Kerkschans

HISTORISCH:

De kerkschans was waarschijnlijk de oudste schans in Vorst. Zij lag in de Doolegers tussen de Molendel en het Kerkenaa, niet ver van de kerk bij de Laak. Haar oppervlak bedroeg 1ha 1a en 90ca binnen de grachten. De voorschans was 6a 45ca groot. De oppervlakte der vesten bedroeg 16a 90ca. Voor een lengte van 340m geeft dat een grachtbreedte van 5m, zoals voor de Kapelleschans. Het is een laaggelegen gebied waar de vesten wel vanzelf volliepen. De kronkelende beek met zuiver water was vlakbij.

Vanaf de laaggelegen schans stijgt het terrein snel in de richting van het dorp. De kerk ligt op 20.00m boven de zeespiegel, het hoogste punt van het centrum. Een argument voor de 'buitendorpse' ligging van de kerk?

De Kerkschans of de Schans in de Doolegers was bestemd voor de inwoners van 'Steenbergen en de Plaets', de twee heerdgangen in het centrum van Vorst. Het gebied moet reeds lang eigendom van de heerdgangen zijn geweest, want nergens wordt melding gemaakt van een vererving of verkoop. Een eerste vermelding van de schans dateert uit 1591. In vredestijd werden schans en vesten verhuurd. Ook de verkoop van schaarhout en bomen bracht wat op maar nooit erg veel, zoals een schansrekening van 1793-1806 zou hebben aangetoond.

De schans was aanvankelijk eigendom van de gemeente maar werd in 1701 door de heerdgang overgekocht.

De westelijke schansgracht is deels bewaard gebleven samen met een stukje noordelijke gracht. Ze monden uit in de Grote Laak.

KARTOGRAFISCH: (Google+)

• Atlas van Ferraris (1777). We zien noordelijk van de kerk de versterkte pastorie, zuidelijk de kerkschans.

• Uittreksel uit de Atlas der Buurtwegen met kerk en schans.

• Uittreksel uit het kadasterplan van 1992 met extra aanduiding van de schans, schansgracht en voorschans.

• Satellietbeeld : huidige toestand.

• Uittreksel uit de militaire kaart Vandermaelen (1851) met de Kapelleschans (oranje), de Kattestraatschans (blauw), de Burcht (geel), de Kerkschans (licht blauw) en de Norbertijnenpastorie (licht groen).

• Uittreksel uit het digitaal kadasterplan (2012). De voormalige schans bevond zich op de percelen: 576c en 577k. Er zijn geen verdere rechtstreekse verwijzingen naar de voormalige schans.