Schans van Goorheide

HISTORISCH: (Navolgende gegevens werden mij bezorgd door Johan Verduyckt, Heemkring Ansfried Westerlo.)

Waren eigenaar van de schans:

- voor 1683: Peter Maesmans en Adriaeken Thoelen

- 1683: Hector Maesmans

- 1683-1691: Jan Vermeerbergen Meier van Zoerle-Parwijs getrouwd met Elisabeth Maesmans

- na 1691: Bij deling aan Anthoon Goijvaerts en Monica Vermeerberghen voor 1/3 deel en 1/3 aan Paulus Van Hout later ieder de helft.

- 1736: bij koop: Adriaen Van Kerckhoven en Anna Catharina Wauters

- 1754: bij koop: Francis Wijnants en Anna Catharina Diels

- 1777: bij koop: Amandus Helsen

- 1778: bij koop: Jan Baptist Nuijens en Anna Catharina Helsen

Jan Vermeerberghen meier van Parwijs en Elisabeth Maesmans

Mede gezien het eerder privé-karakter van de schans blijft de vraag of deze schrans effectief werd gebruikt als verschansing voor de omwonenden nog steeds open...

03-04-1683:

Compareerde voor mij notaris ondergeschreven in de presentie van de getuigen naar genoemd, Jeroon, Hector en Amandus Maesmans, Elisabeth Maesmans in assistentie van Jan Vermeerberghen haar man met consent van dezelfde, Jan De Winter man en voogd van Anna Maesmans, Antoni Miles als voogd van Maria Maesmans alle tezamen kinderen van mr. Peeter Maesmans en Adriaenken Thoelen, dewelke verklaren in vriendschap te hebben gedeeld in de erfgoederen van hun ouders nagelaten dewelke gesteld wezende in 6 egale parten aan ieder met kavel is ten deel gevallen als volgt:

- 1ste kavel gesteld “de Schanse” en huizing daarop staande met het blocxken daaraan gelegen met nog de helft van het Tiel eijnde met nog het Venneken daar aangelegen en Cortten hoeck, mits van haar gevende aan de 3de kavel 50 gulden, aan de 5de kavel 50 gulden en aan Jeroen Maesmans 50 gulden deze moet hebbende van de gelijk 5 kavelen 6 gulden en 400 halmstro, deze is ten deel gevallen aan Hector Maesmans.

2de kavel aan Jeroen Maesmans

3de kavel aan Jan Vermeerbergen man van Elisabeth Maesman

4de kavel aan Amandus Maesmans

5de kavel aan Jan De Winter man van Anna Maesmans

(Bron: R.A.A. Scabinale akte Westerlo 1637 tot 1694)

1683: Meetboek Zoerle – Westerlo (bewerkingen Johan Verduyckt)

Eigenaar: Jan Vermeerbergen meier, “de schanse” en blocxken, groot: 223 roeden, cijns: 6 stuivers. Volgende eigenaar: Jan Vermeerbergen en Paulus Van Hout ieder de helft, Adriaen Van Kerckhoven, Franciscus Wijnants

Eigenaar: Jan Vermeerberghen bij mengeling met Hector Maesmans, “de schranse” met het blokje daarbij gelegen.

Volgende Eigenaar: Adriaen Van Kerckhoven bij koop.

10 juli 1691

Gecompareerd Henr. Vermeeren als last en procuratie hebbende van Jan Vermeerberghen meier van Parwijs en Elisabeth Maesmans zijn huisvrouw gepasseerd dezelfde voor notaris J. Loucij en getuigen enz. bekennen schuldig te wezen aan Carolus Laurelotus Blereau ridder etc. en vrouwe Joanna Catharina Van Cauwego zijn compaigne een jaarlijkse rent van 21 gulden 17 stuivers en een half zij beloven vaan jaar tot jaar af te leggen de som van 350 gulden met de rente en stellen hiervoor te pand:

- “een schanse “ met huis, schuur, hof en binnenveld en daarop staande en aangelegen groot 223 roeden, palende oost de gemeijne aert, zuid Thomas Van Castel erve, west de voorzeiden rentgelders en noord s’Heerenstraat, met nog een weide en land daarachter gelegen groot 120 roeden met de bomen daarop staande palende oost hun zelf, zuid de erfgenamen Jan Vanden Eijnde, west de erfgenamen Adriaen diercx en Adriaen Van Outsel en noord Merten Cuijpers en nog meer panden enz.

Bron goedenis boek westerlo -1663- 1692

Volkstellingen Westerlo 1693 : Jan Vermeerberghen en Elisabeth Maesmans. Hun kinderen Elisabeth, Monica, Hironimus, Catharina, Peeter en Sebastiaen Vermeerberghen

21-03-1736: Folio 190 recto : Verkoping Schans of schrans met percelen grond

Ten voorzeiden dag en voor dezelfde zijn gecompareerd Nicolaes Goijvaerts en Peeter Van Meerberghen als wettige momboors van de achtergelaten kinderen wijlen Anthoon Goijvaerts en Monica Vermeerberghen in hun leven gehuisden, die uit kracht van autorisatie hun op datum dezer verleend bij schepenen alhier uitwijzende de marginale apostille op hun rekwest hierover gepresenteerd bekenden alzo verkocht en in wettige koop overgegeven te hebben aan Adriaen Van Kerckhoven en Anna Catharina Wauters huisvrouw:

- Zeker derde part in een “schanse ” met de panden daaraan gelegen met een derde part in één huis, schuur, hof en binnenblok met een derde part in den dries en land naast de schans gelegen.

- Item het land palende aan de heide met de suijt heijde , oost Peeter Van den Brande, west Lenaert Thoelen, item een weese part in het Kersebroeck en in de rubbroecken gelegen prout ibidem, garanderende voor los en vrij op zijnen gerechtigden Heren cijns servituten van wegen ingeval.

En voorts op een rente van … ten behoeve van ……daarop uitgaande uitwijzende de constitutie voor schepenen alhier gepasseerd in datum …. …..opgedragen en daarvan wettelijk vertegen ten behoeve van de kopers die daarin zij gegoed en geërfd ut in forma. Koop boven de rente 180-0. Pontgeld 14-10 ¼

23-07-1754, Folio’s 84 recto-84 verso: Akte van verkoping van een huis en toebehoren. (Zoerle onder Westerlo)

Op heden deze 23 juli 1754 voor de heer drossaard en schepenen naar te noemen is gecompareerd Egiduis Onjaers notaris en als curator in de administrateur nier de insolvente boedel van Adriaen Van Kerckhoven en Anna Catharina Wauters gehuisden uit kracht van octrooi geïmputeerd in hare Majesteit soevereinde raad van Brabant in datum 31 mei 1751 geparagrafeerd zelfde ondertekent J. J. Ingelbert en bezegeld met het cachet secreet van hare voorgeschreven Majesteit alhier in origineel getoond en gebleken bekennen en in die kwaliteit en uit kracht als voor verkocht en in volle erfdommen getransporteerd te hebben aan en ten behoeve van Francis Wijnants en Anna Catharina Diels zijn huisvrouw.

- Zeker huis, hof, stal, schuur en binnenblok genaamd “de schanse” gelegen en gestaan tot Zoerle onder Westerlo groot het samen 230 roeden salvo justo, aanpalende eigenaars oost den Aert, zuid en west Adriaen Van Kerckhoven kinderen en noord s’Heeren straet.

Gegarandeerd voor los en vrij salvo s’Heeren cijns en servituten ingevallen en voort volgens conditie voor de voor beschreven notaris Onjaerts gepasseerd op heden voor ons met brandende kaars gesloten waartoe gerefereerd wordt opgedragen en daarvan wettelijk vertegen ten profijt de kopers die gelovende schot loth en zijn daarin goed en geërfd prout in debita forma verklarende partijen deze verkoping niet gedaan te zijn in faveur van enige dode handen actum coram de heer F. M. Schellens drossaard, G. Peeters, M. Douwen, Adr. Soeten en J. F. Snyers schepenen.

Op de voorbeschreven koop is gegoed en rente ten kapitaal van 360 gulden wisselgeld afgerekend rest.

Koop 641=0. St pontgeld 51-13 5/8. Voldaan 29 november 1754.

28-02-1757

Compareerden Franciscus Weijnants inwoner van Zoerle Westerlo aan “ de goorheijde “ in huwelijk met Catharina Dils , welke comparant verklaarde ontvangen en opgebeurd te hebben uit handen van Phillipus Jacobus Wouters een som van vierhonderd en tachtig guldens courant, comparanten stelden tot pand:

- Zeker huis genaamd “ het schrans “ met het binnenblok gelegen onder Zoerle Westerlo te samen groot twee honderd roeden, Palende oost den aard , zuid en west Adriaen Van Kerckhoven kinderen en noord des Heerestraat gaande naar de Cappeldereije hoeve.

- Item zeker perceel weide genaamd “ het venneken “ gelegen achter “ de schranse “ groot omtrent twee honderd en vijftig roeden . Palende oost Adriaen Van Kerckhoven hof en binnengeleg van de voorzegde schrans, zuid de kinderen Adriaen Van Kerckhoven , west Jan Thoelen en noord Jan Steurs nomine uxoris .

Vrij en onbelast salvo chijns en beden , en een rente van drie honderd en vijftig guldens wisselgeld , die op de goederen blijven geaffecteerd staande ten behoeve van Juffr. Maes begijntje op het begijnhof te Herentals .

En ingeval hij rentgelder een jaar ten achter bleef van de gestelde intrest precies te betalen verklaarde hij rentgelder te geven bij deze onherroepelijke macht en procuratie aan de voorzegde Phillipus Jacobus Wouters of zijn representanten om het voorzegde huis en erf te aanvaarden als zijnde zijn eigendom en goed , hetzij om zelf te bewonen en te cultiveren of te verhuren naar zijn goeddunken .

Aldus gedaan en gepasseerd binnen Olen , ter presentie van Joannes Franciscus Wuijts en Michiel Oniaerts als getuigen .

(Bron: Notaris Egidius Oinaerts akte nr. 1 residerende te Olen bewerkingen Jos Laenen)

22-12-1777.

Jan Baptista Roelants als volmacht en last hebbende van Philippus Jacobus Wauters ingevolgd dezelfde procuratie op alle toonders verleden, gepasseerd voor meer getuigen op 27 juni 1777 onder hun respectieve signatuur in origineel gezien en gebleken geïnsereerd in een rentebekentenis verleden door Franciscus Wijnants dezelfde gepasseerd voor de notaris Egid. Onjaerts op 28 februari 1737 bij kopie gezien en gebleken, bekennen verkocht te hebben aan Amandus Helsen.

- Zeker huis en erve gestaan en gelegen omtrent de heijbloem onder Zoerle Westerlo, groot 50 roeden, palende oost, zuid en west en noord de weduwe en erfgenamen Jan Baptista Van Kerckhoven.

- Voor en som van 200 gulden courant geld op conditie dat de verkoper zijn leven gedurende zal hebben vrije woning en gebruik in de kamer van de voorschreven huizing en ook omtrent een derde part in de hof daaraan gelegen over de pat tot aan de waterput, waarbij ook hij P.J. Wouters ook zal moeten onderhouden de weg en wanden van dezelfde kamer.

- De voorzeiden Amand Helsen betaald alle dorpslasten van het gehele huis en erve beginnen met de collecteur Richard Peeters en ook de cijnzen.

12-01-1778

Op heden 12 januari 1778 voor stadhouder en schepenen naar te noemen, is gecompareerd Amandus Helsen inwoner van Gelendel, verklarende verkocht, gecedeerd en getransporteerd te hebben aan Jan Baptist Nuijens en Anna Catharina Helsen gehuisden en inwoners van Zoerle, dat te weten zeker:

- Huis en hof groot omtrent 50 roeden geheten “de schanse” tot Zoerle aan de Heijbloem, palende oost, zuid, west en noord Jan Baptista Van Kerckhoven erfgenamen, voor vrij en onbelast.

Om en mits de som van 282 gulden en 10 stuivers courant, zijnde daar inbegrepen de schuur daarop staande en verder ingevolge zeker acte van transport gepasseerd voor getuigen op datum deze alhier ter griffie overgebracht. Pontgeld 22-15 ½

Akte nr. 35 / 11-06-1780 / Testament/ notaris Carolus Coomans Westerlo

Joannes Baptista Nuijers en Anna Catharina Helsen gehuisden en inwoners van Zoerle Westerlo op de Schranse aan de Goorheide aan mij notaris en de getuigen bekent, beiden gaande en staande, de vrouw comparant actueel ziek zittende op een stoel, de comparant gezonde van lichaam zo hij verklaarde, nochtans hun memorie, verstand en alle ander zinnen volkomen machtig en gebruikende, gelijk zulks aan mij notaris en getuigen klaar blijkt.

Franse contributies boek 1797-1798

Onder nr. 44: eigenaar Jan Nuijers pachter wonende Zoerle Westerlo

Eigendom huis en land groot 50 roeden, huisnummer 33