Beschrijving
De "Carl-Friedrich-Wilhelm-Wander-Medaille" is ingesteld op 4 maart 1954 in drie klassen: goud, zilver en brons. De medaille is genoemd naar Karl Friedrich Wilhelm Wander (1803 - 1879). (Onduidelijk is waarom de naam Carl voor de medaille werd gebruikt in plaats van Karl, zoals hij heette. Overigens stond op de oorkonde wel "Karl".) Wander was een pedagoog en germanist. Hij legde een grote verzameling Duitse spreekwoorden aan. Hij werd in de DDR gezien als wegbereider van het socialisme.
De medaille werd toegekend in 1954. In 1955 werden ook nog enige medailles toegekend. De medaille en de bijbehorende oorkonde werd toegekend aan leerkrachten, schoolbestuurders en onderwijswetenschappers die een uitzonderlijke bijdrage hadden geleverd aan de ontwikkeling van een democratische school.
De medaille werd op de linkerborst gedragen.
De medaille is gemaakt van zilver. De medaille heeft een diameter van 36,5 mm. Op de voorzijde staat het portret van Karl Friedrich Wilhelm Wander. Hij kijkt naar rechts. Aan de onderzijde van het portret zijn zijn geboorte- en sterfjaar vermeld: "1803" en "1879". Daaronder zijn twee gekruiste lauriertakjes afgebeeld. Links, boven en rechts staat de tekst "ALLES SAMMELT SICH UNTER DER FAHNE DER EINHEIT" (Alles verzamelt zich onder de vlag van de eenheid).
Op de achterzijde van de medaille is bovenaan de omtrek van het kasteel Wartburg te zien en daaronder de tekst: "FÜR AUSGEZEICHNTE / LEISTUNGEN IM KAMPF / FÜR DIE DEUTSCHE / DEMOKRATISCHE SCHULE" (voor uitstekende prestaties in de strijd voor de Duitse democratische school). Verder is de datum van toekenning opgenomen: "12 juni 1954". Het geheel wordt omsloten door twee gekruiste lauriertakjes. Boven de kruising van de takjes zijn de letters "KR" aangebracht die staan voor de ontwerper (mij is niet bekend wie dat was). Onder de gekruiste takjes staat de letters "MB", die verwijzen naar de producent: "Münze Berlin".
De medaille is bevestigd aan een 35 mm breed en 22 mm hoog zwart, rood en goudkleurig strikje. Het strikje wordt bijeengehouden door een bronskleurige metalen beugel van 4,7 mm breed. De medaille kende geen los draagteken; daartoe diende het strikje.
In de "DDR Spezialkatalog Band I" van Bartel wordt een type onderscheiden van de "Carl-Friedrich-Wilhelm-Wander-Medaille in Bronze".
Tekst oorkonde
DIE REGIERUNG / DER / DEUTSCHEN DEMOKRATISCHEN REPUBLIK / VERLEIHT / Herrn / Herrn / HANS-OTTO VOLLMER / ANLÄSSLICH DES GEDÄCHTNISJAHRES FÜR / KARL FRIEDRICH-WILHELM WANDER, / DER 1848 AN DER SPITZE DES KAMPFES DER / DEUTSCHEN LEHRER UM DIE EINHEIT DEUTSCHLANDS / STAND, IN ANERKENNUNG DER HERVORRAGENDEN / VERDIENSTE UM DEN AUFBAU UND DIE ENTWICKLUNG / DER DEUTSCHEN DEMOKRATISCHEN SCHULE UND / FÜR AKTIVE TEILNAMHE IM KAMPF UM EIN EINIGES, / FRIEDLIEBENDES DEMOKRATISCHES DEUTSCHLANDS DIE / WANDER-MEDAILLE / IN BRONZE / BERLIN, DEN 12. JUNI 1954 / MINISTERIUM FÜR VOLKSBILDUNG / MINISTER
Een voorbeeld van een oorkonde die werd uitgereikt bij de medaille "Carl-Friedrich-Wilhelm-Wander-Medaille in Bronze". De oorkonde is uitgereikt aan Hans Otto Vollmer en gedateerd op 12 juni 1954.
Vollmer was volgens Neues Deutschland in 1966 45 jaar. Dat maakt hem 32 of 33 jaar toen hij de medaille kreeg. In 1966 was hij directeur en vakdocent geschiedenis en maatschappijleer: 'Ik was tot het einde van het vorige schooljaar directeur van Oberschule Jamlitz en heb nu besloten directeur te worden van Oberschule Friedland. Daar waren er wat personeelstekorten.'.
De oorkonde is met een 'natte' handtekening ondertekend door de minister van Volksbildung: Hans-Joachim Laabs. Hij was slechts 8 maanden minister: van 18 maart 1954 tot en met 18 november 1954. Hij is ook zelf onderscheiden met de Carl-Friedrich-Wilhelm-Wander-Medaille - mij is niet bekend met welke klasse. Gegeven het feit dat hij minster was, zal het vermoedelijk om de klasse goud gaan.
Frank Bartel, Auszeichnungen der Deutschen Demokratischen Republik von der Anfängen bis zur Gegenwart, Berlin 1979, p. 150 - 151.
Frank Bartel, DDR Spezialkatalog 1949-1990 Band I, Staatliche Auszeichnungen, Berlin, 2003, p. 99.
Neues Deutschland, 1 september 1966.
Staatliche Auszeichnungen der DDR. (Herkunft: Zentralbibliothek der Gewerkschaften; Standort: Haus 901 / Raum 040). Die Kartei wurde 2017 konvertiert und anschließend makuliert. (www.bundesarchiv.de) p. 21.
Het losse strikje