Emilia Broel Plater

Emilia Broel Plater herbu Plater (ur. 13 listopada 1806 w Wilnie, zm. 23 grudnia 1831 w Justianowie) – polska hrabianka, kapitan Wojska Polskiego w czasie powstania listopadowego, córka hrabiego Franciszka Ksawerego i Anny von der Mohl., pochodziła z patriotycznego rodu Platerów. Emilia od dziesiątego roku życia wychowywała i pobierała nauki się na Litwie razem z chłopcami, z chłopcami spędzała także wolny czas. Dużo czytała, wielkie wrażenie wywarła na niej historia Joanny D'Arc, którą starała się naśladować. Otrzymała bardzo staranne wychowanie. Popierała ówczesny ruch młodzieżowy i patriotyczny, czytała lektury Filomatów i Filaretów, zachwycała się dziełami wielkich romantyków: Goethego i Schillera.W grudniu 1830 roku wieść o wybuchu powstania dotarła z Warszawy do Wilna i zapaliła do boju Litwę i Żmudź. W Wilnie utworzył się tajny komitet powstańczy. Dopiero w maju 1831 roku na polecenie rzędu wyruszył na Litwę generał Dezydery Chłapowski i generał Antoni Giełgud. Pierwsze walki stoczyli powstańcy na Żmudzi.

Na wieść o rozszerzającym się powstaniu Emilia Plater obcięła swoje długie włosy, kazała sobie i swej towarzyszce Marii Prószyńskiej uszyć stroje męskie. Uzbrojona w pistolety i sztylet wyruszyła aby walczyć w powstaniu. Zorganizowała swój oddział i 30 marca 1831 r. wraz ze swym hufcem zajęła stację Dangiele. Po zwycięskiej potyczce 2 kwietnia stoczono także zwycięską walkę pod Ucianami. 4 kwietnia Plater jako przywódca oddziału powstańczego zajęła miasteczko Jeziorosy. Oddział Platerówny - po jeszcze talku stoczonych bitwach w dniach od 20 kwietnia do 4 maja - rozproszył się, a ona sama dotarła do oddziału Karola Załuskiego i brała udział w bitwie pod Prestowianami. Za zasługi generał Chłapowski mianował ją honorowym dowódcą 1 kompanii 25 pułku piechoty liniowej, formowanego na Litwie.