Balen

Tot in 1630 stond de Balense pastorij op Scheps. Deze zou de zetel en het laatste overblijfsel van "Het Hof van Scheps" geweest zijn. Gezien de grote afstand tussen de pastorij en de kerk in het huidige Balense centrum was de volledige verwoesting van de pastorij na de brandstichting in 1630 een gelegenheid om deze niet meer herop te bouwen.

Toen pastoor Van Hamme in 1633 in Balen kwam was zijn eerste zorg dan ook een nieuwe pastorij te bouwen. Hiervoor werd een stuk grond, toebehorende aan de abdij van Averbode,

gekozen op Reit, daar waar vroeger de abdij - pachthoeve stond die in 1575 samen met het dorp was platgebrand. Rond de nieuwe pastorij werd een brede, diepe vestinggracht gegraven wat gebruikelijk was voor alle pastorijen van Averbode. Dit verklaart meteen het fenomeen van twee omgrachte sites op de Reit (A.R.A. Brussel, Abdijatlas van Averbode, kaart Lowis, 1650).

In Balen waren er volgende schansen:

Gerheide Hoolsterberg

Hulsen Ongelberg

Reit Rijsberg

Rosselaar Scheps

Steeg Tenderlo

Erg specifiek voor Balen is wel dat er vier schansen werden opgericht op goederen toebehorend aan de abdij van Averbode, nl.: Ter Heyden (Gerheide), De Reit, Ongelberg en Scheps.

Uittreksel uit de abdijatlas van Averbode met voorstelling van de pastorijsite.

Uittreksel uit de Atlas der Buurtwegen waarop de oude pastorij en haar omgrachting nog mooi is voorgesteld.

BIBLIOGRAFIE & INFO:

  • Frans Peeters, Staf Sannen en Martin Ver Bruggen, Schansen in de voogdij Mol-Balen-Dessel, Heemkundige Kring Balen VZW, 1995.