Brontze Berantiarra, K.a. 1250-725 inguruan, protohistoriako konfigurazioaren artean garrantzi handiko trantsizio etapa bat izango da. Nafarroan, baita Goñerriren inguruan, garaia asentamendu-ereduen, gizarte-antolamenduaren eta biziraupenerako estrategien aldaketak markatu zituen. Lurraldean zehar prozesu heterogeneoa eta desberdina izan arren, orokorrean dinamikak gizarte kohesionatzuagoetara igarotzea ahalbidetuko du, gotorlekuak eraikitzeko eta ingurumenarekin harreman berriak ezartzeko gai izango direnak.
Brontze Berantiarreko aldaketarik esanguratsuenetako bat populamenduaren berrantolaketa izan zen. Brontze Berantiarreko krisiaren ondoren (K.a. XIII–XII. mendeak), lautadetan kokatutako asentamendu askok utzi egin zituzten eta, horien ordez, garaiera ertaineko gailur nabarmenetan, muinoetan edo lepoetan kokatutako bizilekuak aukeratu ziren. Kokagune horiek defentsarako baldintza naturalak eta inguruko lurraldearen ikusgarritasun pribilegiatua eskaintzen zituzten. Hasieran babes gisa topografia bera nahikoa izan arren, denborarekin gotorleku artifizialak garatzen hasi ziren, hala nola harresiak edo lubakiak, horiek Burdin Aroko kastroen aitzindari zuzena izanik. Leku estrategiko horietarako joera honek gizarte-nestabilitate egoera bat eta lurraldearen segurtasuna zein kontrola bermatzeko beharra islatzen du.
Brontze Berantiarreko asentamenduek sedentarizazio handiagoa erakusten dute aurreko etapekin alderatuta. Neolitoko edo Brontze Aroko lehenengo garaietako bizileku sakabanatu eta gutxi planifikatuekiko kontrara, fase honetan biztanleria kontzentratzea eta espazioen antolakuntza kontzientea duen joera bat behatzen da. Hala ere, gune hauen morfologia nahiko sinplea izaten jarraitzen du: material igarokorretan egindako etxeak, arkitektura monumentalik gabekoak. Asentamenduen hedadura murriztua zen, oro har hektarea batekoak edo txikiagoak, horrek tamaina mugatuko komunitateen existentzia adieraziz, ziur aski familia-unitate edo klanetan antolatutakoak.
Gizarteari dagokionez, guztiek adierazten dute komunitateek oraindik nolabaiteko berdintasunaren izaera mantentzen zutela, hierarkia zurrunen adierazpen argirik ez identifikatuz. Hala ere, gotorlekuen eraikuntza eta lan kolektiboen antolaketa komunitatearen kohesio handiagoaren eta ahalegin komunak koordinatzeko gai ziren lidergoen hastapenen existentzia iradokitzen dute. Ahaidetasuna oraindik gizarte bizitzaren ardatza zen, baina egitura konplexuagoak sortzen hasi zirela agerikoa da.
Garai honetako hileta-munduak monumentu megalitikoen tradizioa jarraitu zen zenbait eremutan baina, aldi berean, progresiboki transformazio bat ikus daiteke, kutxatila-zelaien fenomenoa aurreikusiz. Horren arabera, hileta-erritualetan egon ziren transformazioak baita komunitatearen ikuspegi sinbolikoan eta aurrekoekin zuten harremanaren aldaketak islatzen dira.
Orokorrean, Brontze Berantiarra trantsizio eta kontsolidazio etapa gisa interpretatu daiteke. Sedentarizazioa behin betiko finkatu zen, gotorlekuak sortzen hasi ziren eta komunitateek lurraldearen gaineko kontrol handiagoa lortu zuten. Aldi berean, aldaketa sozial eta ekonomikoak eman ziren, nahiz eta oraindik hasiera fasean egon, Burdin Aroan gizarte hierarkizatuago eta konplexuagoen garapenera bideratu zutenak.