De vakcentrale FDGB (Freier Deutscher Gewerkschaftsbund) is gesticht in 1946 en was de grootste massa-organisatie van de DDR. Lidmaatschap was vrijwillig, maar eigenlijk voorwaardelijk voor promotie en andere voordelen. Als instrument van de SED was de belangrijkste taak te zorgen dat de economische plannen werden gerealiseerd: arbeiders en fabrieken werden gestimuleerd hun doelen te halen en daar over een heen te gaan; de zogenaamde socialistische concurrentie. Om dat te stimuleren werden bonussen en onderscheidingen uitgereikt. Het vertegenwoordigen van de werknemers en hun rechten kwam op het tweede plan. Overigens was er geen mogelijkheid tot staken in de DDR.

De CDU (Christlich-Demokratische Union Deutschlands) - ook wel aangeduid als Oost-CDU of CDUD - was een van de blokpartijen in de DDR. Een blokpartij werd gebruikt om uiterlijk een meerpartijenstelsel te maken, maar de partijen hebben geen invloed op het beleid - dat werd bepaald door de SED. Een blokpartij was wel vertegenwoordigd in het parlement, de regering en de staatsraad. De partij werd toegelaten door de Sowjetbezetter op 10 juli 1945.

Ook de CDU bevestigde dat het een socialistische partij zonder beperking was: "het socialisme geeft christenen de beste mogelijkheden om de wensen van Christus te verwezenlijken én om het christendom in de praktijk te brengen". De partij ging in 1990 op in de CDU van de Bondsrepubliek.

In de zone van Duitsland die na de Tweede Wereldoorlog gecontroleerd werd door de Sovjet-Unie, bouwde de bezetter een communistisch regiem op. De socialistische SPD en de communistische KPD werden in 1946 gedwongen tot een fusie in de SED (Sozialistische Einheitspartei Deutschlands). Deze fusie werd in het logo van de partij gesymboliseerd: een verwijzing naar de handdruk van de SPD-leider Otto Grotewohl en de KPD-leider Wilhelm Pieck. Deze nieuwe partij nam de leidende rol op zich toen de DDR in 1949 werd opgericht; deze positie werd zelfs in de grondwet van 1968 vastgelegd. De partij van de 'werkende klasse' oefende invloed uit op alle maatschappelijke gebieden en controleerde de politiek door de hoogste partijorganen: het Politbureau en het Centraal Comité. De Marxistisch-Leninistische ideologie vormde het hart van de politiek en was onomstreden als waarheid. Afwijkende interpretaties - ook onder de eigen leden - werden door de SED fors bestreden. Om carrière te maken in de DDR was het voordelig en soms noodzakelijk om lid te zijn van de SED.

Op 14 juli 1945 besloten de KPD, SPD, CDU en LDPD om samen te werken in de opbouw van Duitsland. Zij vormden samen het "Block der antifaschistisch-demokratischen Parteien". In 1948 sloten zich nog twee politieke parijen aan: DBD en NDPD en ook de vakcentrale FDGB. In 1949 werd de naam: "Demokratischer Block der Parteien und Massaorganisationen". Uiteindelijk telde de organisatie - die later onder de naam 'Nationale Front' opereerde - 5 politieke partijen, 4 massa-organisaties en 26 andere verenigingen en organisaties. De organisatie bereidde ideologisch en organisatorisch de verkiezingen voor en zorgde voor een gezamenlijke kandidatenlijst; maar stimuleerde bijvoorbeeld ook de schoonheid en reinheid van de openbare ruimte.