NIEUW !
NEET: Not in Employment, Education or Training
De nieuwe wet Van School naar Duurzaam Werk wordt een omvattende aanpak voor jongeren van 16 tot 27 jaar die met en zonder een startkwalificatie extra ondersteuning nodig hebben richting werk of een opleiding. Op Doorstroompunt niveau moeten de betrokken partners komen tot een sluitende aanpak. Dit gaat in afstemming met de overige Doorstroomregio’s die in de gezamenlijk Arbeidsmarktregio gesitueerd zijn. In de nieuwe wet wordt naast de MBO doelgroep de NEET-jongeren benoemd als kwetsbare groep die door de Doorstroompunten en de gemeenten gevolgd en begeleid dient te worden naar een opleiding of naar werk. Het aandeel NEET-jongeren wordt op internationaal niveau gebruikt als kwaliteitsindicator voor de overgang tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Volgens de internationale afbakening gaat het om jongeren die tot de werkloze of de niet-beroepsbevolking behoren en die in de voorafgaande vier weken niet hebben deelgenomen aan een reguliere opleiding of een cursus.
De (oud-) vso-pro leerlingen gaan binnen deze NEET groep vallen
Met deze keuze wordt de bestaande doelgroep indeling Voortijdig School Verlaters (VSV) aangepast en Jongeren in een Kwetsbare Positie (JIKP) losgelaten. Vanuit het perspectief van (arbeids-) participatie en kwaliteitsindicatie is het een begrijpelijke keuze. Een groter deel van de nieuwe (16 tot 27 jaar) doelgroep voor de Doorstroompunten gaat niet meer naar school waardoor de arbeidsdeelname een belangrijker doel wordt. Voordeel van deze aanpak is dat van de groep jongeren die voorheen onder de radar bleven, proactief benaderd kunnen worden. Voor de doelgroep JIKP, (oud-) leerlingen vso-pro, vmbo-b en entree kan het echter een risico opleveren.
De vso-pro leerling is in het voortgezet onderwijs degene die vaak al vóór zijn/haar 18e het onderwijs verlaat. Dan zijn ze nog niet uitkeringsgerechtigd. Ze moeten dan kunnen rekenen op passende ondersteuning van het Doorstroompunt en de gemeentevoorzieningen.
De JIKP / vso-pro groep wordt een onderdeel binnen de veel grotere NEET doelgroep, waarbinnen ook jongeren mét startkwalificatie, (om-) scholingsmogelijkheden en verdiencapaciteit aandacht vragen.
Meer partijen dan het Doorstroompunt en Werk & Inkomen zijn betrokken bij de NEET – jongeren. Het UWV als verantwoordelijke voor de Wajong populatie en de groep die is aangewezen op WLZ Dagbesteding
De doelgroep JIKP blijft kwetsbaar, ook wanneer ze werkzaam zijn. Ze vragen op een breder vlak dan alleen participatie ondersteuning, gebeurd dit niet kan een dienstverband stuklopen door niet werk gerelateerde oorzaken (schulden, huisvesting, middelen gebruik, kinderen opvoeden). Hebben de Doorstroompunten en gemeenten voldoende formatie en expertise om deze extra ondersteuningsvraag te bieden?
101 duizend NEETs in 2023
In 2023 telde Nederland 2,6 miljoen jongeren van 15 tot 27 jaar. Ruim 1,9 miljoen volgden een opleiding of cursus (74 procent). Dit zijn vooral formele opleidingen. Zo gaat het om jongeren die nog in het voortgezet onderwijs zitten, maar ook om jongeren in het mbo, hbo of wo. 158 duizend 15- tot 27‑jarigen volgden een niet-formele opleiding, zoals korte opleidingen of cursussen die ze voor hun werk volgen. Het is in Nederland gebruikelijk dat jongeren werken naast een opleiding. Driekwart van de jongeren die een opleiding volgden in 2023, had ook betaald werk. Het gaat hierbij vaak om een bijbaan. Daarnaast gaat het om jongeren die werk hebben en voor hun werk nog een (korte) opleiding volgen of om jongeren die een opleiding volgen waarin ze leren en werken combineren, zoals een bbl-opleiding in het mbo. 582 duizend jongeren waren aan het werk en volgden geen onderwijs (22 procent). De resterende 101 duizend jongeren hadden geen betaald werk en volgden geen opleiding of cursus (4 procent). Zij worden ook wel aangeduid met de term NEET (Not in Employment, Education or Training).
Aantal NEETs licht gestegen afgelopen twee jaren
Met 101 duizend (3,8 procent) is het aantal NEETs in Nederland in 2023 gestegen ten opzichte van de twee jaren ervoor. In 2021 en 2022 ging het nog om respectievelijk 82 duizend (3,2 procent) en 90 duizend (3,5 procent). Tegelijkertijd zijn er ook meer jongeren van 15 tot 27 jaar aan het werk. In 2023 hadden 2,0 miljoen 15- tot 27‑jarigen een baan (78 procent), in 2021 waren dat er nog 1,9 miljoen (74 procent). Het aantal jongeren van 15 tot 27 jaar dat onderwijs volgde maar niet aan het werk was, is in dezelfde periode juist gedaald van 589 duizend (23 procent) naar 480 duizend (18 procent).
Jongeren zonder startkwalificatie vaker NEET
Van de 101 duizend NEETs hadden 56 duizend een startkwalificatie en 44 duizend niet. Voor een klein deel was deze informatie onbekend. Van de NEETs met een startkwalificatie waren er ongeveer evenveel met een mbo- als hbo- of wo-diploma, respectievelijk 22 en 20 duizend. Daarnaast waren er 14 duizend met een havo- of vwo-diploma. Van degenen zonder startkwalificatie hadden 17 duizend na het basisonderwijs geen andere opleiding afgerond. Bij 14 duizend ging het om een vmbo-b/k- of mbo-1‑opleiding en bij 12 duizend om het vmbo-g/t, of de onderbouw van havo of vwo. Jongeren met een startkwalificatie hebben vaker werk dan degenen zonder startkwalificatie. In 2023 was de nettoarbeidsparticipatie onder 15- tot 27‑jarigen die het onderwijs met een startkwalificatie hadden verlaten 90 procent. Onder hun leeftijdsgenoten zonder startkwalificatie was dat 67 procent
Lees Hier* meer over de verschillende subgroepen NEET's jongeren
NEET's = ZZP-ers en 'langzame cijfers' ?
Steeds meer (kwetsbare) jongeren verhuren zich, na inschrijving bij de KVK, als ZZP-er als vervanging van de zgn. flex- of uitzendbanen. Een groeiend aandeel ZZP'ers bij jongeren (t/m 24 jaar) is vooral waarneembaar bij de detailhandel, horeca en in iets mindere mate bij logistiek. Onder deze laatste vallen onder andere de koeriersdiensten. Gegevens over ZZP-ers worden via belastingaangiften opgehaald. Hierdoor hebben ze vaak een vertraging. Gemeenten houden wanneer er geen sprake is van (aanvullende-) uitkeringen deze groep onvoldoende bij. Men spreekt voor wat betreft de aantallen en mogelijke uitvallers van deze groep van ‘langzame cijfers’. Dit is in het geval van kwetsbare jongeren een risico. Het aantal zzp'ers eigen arbeid in Nederland is in het derde kwartaal van 2024 opnieuw gestegen naar een recordhoogte. Volgens de nieuwste cijfers van het CBS waren er in Q3 2024 maar liefst 1.081.000 ZZP'ers actief, 10.000 meer dan in het voorgaande kwartaal en 38.000 meer dan een jaar geleden. Van de ZZP-ers is 6,2 % tussen 15 en 25 jaar oud (67.000) en 16,3% van de totale groep (176.200) is laaggeschoold (Wie zijn de zzp'ers CBS)