เรื่องที่ 3 พัฒนาการและการเปลี่ยนแปลงตามวัย


3.1 วัยทารก การแบงชวงอายุของวัยทารกจะแบงออกได 2 ระยะ คือ วัยทารกแรกเกิด อายุตั้งแต แรกเกิดถึง 2 สัปดาห วัยทารกอายุตั้งแต 2 สัปดาหถึง 2 ขวบ

3.1.1 วัยทารกแรกเกิด

พัฒนาการทางรางกาย ทารกแรกเกิดมีน้ําหนักเฉลี่ยประมาณ 3,000 กรัม และลําตัวยาวประมาณ 45-50 เซนติเมตร ทารกไมอาจควบคุมกลามเนื้อได สายตามองสิ่งตาง ๆ ไรจุดหมาย มองเห็นสิ่งใดไมชัด จะนอนมากหลับงายและสะดุงตื่นงาย พัฒนาการทางอารมณ อารมณของทารกแรกเกิดมักจะมีอารมณรัก อารมณโกรธ และอารมณกลัว ทั้งนี้ พอแมจะมีอิทธิพลในการพัฒนาอารมณตอทารกมากที่สุด พัฒนาการดานบุคลิกภาพ บุคลิกภาพของทารกมีการพัฒนามาตั้งแตกําเนิดเชนเดียวกับลักษณะอื่น ๆ ของราย กายโดยมีสิ่งแวดลอมและพันธุกรรมเปนตัวกําหนด จึงทําใหทารกแตละคนมีความแตกตางกันตั้งแต เกิด

3.1.2 วัยทารก

พัฒนาการทางรางกาย ระยะนี้ทารกเจริญเติบโตอยางรวดเร็ว จากแรกเกิดถึงอายุ 6 เดือน น้ําหนักจะเพิ่มขึ้น รวดเร็วภายหลัง 6 เดือน ถึง 3 ป น้ําหนักจะเริ่มลดลง เนื่องจากตองออกกําลังกายในการฝกหัด อิริยาบถตาง ๆ เชน นั่ง ยืน เดิน เปนระยะฝกลักษณะใหมจึงมักเกิดอุบัติเหตุบาง เชน ลม ตกเตียง หรือตกบันได เปนตน พัฒนาการทางอารมณ การพัฒนาดานอารมณของทารกวัยแรกเกิดจะสงเสียงรองเมื่อไมพอใจ หรือโกรธ เมื่อถูกขัดใจ จะเริ่มกลัวสิ่งรอบตัว สิ่งที่ไมคุนเคยจะถอยหนี รองไหเมื่อตองการขอความชวยเหลือ จากผูใหญ จะเปนวัยที่มีความอิจฉาริษยา เมื่อเห็นพอแมเอาใจใสนองเปนพิเศษ ทําใหตนขาด ความสําคัญไปอยากรูอยากเห็นสิ่งแปลก ๆ ใหม ๆ รูจักยิ้มหรือหัวเราะเมื่อมีความพอใจ จะรักและหวง แหนของเลนหรือรักสัตวเลี้ยง พัฒนาการทางภาษา ทารกเริ่มเปลงเสียงออแอไดตั้งแตระยะ 6 เดือนแรก เชน ปอ มา ดา ฯลฯ ภายหลัง จึงฝกหัดทําเสียงเลียนแบบผูใกลชิด สามารถเขาใจคําพูด ความรูสึกที่แสดงออกทางสีหนา ทาทาง น้ําเสียงของผูพูดได ในระหวางนี้ผูอยูใก ชิดควรเปนแบบอยางที่ดีใหแกทารก เชนการพูดชา ๆ ออก เสียงใหชัดเจน

3.2 วัยเด็ก การแบงชวงอายุของวัยเด็ก โดยประมาณแบงไดเปน 3 ระยะไดแกวัยเด็กตอนตน อายุ ตั้งแต2-5 ป วัยเด็กตอนกลาง อายุตั้งแต 5-9 ป วัยเด็กตอนปลาย อายุตั้งแต 9-12 ป

3.3 วัยรุน มีพัฒนาการทางรางกายของเด็กหญิง และเด็กชายแตกตางกัน คือเด็กหญิงจะ มีพัฒนาการเร็ว

กวาเด็กชาย โดยแบงชวงอายุดังนี้

1. วัยเตรียมเขาสูวัยรุน

 2. วัยรุนตอนตน

 3. วัยรุนตอนกลาง

4. วัยรุนตอนปลาย

วัยรุนเปนชวงที่มีพัฒนาการทั้งในดานรางกายและจิตใจคอนขางเร็วกวาวัยอื่น ๆ เปน ชวงของการปรับตัวจากวัยเด็กไปสูวัยผูใหญ โดยมีการเปลี่ยนแปลงในดานตาง ๆ ดังนี้ 1. การเปลี่ยนแปลงทางดานรางกายจะเปนไปอยางชัดเจน วัยรุนหญิงจะมีลักษณะ รูปรางทรวดทรงเปนหญิงสาวชัดเจนมีการเปลี่ยนแปลงระบบอวัยวะสืบพันธุโดยเริ่มมีประจําเดือน พรอมจะสืบพันธุได วัยรุนชายจะเริ่มมีลักษณะของชายหนุม มีการเปลี่ยนแปลงของระบบอวัยวะเพศ

เริ่มมีอสุจิซึ่งเปนเซลลสืบพันธุพรอมที่จะสืบพันธุได

3.4 วัยผูใหญ ระยะของชวงเวลาที่เรียกวา ผูใหญ นั้นมีความยาวนาน และมีความสําคัญตอ ชีวิตอยางมากเปนระยะเวลาการเลือกประกอบอาชีพที่มั่นคง มีเพื่อน คูครอง ในวัยนี้ยังมีการ เปลี่ยนแปลงทางรางกาย และความเสื่อมในดานความสามารถอีกดวย จะแบงชวงอายุไดเปน 2 ระยะ คือวัยผูใหญอายุตั้งแต 21-40 ป วัยกลางคนอายุตั้งแต 40-60 ป

3.5 วัยสูงอายุ ความชราจะมีความแตกตางของบุคคล เขามาเกี่ยวของดวยในวัยที่มีอายุเทากัน สมรรถภาพอาจแตกตางกัน บางคนอายุ 50 ป แตความชราทางกายภาพมีมาก ในเวลาเดียวกัน คน อายุ 60 ปความชราทางกายภาพยังไมมากนัก เราจึงกําหนดอายุวัยชราโดยประมาณ คือ วัย 60 ปขึ้นไป