Giáo dục STEAM đã trở nên phổ biến tại các nước như Mỹ, Úc, New Zealand, Israel,...trong khoảng thời gian hai thập niên trở lại đây. Đây là một trong những chiếc chìa khóa làm nên sự thành công trong ngành giáo dục của những nước kể trên. Tuy nhiên, mỗi nước sẽ có cách triển khai khác nhau, trong bài viết này chúng tôi sẽ chia sẻ những đặc điểm triển khai giáo dục STEAM của một số nước tiêu biểu.
Giáo dục STEAM là sự tích hợp của 5 thành tố: Science: Khoa học; Technology: Công nghệ; Engineering: Kỹ thuật; Math: Toán học; Art (Nghệ thuật). Thông qua định hướng này, các phương pháp dạy học dựa trên sự liên kết giữa các môn khoa học và nghệ thuật với nhau. Nhờ vậy mà học sinh có thể phát huy tính sáng tạo ngay trong những bộ môn khoa học.
Mỹ được xem là cái nôi của giáo dục STEAM, bởi lẽ STEAM là ý tưởng sáng tạo của Trường Thiết Kế Rhode Island (Mỹ), sau đó được nhân rộng ra và nhiều nhà giáo dục sử dụng. Học sinh được giới thiệu nhiều loại sách STEAM khác nhau làm tài liệu tham khảo.
Tùy vào từng lứa tuổi học sinh sẽ có những bộ sách phù hợp như: học sinh tiểu học sẽ được giới thiệu những loại sách tranh ảnh, những quyển truyện kể với các hình ảnh minh họa sinh động. Bằng những hình ảnh minh họa này học sinh có thể dễ hình dung về những khái niệm trừu tượng hoặc các hiện tượng hay sự vật mà thông qua lời nói không thể hình dung được. Chưa kể trẻ còn có thể tăng thêm vốn từ vựng để diễn đạt và tư duy khoa học.
Còn đối với các học sinh từ bậc trung học trở lên sẽ có những loại sách tham khảo cả yếu tố phi hư cấu và hư cấu gắn với một chủ đề bài học nhằm khuyến khích học sinh đọc thêm tài liệu. Thông qua đó, trẻ được mở rộng kiến thức chuyên ngành và phát triển kỹ năng đọc hiểu, viết.
Bài viết liên quan: Thế nào là phương pháp dạy học tích hợp ở Tiểu học theo hướng trải nghiệm?
Các lớp học ở New Zealand áp dụng giáo dục STEAM nhằm khơi gợi thêm niềm đam mê học tập cho học sinh. Chủ yếu các giáo viên sẽ đi theo hướng kích thích tư duy logic và phản biện, tạo ra những cơ hội để học sinh liên kết những kiến thức mà các em đã học và ứng dụng vào cuộc sống.
Học sinh được khuyến khích tinh thần tự học bằng cách tự tìm hiểu trước những vấn đề, có góc nhìn riêng rồi đưa ra nhiều ý tưởng trao ổi tự do những phát biểu và suy nghĩ của mình. Sau đó, giáo viên là người đưa ra định hướng chung cho cả lớp. Bên cạnh đó, New Zealand cũng đã đưa Công nghệ số trong 4 lĩnh vực cốt lõi vào chương trình giảng dạy qua các chủ đề: các thuật toán, lập trình, biểu diễn dữ liệu, các thiết bị số và cơ sở hạ tầng, các ứng dụng kỹ thuật số, con người và máy tính. New Zealand cũng chú trọng yếu tố Arts vì nó giúp trẻ được những kiến thức hữu ích mới mẻ xuất phát từ khả năng tư duy, suy nghĩ sáng tạo và độc lập của trẻ.
Bài viết liên quan: Học sinh Trường Tiểu học tư thục TPHCM nên có các kỹ năng tư duy nào?
Giáo dục STEAM tại Israel, học sinh mẫu giáo đã được học các môn Khoa học, Công nghệ, Toán. Tới bậc tiểu học, các em được học đầy đủ các môn học của STEM gồm: Khoa học, Công nghệ, Toán và Kỹ thuật. Phương pháp học sẽ theo hướng tiếp cận khoa học, công nghệ, kỹ thuật dùng để giải thích các hiện tượng hàng ngày và sử dụng phục vụ cuộc sống con người.
Đến năm học cấp 2, 3 học sinh học theo hướng tiếp cận liên ngành, học sinh sẽ được học các môn học liên kết thành một mô hình có gắn với các ứng dụng thực tế. Thông qua đó, học sinh vừa có thể tiếp cận kiến thức khoa học, vừa tự vận dụng chúng vào thực tiễn hàng ngày. Trong đó, học sinh tự phát huy những kỹ năng của bản thân trong quá trình xử lý những tình huống xảy ra.
Dưới góc nhìn của lịch sử, để nói về nguồn gốc của giáo dục STEAM phải nhắc đến khái niệm STEM tồn tại trước đó khá lâu. Vào những năm 90, đã hình thành xu hướng giáo dục STEM tại Mỹ thông qua giảng dạy tích hợp các môn khoa học công nghệ bằng dự án, trải nghiệm, thực hành,... Sau đó, ý tưởng về STEAM ra đời bởi Trường Thiết Kế Rhode Island (Mỹ) bằng cách kết hợp từ 4 yếu tố của STEM với A trong Arts. Dần dần, định hướng này được nhiều nhà giáo dục áp dụng trên khắp nước Mỹ.
Với phương pháp tiếp cận giáo dục kiểu mới này, các môn Khoa Học, Công Nghệ, Kỹ Thuật, Nghệ Thuật, và Toán Học được xây dựng thành những dự án. Học sinh được giảng dạy và hướng dẫn kiến thức đa ngành và thực tế sát sao với cuộc sống hàng ngày. Không chỉ riêng các quốc gia châu Mỹ, châu Âu mà các quốc gia châu Á như Singapore cũng đang áp dụng định hướng giáo dục này. Các chương trình giảng dạy về công nghệ số như robot, trí tuệ nhân tạo,... từ đó học sinh có thể nắm bắt tư duy máy tính và giải quyết các vấn đề trong cuộc sống bằng những thiết kế, sáng tạo ra các kết quả kỹ thuật số của mình.
Trên đây là thông tin về giáo dục STEAM được áp dụng như thế nào tại các nước như: Mỹ, New Zealand, Israel, Singapore. Trong đó có lịch sử phát triển của giáo dục STEAM. Cảm ơn quý phụ huynh đã quan tâm và theo dõi.