Κριτική Όπερας “Φάλσταφ”

Στις 4 Φεβρουαρίου, μαθητές από το σχολείο μας πήγαν στο Ίδρυμα Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος, στην περίφημη Λυρική σκηνή του, για να παρακολουθήσουν την παράσταση όπερας «Φάλσταφ» του Τζουζέπε Βέρντι. Το βράδυ εκείνο ταξιδέψαμε σε μια Ευρώπη του 19ου αιώνα και γνωρίσαμε την αφρόκρεμα της Αγγλίας, όπου οι πλούσιοι αριστοκράτες έχουν άπλετο χρόνο να ασχολούνται με τις κοινωνικές τους σχέσεις και τα κουτσομπολιά της περιοχής.

Ο Βέρντι ήταν Ιταλός μουσουργός, από τους πιο επιτυχημένους και σπουδαίους συνθέτες όπερας όλων των εποχών. Το συγκεκριμένο έργο βασίζεται σε θεατρικό έργο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ τις «Εύθυμες κυράδες του Ουίνδσορ». Ο Φάλσταφ ήταν το κύκνειο άσμα του αξεπέραστου μουσικοσυνθέτη, ο οποίος πέθανε μόλις οκτώ χρόνια μετά την πρεμιέρα του.

Πλοκή

Ο πιο εύσωμος κάτοικος της περιοχής, ο ιππότης σερ Τζον Φάλσταφ, απολαμβάνει τα λίγα υπολείμματα της περιουσίας του σε μπαρ και χώρους διασκέδασης. Γνωρίζοντας για την οικονομική του δυσπραγία, σκέφτεται να εκμεταλλευτεί την αντρική του γοητεία, συνάπτοντας ερωτικές σχέσεις με δύο από τις πιο όμορφες κυρίες της περιοχής, την Αλίτσε και την Μέγκ, έτσι ώστε έπειτα να διεκδικήσει τις περιουσίες των συζύγων τους.

Έτσι, στέλνει δύο πανομοιότυπα γράμματα στις δυο γυναίκες, εκφράζοντας την «αγάπη» που τρέφει για αυτές. Τα θηλυκά της περιοχής, βέβαια, επικοινωνούν συνέχεια μεταξύ τους στο γυμναστήριο, κι έτσι η Αλίτσε και η Μεγκ καταλαβαίνουν τι είδους άτιμος άντρας είναι ο Φάλσταφ. Εκείνες, μαζί με τις φιλενάδες τους, οι περίφημες κυράδες του Ουίνδσορ, διαμορφώνουν σχέδιο να δώσουν ένα μάθημα στον ασυγκράτητο μνηστήρα τους. Στέλνουν και οι δυο φλογερά γράμματα στα οποία παραδέχονται τον «παράφορο έρωτά» τους για εκείνον, και ακολουθούν διάφορα περιστατικά στα οποία ο Φάλσταφ επισκέπτεται κρυφά τις κυράδες και εκείνες βρίσκουν διαρκώς αφορμές να τον χλευάζουν και να τον ταλαιπωρούν.

Κάποια στιγμή μαθαίνουν και οι σύζυγοί τους για τον τροφαντό ιππότη που επισκέπτεται τις γυναίκες τους τα βράδια, όταν λείπουν, και εξοργίζονται. Αφού, όμως, η Αλίτσε και η Μεγκ τους εξηγούν το σχέδιό τους, γίνονται και οι ίδιοι συμμέτοχοι. Μια νύχτα, η Αλίτσε καλεί τον Φάλσταφ στο δάσος του Ουίνδσορ και του ζητάει να ντυθεί με κέρατα τράγου. Ξαφνικά, όλοι τον περικυκλώνουν ντυμένοι σαν ζωύφια της νύχτας και τον γελοιοποιούν για μια ακόμη φορά. Τότε, ο Φάλσταφ παραδέχεται τον ναρκισσισμό του και το θράσος του, ζητώντας συγγνώμη για τις πράξεις του, ταπεινωμένος.

Λυρική σκηνή

Πέρα από την εξαιρετική παράσταση με πλήρη ενορχήστρωση, οι μαθητές έμειναν άναυδοι και από την πανέμορφη αίθουσα της Εθνικής Λυρικής σκηνής. Με κατακόκκινους τοίχους και ξύλινες λεπτομέρειες, δημιούργησε την κατάλληλη θερμή και εκφραστική ατμόσφαιρα η οποία έδωσε στην παράσταση μια άλλη διάσταση. Βέβαια, είχε και μια μοντέρνα φινέτσα, με όλες τις επιφάνειες να είναι λείες και γενικότερα όλα τα τμήματα της αίθουσας, με εξαίρεση το πανέμορφο φωτιστικό στο ταβάνι, να είναι λιτά και απλοϊκά.

Αντίθετα με τον ευρύτερο χώρο, η ίδια η σκηνή της παράστασης ήταν εντυπωσιακή. Η σκηνογραφία φαίνεται πως ήταν βαθιά μελετημένη, αφού το κάθε αντικείμενο στη σκηνή βοηθούσε στο να ολοκληρώσει την εικόνα που ήθελε να δώσει. Οι μαθητές σχολίασαν την ζωντάνια που κατάφερε να δώσει η σκηνοθεσία στο παλαιό έργο, ταξιδεύοντάς μας σε μια άλλη εποχή και στις παραξενιές της. Ευχάριστη αντίθεση έκανε ο λιτός περίγυρος με την υπερβολικά στολισμένη ξύλινη σκηνή, όπου οι τοίχοι ήταν βαμμένοι λεπτομερώς. Η διαμόρφωση των χώρων ήταν σε γενικές γραμμές λιτή και ανεπιτήδευτη και δεν αποσπούσε το ενδιαφέρον των θεατών από την παράσταση.

Ο χώρος, λοιπόν, δημιουργούσε μια άνετη και ευχάριστη διάθεση για τους θεατές, με βολικά καθίσματα, τα οποία δεν ήταν κλειστά αλλά ανοιχτά μπροστά για να έχει ο θεατής ολοκληρωμένη θέα της κεντρικής σκηνής. Η πιο ενδιαφέρουσα καινοτομία ήταν οι μικρές οθόνες που βρίσκονταν μπροστά από κάθε κάθισμα. Επειδή η παράσταση ήταν στην ιταλική γλώσσα, οι οθόνες πρόβαλλαν την ελληνική ή την αγγλική μετάφραση, ανάλογα με τις επιλογές μας. Αυτό, σαφώς, βοηθούσε και τους μη γλωσσομαθείς να απολαύσουν την παράσταση.

Θίασος και ορχήστρα

Όλοι οι ηθοποιοί υποδύθηκαν εξαιρετικά τους ρόλους τους. Ορισμένοι μαθητές ανέφεραν ότι η πλοκή της παράστασης ήταν υποτονική για την εποχή μας, αλλά στη συνέχεια υπογράμμισαν ότι παρ΄όλα αυτά, ευχαριστήθηκαν την υπόθεση εξαιτίας των σπουδαίων μουσικών και υποκριτικών ικανοτήτων των πρωταγωνιστών. Παρά το γεγονός ότι το συγκεκριμένο έργο έχει ιδιαίτερα υψηλές φωνητικές απαιτήσεις, όλοι οι ηθοποιοί κατάφεραν να υποδυθούν την καρικατούρα τους και να μεταδώσουν όλα τα κωμικά χαρακτηριστικά τους. Όλες οι φωνές, μπάσο, άλτο και σοπράνο, ήταν εξαιρετικές και ποτέ δεν κούρασαν το αυτί ούτε απέσπασαν την προσοχή του κοινού από την υπόθεση.

Υπέροχη ήταν, βέβαια, και η ορχήστρα που βρισκόταν σε ένα ανοιχτό τμήμα μπροστά και κάτω από την κεντρική σκηνή, έτσι ώστε ο φυσικός ήχος να συνοδεύει την εξαγωγή των γεγονότων. Η μουσική ενίσχυε τις φωνές, τα σκηνικά και έδινε πραγματικά την εντύπωση πως βρίσκεσαι σε ένα θέατρο όπερας στην Μόσχα ή στο Μιλάνο. Ιδιαιτέρως οι μαθητές που παρακολούθησαν για πρώτη φορά όπερα, εντυπωσιάστηκαν από το ταξίδι που μπορούσε να τους προσφέρει μια αίθουσα. Η ορχήστρα ήταν πλήρης, με βιολοντσέλο, κοντραμπάσο, φλογέρες, τούμπες και ό,τι άλλο ήταν αναγκαίο, συγχρονισμένα από έναν ικανότατο μαέστρο.

Συνοψίζοντας, η παράσταση ήταν μια σπουδαία εμπειρία. Ακόμη και οι μαθητές που περίμεναν να είναι βαρετό το έργο, τελικά ενθουσιάστηκαν από το πνεύμα της όπερας και το μεγαλείο της Εθνικής μας Λυρικής Σκηνής. Ξεπερνώντας εύκολα τις μικρές ατέλειες και την παράνοια της πλοκής, όλοι πέρασαν μια αξέχαστη νύχτα.

Η Εθνική Λυρική Σκηνή του Πολιτιστικού Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος προσφέρει αξιόλογες παραστάσεις όπερας με καλή παραγωγή και σε λογικές τιμές. Ταξιδέψτε κι εσείς μια μέρα που έχετε διάθεση να βιώσετε μια διαφορετική εμπειρία.

Μπορείτε να μπείτε στο https://www.nationalopera.gr/ για να ενημερωθείτε για τις παραστάσεις και να κλείσετε τα εισιτήριά σας.