Έχεις αναρωτηθεί ποτέ πώς παίρνουν αποφάσεις οι αντιπρόσωποι των εθνών στις συναντήσεις τους; Πώς μιλάνε, με ποιον τρόπο οργανώνονται, τι πρωτόκολλα εφαρμόζουν, αν υπάρχει ανταγωνισμός, πώς λειτουργούν μεταξύ τους; Τότε ίσως θα σε ενδιέφερε να συμμετάσχεις σε ένα MUN.
Το Model United Nations, ή MUN, είναι μία προσομοίωση των συνεδριάσεων του ΟΗΕ. Συμμετέχουν μαθητές από όλες τις τάξεις αντιπροσωπεύοντας μια χώρα (π.χ. Μαρόκο, Ολλανδία) και συζητούν για διάφορα προβλήματα και ζητήματα με διεθνή σημασία. Η συζήτηση και η ανταλλαγή απόψεων, με σκοπό την κατάληξη σε κάποιο συμπέρασμα ή ενδεικτική λύση, διεξάγεται στα τυπικά και συγκεκριμένα πλαίσια των κανονισμών μιας σύσκεψης των Ηνωμένων Εθνών. Όλη η διαδικασία γίνεται στα αγγλικά.
Προετοιμασία
Το ίδιο το συνέδριο διαρκεί μονάχα μερικές μέρες (συνήθως τέσσερις), αλλά η προετοιμασία ξεκινά αρκετούς μήνες πριν. Ο κάθε μαθητής αρχικά επιλέγει σε ποια επιτροπή θέλει να συμμετέχει. Η κάθε επιτροπή είναι μια συγκεκριμένη ομάδα εκπροσώπων που ασχολούνται με έναν ορισμένο τομέα, οικονομικό ή συνηθέστερα κοινωνικό ή πολιτικό. Υπάρχει, λόγου χάρη, επιτροπή για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (World Health Organization Committee)[1], η οποία συζητά για θέματα που αφορούν την παροχή ιατρικών υπηρεσιών, τη δίκαιη διανομή φαρμάκων, εμβολίων κτλ. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες ενημερώνονται για το ποια χώρα καλούνται να αντιπροσωπεύσουν στο συμβούλιο. Ανάλογα με την επιτροπή στην οποία ανήκουν, βρίσκουν τα θέματα που θα συζητηθούν στο συνέδριο, τα οποία συνήθως είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα του σχολείου που το διοργανώνει.
Μόλις οι μαθητές μάθουν τα θέματα με τα οποία θα ασχοληθούν (topics), καλούνται να γράψουν ένα ψήφισμα (resolution) για ένα ή και περισσότερα θέματα. Το ψήφισμα αυτό λαμβάνεται ως επίσημο έγγραφο και, συνεπώς, πρέπει οι αντιπρόσωποι να χρησιμοποιούν επίσημη ορολογία. Μέσα στο ψήφισμα παρουσιάζονται προτάσεις και δράσεις που μπορεί να κάνουν τα Ηνωμένα Έθνη για την επίλυση του ζητήματος στο οποίο αναφέρεται το έγγραφο. Μπορούν να προτείνουν λειτουργικές μεταρρυθμίσεις ή τη θέσπιση καινούριων νόμων, την κατάργηση ισχυόντων νόμων, ακόμη και να κατηγορήσουν μία άλλη χώρα, πάντοτε βέβαια σε πλαίσιο διπλωματικό. Όλοι οι αντιπρόσωποι (delegates) οφείλουν να συμπεριφέρονται με τρόπο που να αρμόζει στην πολιτική κατάσταση της χώρας την οποία εκπροσωπούν – να μην διαπράττουν συμμαχίες που δεν συμφωνούν με την πολιτική της. Για παράδειγμα, η Ρωσία δεν μπορεί να συνάψει συμμαχία με την Ουκρανία.
Συνέδριο
Υπάρχουν πολλά συνέδρια MUN στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, στα οποία όλοι οι μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν να συμμετάσχουν και τα οποία πραγματοποιούνται στο σχολείο που αναλαμβάνει τη διοργάνωση, εκτός κι αν περιλαμβάνει κάποια τελετή η οποία θα πραγματοποιηθεί σε κάποια αίθουσα εκδηλώσεων.
Στο συνέδριο, οι αντιπρόσωποι διαμορφώνουν αρχικά συμμαχίες με άλλες κυβερνήσεις και χώρες, με τις οποίες στη συνέχεια συνθέτουν τα ψηφίσματά τους, κρατώντας και αφαιρώντας προτάσεις, δημιουργώντας ως τελικό αποτέλεσμα ένα ενιαίο ψήφισμα το οποίο να περιλαμβάνει τις ιδέες όλων των μελών της αντίστοιχης συμμαχίας.
Έπειτα, γίνεται συζήτηση (debate) για κάθε τελικό ψήφισμα που θα προκύψει από όλες τις συμμαχίες που θα σχηματιστούν. Εκεί οι αντιπρόσωποι εκφράζουν τις απόψεις τους, παρουσιάζουν επιχειρήματα για να υποστηρίξουν το ψήφισμα ή για να πείσουν την υπόλοιπη επιτροπή ότι δεν είναι σωστό. Στο τέλος, ψηφίζουν για να περάσει ή να μην περάσει το ψήφισμα ως επίσημο έγγραφο και έργο της εκάστοτε επιτροπής.
Συντελεστές
Ένα συνέδριο MUN για να οργανωθεί απαιτεί τον συγχρονισμό πολλών ανθρώπων που ο καθένας έχει τον δικό του ρόλο στην διαδικασία. Οι μαθητές που το επισκέπτονται ως αντιπρόσωποι απολαμβάνουν το τελικό αποτέλεσμα πολλής δουλειάς και χρόνου που αφιέρωσαν διάφορα άτομα. Κυρίως καθηγητές από το σχολείο και μαθητές βοηθούν στην οργάνωση και στον συντονισμό του συνεδρίου.
Στην προετοιμασία αλλά και στη συζήτηση πρωταρχικό ρόλο παίζουν οι πρόεδροι των επιτροπών (chairs). Οι πρόεδροι είναι υπεύθυνοι για την εξοικείωση των μαθητών με τις διαδικασίες και τους κανονισμούς του συνεδρίου, ενώ βοηθούν επίσης στη σύνταξη του ψηφίσματος. Κατά την συζήτηση, οι πρόεδροι λειτουργούν ως συντονιστές των αντιπροσώπων, τους υπενθυμίζουν τα πρωτόκολλα και επιβάλλουν την τάξη. Ένας αντιπρόσωπος μπορεί να πάρει τον λόγο μόνο αν του τον δώσει ο πρόεδρος. Συνήθως ένας μαθητής που έχει αποκτήσει εμπειρία ως αντιπρόσωπος μπορεί αν θέλει να γίνει πρόεδρος σε επόμενα συνέδρια.
Υπάρχει, βέβαια, και το προσωπικό της επιτροπής (staff), που αποτελείται επίσης από μαθητές. Βασική του αρμοδιότητα είναι να βοηθάει κατά τη διάρκεια του συνεδρίου με την οργάνωση του χώρου, αλλά και με τη δουλειά των προέδρων. Διανέμει το φαγητό και το νερό που προσφέρεται για τους αντιπροσώπους, φωτοτυπεί χαρτιά και συνοδεύει τους αντιπροσώπους όταν αποχωρούν προσωρινά από την αίθουσα της επιτροπής τους, αφού δεν επιτρέπεται να φύγουν μόνοι τους.
Γενικότερα, το MUN είναι μια εμπειρία η οποία μένει αξέχαστη σε όλους τους συμμετέχοντες. Ανοίγει τους ορίζοντες και το μυαλό των μαθητών, καθώς μέσω αυτού έρχονται σε επαφή με μια πραγματικότητα που πιθανότατα να μην ζήσουν ποτέ στη ζωή τους. Καλλιεργούν, παράλληλα, δεξιότητες που μπορεί να αποδειχθούν ωφέλιμες στη μετέπειτα επαγγελματική τους πορεία.
Για αυτό, αν σας φάνηκε ενδιαφέρον, μπορείτε να συμμετάσχετε σε ένα συνέδριο MUN και να αποκτήσετε κι εσείς αξέχαστες εμπειρίες.
[1] Γνωστές επιτροπές:
Disarmament and International Security Committee (DISEC)
Social, Cultural and Humanitarian Committee (SOCHUM)
Historical Crisis Committee
Security Council