การเคลื่อนไหวการออกกําลังกาย และการเล่นกีฬาตามหลักวิทยาศาสตร์ เป็นการกระทําที่ก่อให้เกิดการ เปลี่ยนแปลงของระบบต่าง ๆ ภายในร่างกายที่ต้องทํางานหนักเพิ่มมากขึ้น แต่เป็นผลดีต่อสุขภาพร่างกาย ซึ่ง นักวิทยาศาสตรการกีฬา ได้แบ่งประเภทของการออกกําลังกายออกเป็น 5 ประเภท คือ
1. การออกกําลังกายแบบเกร็งกล้ามเนื้ออยูกับที่ ไ่มมีการเคลื่อนไหว (Isometric Exercise) ซึ่งจะ ไม่มีการเคลื่อนที่ หรือมีการเคลื่อนไหวของร่างกาย อาทิ การบีบกําวัตถุ การยืนต้นเสา หรือกําแพงเหมาะกับผู้ที่ ทํางานนั่งโต๊ะเป็นเวลานานจนไม่มีเวลาออกกําลังกาย แต่ไม่เหมาะสมกับรายที่เป็นโรคหัวใจ หรือโรคความดัน โลหิตสูง เป็นการออกกําลังกายที่ไม่ได้ช่วยส่งเสริมสมรรถภาพทางกายได้อย่างครบถ้วน
2. การออกกําลังกายแบบมีการ ยืด – หดตัวของกล้ามเนื้อ (Isotonic Exercise)จะมีการเคลื่อนไหวส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย ขณะที่ออกกําลังกาย อาทิ การวิดพื้น การยกน้ําหนัก การดึงขอ เหมาะกับผู้ที่มีความ ต้องการสร้างความแข็งแรงกล้ามเนื้อเฉพาะส่วนของร่างกาย อาทิ นักเพาะกาย หรือนักยกน้ําหนัก
3. การออกกําลังกายแบบให้กล้ามเนื้อทํางานเป็นไปอยางสม่ําเสมอ ตลอดการเคลื่อนไหว (Isokinetic Exercise) อาทิ การถีบจักรยานอยูกับที่ การก้าวขึ้นลงแบบขั้นบันได หรือการใช้เครื่องมือทาง ชีวกลศาสตร์ เหมาะกับการใช้ทดสอบสมรรถภาพทางกายของนักกีฬา หรือผู้ที่มีความสมบูรณทางร่างกายเป็น ส่วนใหญ่
4. การออกกําลังกายแบบไม่ต้องใช้ออกซิเจนในระหว่างที่มีการเคลื่อนไหว (Anaerobic Exercise) อาทิ วิ่ง 100 เมตร กระโดดสูง ปฏิบัติกันในหมู่นักกีฬาที่ทําการฝึกซ้อม หรือแข่งขัน จึงไม่เหมาะกับบุคคลทั่วไป
5. การออกกําลังกายแบบใช้ออกซิเจน (Aerobic Exercise)คือ จะเป็นลักษณะที่มีการหายใจเขา – ออก ในระหว่างที่มีการเคลื่อนไหว อาทิ การวิ่งจ็อกกิ้ง การเดินเร็ว หรือการว่ายน้ํา นิยมกันมากในหมู่ของนักออก กําลังกาย นักวิทยาศาสตรการกีฬา ตลอดจนวงการแพทย ์สามารถบงบอกถึงสมรรถภาพร่างกายของบุคคลนั้น ๆได้เป็นอย่างดี
3.1 ขั้นตอนในการออกกําลังกาย
การออกกําลังกายแต่ละรูปแบบขึ้นอยู่กับความต้องการ และความพอใจของผู้ที่ต้องการกระทํา ซึ่งจะ ส่งผลให้ร่างกายแข็งแรง มีสุขภาพดี และเป็นการสร้างภูมิคุ้มกันโรคได้อย่างวิเศษ โดยไม่ต้องพึ่งวิตามิน หรือ อาหารเสริมที่มีราคาแพงในยุคเศรษฐกิจแบบพอเพียง
ตราบใดก็ตาม ถ้ามนุษย์ยังมีการเคลื่อนไหว การกีฬา หรือการออกกําลังกายยอมเขามามีบทบาทที่จะ สงเสริมการเคลื่อนไหวให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ฉะนั้น การกีฬาจึงมีความสัมพันธ์อย่างใก้ลชิดกับการดํารงชีวิต ในยุคปจจุบัน ขั้นตอนในการจัดแนะนําให้คนออกกําลังกาย และเล่นกีฬา
รูปแบบของการออกกําลังกาย แบ่งออกได้ดังนี้
1. การออกกําลังกายโดยการเล่น
2. การออกกําลังกายโดยการทํางาน
3. การออกกําลังกายโดยการบริหารร่างกาย
1. การออกกําลังกายโดยการเล่น คือ การเล่นเกมกีฬาต่าง ๆ ที่ชื่นชอบ เช่น เดิน วิ่ง ว่ายน้ํา
2. การออกกําลังกายโดยการทํางาน นอกจากจะได้งานแล้ว ยังทําให้กล้ามเนื้อได้มีการเคลื่อนไหวจาก การทํางาน เพิ่มความแข็งแรงให้กับสุขภาพ อาทิ การทํางานบ้าน ทําสวนดอกไม้ หรือผลไม้
3. การออกกําลังกายโดยการบริหารร่างกายโดยแสดงทาทางต่าง ๆ เพื่อเป็นการบริหารร่างกาย หรือ เฉพาะส่วนที่ต้องการให้กล้ามเนื้อกระชับ อาทิ การบริหารแบบโยคะ หรือแอโรบิค หลักการออกกําลังกายเพื่อสุขภาพ คือ การออกกําลังกายชนิดที่เสริมสร้างความอดทนของปอด หัวใจ ระบบไหลเวียนเลือด รวมทั้งความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ความอ่อนตัวของข้อตอ ซึ่งจะช่วยให้ร่างกายแข็งแรง สมบูรณ์ สง่างาม และสุขภาพจิตดี