao cấp) thì quá bán đã ở dạng không bình thường rồi - lô hàng có được từ … các hậu duệ của Chú Hỏa (Hui Bong Hoa).

Giới trẻ ngày nay, có nói miệng cách mấy chắc cũng chả dám tin, không gì bằng lời nói đi đôi với dẫn chứng minh họa.  

Riêng tên người gởi và người nhận trên các bao thơ, cứ để nguyên (dù che được thôi) thì minh họa mới thực chất. 

Chỉ mong đây là một bài viết “Bao thơ thời bao cấp”, nhắc lại một thời kỳ khó khăn ở Việt Nam, sau 1975 (chưa thấy ai viết về đề mục này).  

 Coi như ôn cố để tri tân nha, không có gì lấn cấn ở đây hết. 

Tiếp đến, xin được qua trích đoạn một số các bao thơ thời bao cấp (1975-1987).

1-

- Một số các bao thơ thời bao cấp “hand made” … tự làm lấy. 

Phần lớn làm từ giấy học trò, được cắt, xếp, dán và trang trí giống bao thơ.

2-

- Bao thơ thời bao cấp từ “giấy tái sinh”. 

Giấy ngả … màu như là bao thơ … cổ vậy!

11-

Hai bức thơ diển hình thời bao cấp

(1983)

(1985)

12-

Tôi có một bao thơ thời bao cấp rất đặc biệt, nhưng có hơi nhạy cảm, nên đành xếp lại, không đăng.

Một điểm đặc biệt nữa, các bao thơ trong thời bao cấp mà tôi có được, bao thơ được mở không bằng dao rọc sách, chiếc đũa, dao nhỏ làm bếp, ngón tay út, … mà là xé thẳng bên hông bao thơ, bên phải hoặc bên trái! Số bao thơ này chiếm gần 1/5 số bao thơ mà tôi có được.