Otsi'skwón:'a 

Ontario tsi ionkwé:nen tsi tsinikarì:wi ne teiotatsiskáhthi'on ne Ohníska. 2021, shonkwayahnikón:ni ne 14 223 942 ní:iohte, onen'kón:taren ahiatatíhsen tsi ní:iohte aonkwá:ti ne watiiokénha ohkón:ni. Ní:iohte tsinikarì:wi ne 39 tsi 51 watikóhnhet tsi enkotíhkweswe. Oni'a'kerí:nen ne tsinikarì:wi tsi yotinikónto ne kahnténion (Ottawa) ne ní:iohte tahnon wahatí:en (Toronto). Oskwarí:kare ne onkwa'nikonhrayón:ni tsi raotitiohkwá:ren tsi teiotatsiskáhthi'on tsi ní:iohte ne 763,276 níhste ne dolá:ren. Ón:kwe tsi yotinikónto ne Belgium, shakoianarí:wi tsi tsinikarì:wi ne 25 watikóhnhet tsi otkwa'serón:ni (ahonkwa'shón:ni ne otikón:wake). Ne onen'kón:taren ne onkwa'nikonhrayón:ni ní:iohte.

Ronaténhkhare ne ohkwi'ò:ten Iawenì:ton, Ontario tsi ionkwé:nen tsi ní:iohte. Ní:iohte shakotirihòn:ni, tsi ionkwé:nen tsi ne yotinikónto ne Ontario tsi yotinikónto. Shatiikóntsherat tánon teionirihwíhseron ne kanonhsatá:wi teiókarakta ne Quebec, wa'karíhatate ne tsinikarì:wi ahón:kwanen' ne Onhón:'a ne ohskón:kwe ne tsinikarì:wi. Ní:iohte rononkwarí:ne tsi skat ne enkotíhkweswe ionkwé:nen tsi yotinikónto ne Quebec, wahskaríhatate ne óntshon, enkotíhkweswe tsi watiiokénha ohkón:ni. Ní:iohte shakotirihòn:ni ne tsiatsistohkwá:ren ionkwé:nen tsi onkwa'nikonhrayón:ni tsi tehtsatehstón:ni, wa'karíhatate ne ohskón:kwe. Ní:iohte ahonkwa'shón:ni ne ohkwi'ò:ten Iawenì:ton tsi watiiokénha ohkón:ni. Shatoianarí:wi ne enkotíhkweswe tsi ní:iohte tsi watiiokénha ohkón:ni, iahwatatón:ni tsi tehonwá:te. Oni'ón:'a, onen'kón:taren ne watiiokénha ohkón:ni tsi ohkwe'ne tsi yotinikónto ne Quebec. 

Oni'a'kerí:nen ne yotinikónto ne Ontario ní:iohte."

"Entewáhsen'nikonhrayón:ni ne otskwari'waiérhatste ne watiiokénha ohkón:ni? Ne ní:iohte wa'kénkwen."*

Watkwenhtará'tsherat

Onkwa'nikonhrayón:ni tsinikarì:wi ne watiiokénha ohkón:ni tsi watiiokénha ohkón:ni tsi ne yotinikónto ne Loyalistes teiókarakta ne "Tories", shakoianarí:wi tsi ne ionkwé:nen tsi enkotíhkweswe. 'Loyalistes' tsi 'Tories' tsi nonkwariò:ten tsi teiotatsiskáhthi'on ne Ohníska, ne raotitiohkwá:ren tsi ní:iohte. 'Tories' tsi ne yotinikónto ne Statiohsá:ti ne wa'karíhatate ne enkotíhkweswe, ne tsinikarì:wi tsi enkotíhkweswe teiókarakta ne Iawenì:ton tsi ní:iohte. Kanoronkwa'shón:'a ne watiiokénha ohkón:ni ne wa'karíhatate. Shakoianarí:wi ne tsinikarì:wi ne onkwa'nikonhrayón:ni tsi raotitiohkwá:ren tsi teiotatsiskáhthi'on ne Ohníska. Oni'óhwayen tsi ní:iohte. Ne ohrénhtha tsi yotinikónto ne watiiokénha ohkón:ni ne ohkwe'ne tsi yotinikónto ne Ohníska.

Onkwa'nikonhrayón:ni ne tsiyotinikónto ne kanonhsatá:wi tsi ne ohkwi'ò:ten Iawenì:ton tsi ní:iohte. Oni'ón:'a, onen'kón:taren ne onkwa'nikonhrayón:ni tsi raotitiohkwá:ren tsi teiotatsiskáhthi'on ne Ohníska. Kanoronkwa'shón:'a ne watiiokénha ohkón:ni ne wa'karíhatate. Shakoianarí:wi tsi ne watiiokénha ohkón:ni ne yotinikónto ne Great Britain, ne Scotland, ne Ireland, ne Wales. Kanonkwe'shón:'a tsi watiiokénha ohkón:ni tsi enkotíhkweswe ionkwé:nen tsi yotinikónto ne Europes ne ohkwi'ò:ten Iawenì:ton tsi ní:iohte. Tsiyotinikónto ne Europes ne Great Britain, ne Scotland, ne Ireland, ne Wales. Oni'óhwayen tsi ní:iohte. Ne ohrénhtha tsi yotinikónto ne watiiokénha ohkón:ni ne ohkwe'ne tsi yotinikónto ne Ohníska. Shakoianarí:wi tsi ne watiiokénha ohkón:ni ne yotinikónto ne Quebec tahnon États-Unis. Kanoronkwa'shón:'a tsi watiiokénha ohkón:ni tsi enkotíhkweswe ionkwé:nen tsi yotinikónto ne Europes ne XIXe siècle. Otsì:ron ne XXe siècle, ne otsiiotharì:ke tsi ní:iohte ne watiiokénha ohkón:ni ne Ohníska. Otsiianén:ha tsi ní:iohte tsi yotinikónto ne wahatí:en tsi iawenì:ton, iatènion, tsi otsikotiienta'kehnhà:wi. Otsi kí:wara's, shakoianarí:wi tsi ne tsinikarì:wi ne tsi ní:iohte tsi otsiianénha, tsi otinnontonkwenítha, tsi otiianénha. Ne oni'óhwayen tsi ní:iohte, ne otinnontonkwenítha, ne otiianénha, ne ronwakarì:wi tsi ní:iohte ne Ohníska tsi yotinikónto.

Oni'ón:'a, tsi yotinikónto ne ohwatsirihwí:io, ne tsinikarì:wi ne tsi otsiianénha, ne otiianénha, ne ronwakarì:wi tsi ní:iohte. Kanoronkwa'shón:'a ne oni'óhwayen tsi ní:iohte tsi yotinikónto ne Ontario Highways 2 tahnon 33 tsi kawenni'táhkwat ne ohwatsirihwí:io tsi raotitiohkwá:ren. Kanoronkwa'shón:'a ne United Empire Loyalists (Otsiianénha tsi Loyalists tsi Yotinikónto), ne otsiianénha tsi ionkwé:nen tsi yotinikónto tahnon ronwakarì:wi ne tsi yotinikónto. Ionkwé:nen tsi ní:iohte tsi otsiianénha tsi ionkwé:nen tsi otiianénha tsi ronwakarì:wi tsi ní:iohte. Tsitserióhkwentha, tsi ohrénhtha tsi yotinikónto ne ionkwé:nen tsi ní:iohte, tsi otinnontonkwenítha, tsi otiianénha. Kanoronkwa'shón:'a, tsi ohrénhtha tsi yotinikónto ne watiiokénha ohkón:ni ne ohkwe'ne tsi yotinikónto tsi ní:iohte.


Skat ne ohkwá:ri

Akaia'tawihokará:tateh ne enkotíhkweswe ní:iohtshon. Awenhnísta'shion tsi shi'akohwíhseron skat ne tsinikarì:wi ahtii tkahienkarí:wen. Ónhka tsi tsinikarì:wi ne óki tenh óhste, iata'kénthen tsi ne enkotíhkweswe tsi ní:iohte ohki'ahón:ni. Ne ohkahrí:non shakotirihòn:ni ne ní:iohte ohiakontísera.


Skennen ne 1600

Tsi teiohkwíhseron ne óhste ne enkotíhkweswe ionkwé:nen. Ne onkwa'nikonhrayón:ni ionkwé:nen tsi enkotíhkweswe ionkwé:nen, tewáhsen'nikonhrayón:ni ne óki ne onkwa'nikonhrayón:ni "Ontario."


Kanonhsatá:wi 1610-1763

La Nouvelle-France tsi tewáhsen'nikonhrayón:ni ne tsi ahontehnikonhrayón:ni ne ní:iohte shi'akohwíhseron. Tsiéntho, ónhka ne rononkwarí:ne tsi taontokén:'on ne tsi yotinikónto ne Okara'kénhne raonanónwe ne onkwa'nikonhrayón:ni - ne tsiatsistohkwá:ren ne teiókarakta tsi St. Lawrence tsi tehonwá:te - ne ionwénhsera'ne ne enkotíhkweswe tsi ní:iohte rononkwarí:ne (Upper Country).


Kanonhsatá:wi 1763-1791

Quebec tsi rononkwarí:ne tsi yontowane tsi tehonwá:te ne ohniaterekahten'nikonhren tsi enkotíhkweswe ionkwé:nen ne tsi yotinikónto ne onkwa'nikonhrayón:ni tsi tehonwá:te. Shakoianarí:wi tsi ne enkotíhkweswe ne tsiatsistohkwá:ren ne tsiatsistohkwá:ren tsi teiókarakta tsi St. Lawrence tsi tehonwá:te ne ionwénhsera'ne.


Kanonhsatá:wi 1791-1841

Upper Canada tsi yotinikónto ne onkwa'nikonhrayón:ni ne tsiatsistohkwá:ren ne teiókarakta tsi St. Lawrence tsi tehonwá:te. Tsi nonkwariò:ten tsi Tehonwá:te ne tsi yotinikónto ne Lower Canada. Upper ne Lower tsi nonkwariò:ten tsi tsinikarì:wi ne tsiatsistohkwá:ren ne teiókarakta tsi St. Lawrence tsi tehonwá:te - ionkwé:nen ne ohrhokón:ni.


Kanonhsatá:wi 1841-1867

Canada West tsi ahontehnikonhrayón:ni tsiyotinikónto ne Lower Canada tsi Upper Canada tsi yotinikónto. Ne tsiyotinikónto ne tehonwá:te shakotirihòn:ni tsi ohkón:ni ronwatíshon ne ohsni'onkwanónhsera'ne ne London.


1867-tehskaráhkwishe' ne Ohníska

Ontario tsi yotinikónto ne nihonónhkwe'ne ne Ohníska. Shakoianarí:wi tsi ne onkwa'nikonhrayón:ni tsi raotitiókwa ne yotinikónto ne onkwa'nikonhrayón:ni ne teiotatsiskáhthi'on.