F. 381 Ap. 19 b. 3792. O doprowadzeniu do przysięgi na poddaństwo rosyjskie pruskiego poddanego Marcina syna Marcina Sztejwalda. 1897.02.06-1897.05.15. ( Mowa idzie o Marcinie ojcu , czyli Mateusza ojciec był Marcin syn Marcina)

Str. 1. Sprawa ministerstwa spraw zagranicznych oświadczyło z 1897.01.16. , że jest możliwość dla Marcina syna Marcina wstąpienie w rosyjskie poddaństwo , sam Marcin jest wyznania prawosławnego (przyjął prawosławie) i zamieszkuje w powiecie lidzkim we wsi Wersoka,Powiat Lidzki,gmina Ejszyszki, woj.Nowogródzkie.

Oraz według ustawy pozwolenie na wybór zawodu i sposobu życia.

Str.2. Wydanie świadectwa Sztejnwaldu na możliwość otrzymania obywatelstwa rosyjskiego.

Str. 3. Raport z 1897.02.25. z lidzkiego urzędu , o tym , że pruski poddany Marcin syn Marcina Sztejwald w dany moment zamieszkuje w mieście Wilnie i pracuje na jednej z cegielni. W danym dokumencie idzie mowa, że Sztejwald Marcin chce być przyjęty na poddaństwo rosyjskie .

Str. 4. Wileński gubernski urząd informuje , o tym , że Marcin syn Marcina Sztejnwald w 1897.04.04. wyjechał z miasta Wilna do miasta Grodna i pracuje tam w jednej z cegielni.

Str. 5. Z wywiadu z 1897.04.29 za Nr. 1938 o tym , że Pruski poddany Marcin syn Marcina Sztejwald , o czym doniósł syn jego Mateusz Sztejwald , opierając się na jego słowach stwierdzamy , że Marcin wyjechał do Grodna.

Str.6. 1897.05.02. Ja niżej podpisany Tym moim wywiadem mam zaszczyt potwierdzić, że ojciec mój pruski poddany Marcin Sztejwald czasowo mieszkał u mnie , a 1 stycznia 1897 roku wyjechał do miasta Grodna gdzie i pracuje na jednej z cegielni , znajdującym się w 4 rejonie posterunku policyjnego. Podpis Mateusz Sztejwald, za jego nieumiejętnego pisania podpisał Karol...(nieczytelny) Link do dokumentów./Druga strona link

F.381 Ap. 19 b.4364.

Str. 1 Sprawa o przyjęciu pruskiego poddanego Marcina syna Marcina Sztejwalda w rosyjskie poddaństwo, że ten ostatni pracuje w cegielni w dzielnicy Zakręt u Szmidta. 1903.07.30. (Tu idzie mowa o bracie Mateusza, czyli o Marcinie).

Str. 2. Marcin Sztejwald trudnił się na w cegielni w mieście Grodnie , a następnie w cegielnie w miejscowości Porubanek pod Wilnem pod nazwą Rypajka, hrabi Potockiego, a teraz pracuje w tej samej miescowości w cegielni Szmidta i prosi Marcin , oby z powiatu grodzieńskiego nadesłali do Wilna informację o jego pracy 1903.09.22.

Str.3. Raport o Marcinie synie Marcina Sztejwaldzie : zachowania się dobrego , prowadzi akuratny tryb życia, nie był pod śledztwem, ma żonę Annę syna Sergiusza 7 lat, Jerzego 6 lat, Antoniego 1,5 roku, majątku nieruchomego nie posiada, po jego zawiadomieniu wynika, że on urodził się za granicą w Prusach no gdzie dokładnie nie wie, bo przybył do Rosji mając 1,5 roku i przez cały ten czas zamieszkuje w Rosji i trudni się na ceglanych fabrykach i prosi utracić swe dawne obywatelstwo i przyjąć rosyjskie i chce być wpisany w stan mieszczański.

Str. 4. Marcin pracuje w cegielni Szmidta i do dokumentów na potwierdzenie dodaje metrykę.

Str.5. Z wywiadu z Marcinem Sztejnwaldem 1903.08.25. Że ja Marcin syn Marcina Sztejnwald pruski poddany stwierdzam , że od dzieciństwa do 1897 r. zamieszkiwałem przy cegielniach w 6 policyjnym posterunkowym okręgu miasta Grodna , a od 1897 r. jeden rok mieszkałem w cegielni Porubanek jeden rok w miejscowości Dunajka hrabiego Potockiego , a nastepnie jeden rok w cegielni Szmidta w tejże miejscowości, a teraz już 5 rok pracuję i mieszkam w cegielni Zakręt tego samego Szmidta. Po przyjęciu mnie do rosyjskiego poddaństwa pragnę stać się mieszczaninem Wilna. Żona moja Anna panieńskie nazwisko Niemcowa , dzieci Sergiusz, Jerzy, Antoni .

Str.6. Potwierdzenie, że pracuje w cegielni Szmidta.

Str.7. Potwierdzenie z Grodna , że Marcin trudnił się na cegielni w Grodnie.

Str.8. Marcin Marcina syn Sztejwald 33 lat prawosławny , zachowania dobrego z zawodu cegielnik, żona Anna , dzieci byli już wymieniani.

Str.9. Potwierdzenie na obywatelstwo Sztejnwaldu, str.10 praca w cegielni str.11, 12 to sama.

Str.13. 1904.02.04. mają przyjąc Sztejwalda w rosyjskie poddaństwo.

Str.14 i 15 Przysięga dla Państwa rosyjskiego.

Str.16-18 świadectwa , o przyjęciu w poddaństwo.

F.381 Ap.19. b. zamieszkiwał na ulicy Rossa (na przedmieściu) motywował i żoną prawosławną i dziećmi , miał w 1899 r. córkę Olgę 0,5 roku.

4043.

Str. 1 Prośba Sztejnwalda Marcina o przyłączeniu go do grona rosyjskich poddanych Str.2,3,4 nienaganna charakterystyka mieszkając w Grodnie,

Str.5. Raport dobra charakterystyka, samemu jemu 29 lat żonie Annie córce Józefa 26 lat , Jerzy (Georgij) 4 lat, Olga 1 roku, a także przyżytego przed ślubem Siergieja z nazwiska Niemcowa 5 lat. Oprócz tego ma żyjących osobno od niego, ojca Marcina i braci Jana , Mateusza, Augusta , urodził się w Prusach od dzieciństwa do przyjazdu do powiatu wileńskiego zamieszkiwał z rodzicami w Rosji w miastach Grajewo, Augustów i Grodno, do tej pory prawa swej narodowości nie utracił.

Str.6 i 7 to samo o jego pochodzeniu i jakich ma braci.

Str. 8-22 Poświadczenie, że pracuje w cegielni Szmidta , oraz ubiega się o obywatelstwo.

MARCIN STEINWALD

Marcin Steinwald – syn Marcina i Marii Pichło z d. Tichel

Urodzony 5.12. 1870r. we wsi Schedlischen (Siedliska kolo Ełku, obecnie Mazury) w Prusach Książęcych. Ochrzczony 25.12.1870r. w kosciele ewangelickim w Lyck (obecnie Ełk).

Był 4 dzieckiem w rodzinie Steinwald, drugim z ponownego małżeństwa jego ojca Marcina.

Wcześniej z tego małżeństwa urodziła się dziewczynka o imieniu Luiza (24.09.1987r. we wsi Dziengellen (obecnie Dzięgiele Oleckie), ochrzczona także w kościele ewangelickim w Ełku.

Marcin to przyrodni brat mojego pradziada Mateusza (ur.25.11.1864r i jego starszego brata Jana (ur.25.08.1962 r). Obaj rodzili się we wsi Dziengellen i ochrzczeni zostali w kościele parafialnym w Gąskch.

Matka Marcina Maria była drugą żoną jego ojca.

Pierwsza żona Marcina- Zofia z domu Lipińska zmarła prawdopodobnie przy porodzie mojego pradziadka Mateusza lub pomiędzy 1864-1865 r.

Dla synów z pierwszego małżeństwa , matka Marcina – Maria była więc macochą.

Zapis w metryce urodzenia Marcina wskazuje, że została panią Steinwald będąc wdową z małoletnim synem Augustem.(?)

Marcin jako 1,5 roczny chłopak wraz z rodzicami, siostrą Luizą (?)

i przyrodnim rodzeństwem opuścił rodzinne strony i udał się do Polski,

choć wówczas nie było jej na mapie świata, bo znajdowała się pod zaborem rosyjskim.

Ojciec jego najpewniej nauczył się zawodu cegielnika we wsi Siedliska

(w 2016 r stoi jeszcze w tej wsi – budynek po byłej cegielni) i wyemigrował wraz z rodziną za pracą do pobliskiego miasta Grajewo. Tam zamieszkali w służbowym mieszkaniu przy cegielni.

Na razie nie wiadomo jak długo mieszkali w tym miasteczku. Kolejnym miastem był Augustów, potem Grodno.

Rodzice Marcina nie posiadali żadnego majątku, ani własnej ziemi, ani własnego domu, więc przemieszczali się w miejsca, gdzie była praca dla cegielnika.

Wszędzie, gdzie się zatrzymywali na dłużej mieszkali przy cegielniach.

Dlatego też zarówno Marcin, jak i jego bracia wyuczyli się zawodu cegielnik, osiągając z czasem stopień mistrza.

Do uzyskania pełnoletności (21 lat) był wpisany w paszporcie ojca.

W maju 1921r. zgłosił się do pastora Niemirowskiego w parafii w Ełku po dokument tożsamości i go otrzymał. Według tego dokumentu był obywatelem Prus Książęcych.( poddaństwo pruskie).

W 1899 r. wystąpił do Starostwa w Wilnie o rosyjskie poddaństwo i wpisanie w stan mieszczański miasta Wilna. Jako motyw podał fakt, że jego żona Anna jest wyznania prawosławnego., a jako jego żona musiała przyjąć poddaństwo Pruskie. Tak samo jego dzieci zrodzone z tego małżeństwa byli poddanymi Prus. Natomiast panieński syn Anny – małoletni Siergiej Niemcow miał poddaństwo rosyjskie, bo jego matka przed zamążpójściem była poddaną rosyjską. Tak więc dzieci wychowywane w jednej rodzinie mieli różne poddaństwa.Na poparcie swej prośby wykazuje zaświadczenia dotyczące zatrudnienia w cegielniach.

Z protokołu załączonego do pisemnej prośby o poddaństwo wynika,

że do 1897 pracował w cegielni w Grodnie i zamieszkiwał przy cegielniach w 6 policyjnym posterunku miasta Grodna.

Od 1897 r przenosi się do pracy w cegielniach w okolice miasta Wilna..

I tak przez 1 rok (1897) pracował w cegielni w miejscowości Parubanek.

W 1898r.) przez 1 rok pracował w miejscowości DUNAJKA w cegielni należącej do hrabiego Potockiego.

Gdy występuje po raz pierwszy z podaniem o zmianę obywatelstwa w 1899 r. pracuje w cegielni Szmidta w dzielnicy Zakręt w Wilnie.

W 1899r. ma 29 lat. Jest żonaty z Anną Niemcow) córką Józefa

i mają 2 wspólnych dzieci.

Syna Jerzego (Georgij) – lat 4 i córkę Olgę – 1 rok.

Wychowuje także nieślubnego syna żony – Siergieja, lat 5.

Żona jego Anna na ten czas ma 26 lat. Jest młodsza od Marcina o 3 lata.

Wychodzi z tego, że urodziła się w 1873r.

W tym okresie mieszkał z żoną na przedmieściu Wilna, przy ulicy Rossa.

Z jakiś powodów nie otrzymał zgody w 1899r. na obywatelstwo rosyjskie.

Występuje 4 lata później z ponownym wnioskiem do starostwa w Wilnie o poddaństwo rosyjskie w 1903r. Ma 33 lata.

Ponownie jest przesłuchiwany na tę okoliczność. Pojawia się w tych zeznaniach informacja, że żyją w osobności od niego, ale na terenie zaboru rosyjskiego

3 jego bracia : Jan, Mateusz i August oraz jego ojciec Marcin.

Pojawia się także informacja, że w rodzinie pojawiło się kolejne dziecko-syn Antoni. A także ważna informacja, że Marcin przeszedł na Prawosławie.

Otrzymał bardzo dobrą opinię:” zachowania dobrego, prowadzi akuratny tryb życia, nie był pod śledztwem”. (raport o Marcinie, synie Marcina Sztejwaldzie).

Z Grodna otrzymał także opinię o nienagannej charakterystyce.

4.02.1904 r mają przyjąć Sztejwalda w rosyjskie poddaństwo.

W dokumentacji znajduje się także pisemna przysięga dla Państwa rosyjskiego, oraz świadectwa o przyjęciu w poddaństwo.

Wszystkie dokumenty zawarte w teczkach z 1899 i 1903 dotyczące procedury przyjęcia w poddaństwo rosyjskie pisane są odręcznie w języku rosyjskim.

Nie ma informacji, gdzie i kiedy ,odbył się ślub Marcina z Anną Niemcow

( prawdopodobnie w cerkwi prawosławnej), ani w jakim mieście.

W 1899r miał z żoną Anną 4 letniego syna Jerzego. Należy przypuszczać, że ślub odbył się 5 lat wcześniej, niż urodził się ich pierwszy syn Jerzy, a więc w 1894r.

Mieszkał wtedy Marcin w Grodnie, pewnie więc ślub odbył się w tym mieście.

Marcin miał wtedy 24 lata, jego żona 21 lat.

W przybliżeniu można określić daty urodzin jego dzieci.

1. Jerzy - ur. 1895r.

2. Olga - ur. 1899 r.

3. Antoni – ur. 1902r.

Pasierb Marcina (panieńskie dziecko Anny) – Siergiej - ur. 1893r.

Dalsze losy rodziny Marcina Steinwald, stryja naszej babci Wiktorii nie są znane.

Jacek Paradowski dotarł do adresów 4 osób noszących dzisiaj nazwisko Steinwald mieszkających na terenie Białorusi. Dwie osoby to mieszkańcy Grodna, 2 to mieszkańcy okręgu grodzieńskiego – miejscowość Wołkowysk.

Prawdopodobnie nie znają języka polskiego. Spróbuję jednak napisać do nich po raz pierwszy po polsku.

Osoba z Grodna Anna Sztejnwald Wasilewna to pewnie żona któregoś z potomków naszej rodziny. Może nie znać przodków męża.

Opracowała na podstawie niepełnego tłumaczenia dokonanego przez genealoga

wynajętego przez Jacka Paradowskiego

Wanda Lange dnia 17.07.2016 r.