Topografska karta
Topografska karta je geografska karta s velikim brojem informacija o mjesnim prilikama prikazanog područja, koje se odnose na naselja, prometnice, vode, vegetaciju, oblike reljefa Zemlje i granice teritorijalnih područja. To su karte na kojima su svi topografski ili općegeografski objekti (reljef, vode, vegetacija, naselja, prometnice i područja) prikazani s jednakom važnošću. Koriste se za kretanje i orijentiranje u prostoru, planiranje i gradnju u prostoru, vojne svrhe itd.
Topografske karte se dijele prema mjerilu na:
– topometrijske karte: 1 : 100, 1 : 5000 i 1 : 10000
– topografske detaljne karte: 1 : 25000, 1 : 50000 i 1 : 100000
– topografske pregledne karte: od 1 : 100000 do 1 : 500000
U Hrvatskoj se topografske karte izrađuju u mjerilima: 1:25000, 1:50000, 1:100000 i 1:250000, a izrađuje ih Državna geodetska uprava.
Geografske koordinate su matematički elementi geografske karte koji nam pomažu u određivanju geografskog smještaja određene točke na karti.
Geografske koordinate izražavaju se stupnjevima (°), minutama (‘) i sekundama (‘’).
Geografska širina (sjeverna ili južna) je kut između ekvatora i neke točke sjeverno ili južno od ekvatora koja iznosi od 0° do 90°.
Geografska dužina (istočna ili zapadna) je kut između početnog meridijana i neke točke istočno ili zapadno od početnog meridijana koja iznosi od 0°do 180°.
Vrijednost geografske širine očitava se na paralelama odnosno usporednicama, a geografska širina se očitava na meridijanima odnosno podnevnicima.
Određivanje geografskih koordinata na topografskoj karti.
Topografija je grana geodezije koja se bavi predstavljanjem Zemljine površine crtežima pomoću topografskih znakova. Topografski ili kartografski znakovi nam pružaju informaciju o svojstvima, vrijednostima i položaju objekata koji su ucrtani na karti.
Skupine topografskih znakova
Znakovi za objekte i naselja:
Prikazuju se točkastim ili površinskim znakom (primjerice zgrada, nebodera, ruševina zgrada, napuštenih zgrada, dvorca, kapela, stadiona, gradskog naselja, niza zgrada, plinara, spomenika, naftovoda, itd.)
Znakovi za prometnice
Označavaju se linijama. Ceste se označavaju crvenom linijom, omeđene su crnom bojom. Željeznice i žicare se označavaju crnim linijama. Mostovi se dodatno označavaju slovima i brojevima.
Znakovi za reljef
Reljef se označava izohipsama i visinskim točkama. Visinske točke su kote i trigonometrijske točke (TT) te objekti kao trigonometrijske točke. Izohipse se crtaju smeđom bojom (linijama, crticama i točkama) kao i sve pojedinosti reljefa zemljišta.
Znakovi za vodene tokove i površine te hidrografske objekte
Vodene se površine označavaju plavom bojom, omeđene su tamnije plavom bojom. Hidrografski objekti se označavaju ili plavom ili crnom bojom.
Znakovi za raslinje i vrste tla
Raslinje se označava zelenom bojom, krajevi površina su omeđeni tamnije zelenom bojom.
Granice, granični objekti i ograde
Granica se označava isprekidanom točka crta linijom, crne je boje, a podebljana je crvenom linijom. Ograda se označava zelenom bojom, dok se ostali objekti označavaju crnom bojom.
PRIKAZIVANJE RELJEFA NA TOPOGRAFSKIM KARTAMA
Reljef kao skup neravnina na Zemlji na topografskim kartama prikazan je izohipsama, visinskim točkama i topografskim znakovima za razne pojedinosti reljefa (npr. prijevoj, špilju…)
Izohipse su zatvorene krivulje koje povezuju točke iste nadmorske visine. Okomita razlika između dvije izohipse zove se ekvidistanca. Vodoravna vrijednost između dvije izohipse zove se interval.
Što je razmak među izohipsama veći, reljefni oblik je blažih padina, što su izohipse bliže jedna drugoj reljef je strmiji.
Najčešće je u obrnutom omjeru s veličinom mjerila, na kartama većeg mjerila ekvidistanca je manja i obrnuto. Što je ekvidistanca manja, predožba je vjernija. Na topografskim detaljnim kartama mjerila 1: 25 000 ekvidistanca je manja i iznosi 10m, a na kartama 1: 50 000 ili 1:100 000, ekvidistanca je 20m.
Postoje 3 vrste izohipsi, a to su osnovne, glavne i pomoćne. Označavaju se smeđom bojom, a njihove vrijednosti su točno određene za svaku kartu.
Reljef podmorja je prikazan izobatama (krivulje koje na kartama spajaju mjesta jednake dubine).
Reljef se osim izohipsama prikazuje i visinskim točkama - kotama (točka kraj koje je upisana nadmorska visina) npr. kota zemljišta, kota odnosno nadmorska visina prijevoja ili kota objekta kao, trigonometrijska točka.