สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ ชื่อเดิม ประยุทธ อารยางกูร หรือที่รู้จักกันในนาม "ป.อ.ปยุตฺโต" (ฉายา ปยุตฺโต แปลว่า ผู้เชี่ยวชาญวิทยาการ หรือบางที่แปลว่า ผู้เพียรประกอบแล้ว) เกิดเมื่อวันที่ ๑๒ มกราคม ๒๔๘๑ ที่อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี เมื่อเรียนจบชั้นประภมศึกษาจากโรงเรียนประชาบาลชัยศรีประชาราษฏร์ บิดาของท่านได้พาเข้ากรุงเทพฯ เพื่อศึกษาต่อชั้นมัธยมที่โรงเรียนวัดปทุมคงคา โดยพักอยู่ที่วัดพิเรนทร์ ท่านเป็นเด็กเรียนดี ใส่ใจในการศึกษามาก ได้รับทุนเรียนดีจากกระทรวงศึกษาธิการจนถึงระดับมัธยมศึกษาตอนต้น
เนื่องจากท่านมีสุขภาพไม่ดีตั้งแต่เด็ก เป็นโรคมากมาย เช่น หัวใจรั่ว โรคปอด หลอดลมอักเสบ หูน้ำหนวกอักเสบเข้าในกระดูกจนถึงโพรงศีรษะ เส้นเลือดสมองข้างซ้ายเล็กลีบ ฯ ทางบ้านของท่านจึงเห็นว่าสุขภาพของท่านเป็นอุปสรรคกับการศึกษาในภาคปกติ การอยู่ในสมณเพศน่าจะเอื้อต่อการศึกษาได้มากกว่า เพราะไม่ต้องเดินทางไปกลับโรงเรียน สามารถเล่าเรียนอยู่ที่วัดได้ ดังนั้น หลังจบการศึกษามัธยมศึกษาปีที่ ๓ จึงสนับสนุนให้ท่านบรรพขาเป็นสามเณรในปี ๒๔๙๔ ขณะอายุ ๑๓ ปี ที่วัดบ้านกร่าง ตำบลศรีประจันต์ ซึ่งอยู่ใกล้บ้านของท่าน
ในปี ๒๔๙๖ ท่านเดินทางเข้ากรุงเทพฯ เพื่อจำพรรษาที่วัดพระพิเรนทร์ จนสอบได้นักธรรมชั้นเอก และเปรียญธรรม ๙ ประโยค ในขณะที่ยังเป็นสามเณร นับเป็นรูปที่ ๔ ในสมัยรัตนโกสินทร์ ต่อมาได้รับการอุปสมบทเป็นนาคหลวงในพระบรมราขูปถัมภ์เมื่อ ๒๔ กรกฏาคม ๒๕๐๔ ณ พัทธสีมาวัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดยมีสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (ปลด กิตฺติโสภโณ) สมเด็จพระสังฆราช เป็นพระอุปัชฌาย์ และได้ศึกษาจนกระทั่งได้รับปริญญาตรี พุทธศาสตร์บัณฑิต เกียรตินิยมอันดับ ๑ จากมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในปี ๒๕๐๕
โปรดพระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์ขึ้นเป็นพระราชาคณะชั้นสามัญเปรียญ ที่ พระศรีวิสุทธิโมลี ในปี ๒๕๑๒ ท่านเป็นเจ้าอาวาสพระพิเรนทร์ กรุงเทพฯ ในปี ๒๕๑๕ ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์ขึ้นเป็นพระราชาคณะชั้นราช ที่ พระราชวรมุนี ในปี ๒๕๑๖ ชั้นเทพ ที่ พระเทพเวที ในปี ๒๕๓๐ ชั้นธรรม ที่ พระธรรมปิฎก ในปี ๒๕๓๖
ในปี ๒๕๓๗ จนถึงปัจจุบัน เป็นเจ้าอาวาสวัดญาณเวศกวัน จังหวัดนครปฐม ได้รับสถาปนาสมณศักดิ์ขึ้นเป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรอง ชั้นหิรัญบัฏ ที่ พระพรหมคุณาภรณ์ ในปี ๒๕๔๗ และเป็นสมเด็จพระราชาคณะ ชั้น สุพรรณบัฏ ที่ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ ในปี ๒๕๕๙ เป็นราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ ราชบัณฑิตนสถาน ในปี ๒๕๔๙ และเป็นที่ปรึกษามหาเถรสมาคมในปี ๒๕๖๒
ในการเผยแพร่ธรรมะ ท่านได้รับหน้าที่สอน บรรยาย ปาฐกถา ธรรมเทศนา ในสถาบันและสถานที่ต่างๆมากมาย ทั้งในและนอกประเทศ ได้รับการยกย่องเป็นปราชญ์ทางพุทธศาสนา ในด้านงานเขียน ท่านมีผลงานนิพนธ์มากมายกว่า ๓๒๗ เรื่อง หนังสือที่เป็นที่รู้จัก ได้แก่
พุทธธรรม ฉบับเดิม และ ฉบับปรับขยาย
พจนานุกรมศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม และ ฉบับประมวลศัพท์
เศรษฐศาสตร์แนวพุทธ
พระไตรปิฎก สิ่งที่ชาวพุทธต้องรู้
🌏 เฟสบุ๊คและเว็บไซต์
➡️ เว็บไซต์ "สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต)"
➡️ เว็บไซต์ "วัดญาณเวศกวัน"
กลุ่ม "สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต)" ทั้งหมด มีจำนวน ๔๕๙ เล่ม
อีบุ๊คของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต) ฉบับภาษาไทย (จำนวน ๓๙๙ เล่ม)
อีบุ๊คของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต) ที่เป็นฉบับสองภาษา Thai-English (จำนวน ๓๓ เล่ม)
อีบุ๊คของพระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต) ที่แปลเป็นภาษาต่างชาติ (จำนวน ๒๗ เล่ม)