หลักสูตรศิลปะการเขียนพู่กันและศิลปะการตัดกระดาษ

หลักสูตรนี้เหมาะสำหรับผู้เริ่มต้นที่สนใจเรียนรู้ศิลปะดั้งเดิมของจีนสองแขนงนี้ โดยจะเน้นการเรียนรู้พื้นฐานที่ถูกต้อง ทั้งเทคนิคและทฤษฎีควบคู่กันไป เพื่อให้ผู้เรียนสามารถสร้างสรรค์ผลงานของตนเองได้อย่างมั่นใจ

ประวัติความเป็นมา

ศิลปะการเขียนพู่กันจีน (Chinese Calligraphy) ศิลปะการเขียนพู่กันของจีนมีประวัติยาวนานกว่า 3,000 ปี เริ่มต้นจากตัวอักษรจารึกบนกระดูกสัตว์และกระดองเต่าในสมัยราชวงศ์ซาง (Shang Dynasty) ต่อมาพัฒนาเป็นการเขียนบนไม้ไผ่และผ้าไหมในยุคต่อ ๆ มา แต่จุดเปลี่ยนที่สำคัญคือการประดิษฐ์กระดาษในสมัยราชวงศ์ฮั่น (Han Dynasty) ทำให้ศิลปะการเขียนพู่กันเฟื่องฟูและกลายเป็นศิลปะชั้นสูงที่ได้รับการยกย่องอย่างกว้างขวาง ไม่ใช่แค่เพียงการเขียนเพื่อสื่อสารเท่านั้น แต่ยังเป็นการแสดงออกถึงบุคลิกและจิตวิญญาณของผู้เขียนอีกด้วย การเขียนพู่กันที่ดีต้องประกอบด้วยความสมดุล ความสง่างาม และความมีชีวิตชีวา

ศิลปะการตัดกระดาษจีน (Chinese Paper Cutting) ศิลปะการตัดกระดาษของจีน หรือ เจี่ยนจื่อ (剪纸, Jiǎnzhǐ) มีประวัติยาวนานกว่า 1,500 ปีเช่นกัน และเป็นที่นิยมอย่างแพร่หลายในหมู่ชาวบ้าน โดยเชื่อว่ามีที่มาจากพิธีบวงสรวงเทพเจ้าในสมัยโบราณ เดิมใช้กระดาษสีขาวหรือกระดาษยันต์เพื่อขับไล่ภูตผีปีศาจ ต่อมาจึงพัฒนาเป็นการตัดกระดาษรูปสัตว์ พืช และตัวอักษรมงคลเพื่อประดับตกแต่งบ้านเรือนในช่วงเทศกาลสำคัญต่าง ๆ เช่น ตรุษจีน หรือใช้เป็นของขวัญ ศิลปะการตัดกระดาษไม่เพียงแต่แสดงถึงความละเอียดอ่อนและฝีมือของผู้สร้างเท่านั้น แต่ยังแฝงไว้ด้วยความหมายเชิงสัญลักษณ์และคำอวยพรต่าง ๆ ตามความเชื่อดั้งเดิม

โครงสร้างหลักสูตร

สัปดาห์ที่ 1: พื้นฐานการเขียนพู่กัน

• กิจกรรม: แนะนำอุปกรณ์และวัสดุ (พู่กัน, หมึก, กระดาษ)

• กิจกรรม: ฝึกท่านั่งและวิธีจับพู่กันที่ถูกต้อง

• กิจกรรม: ฝึกการลากเส้นพื้นฐาน 8 เส้น (แปดอักขระหย่ง - 永字八法)

สัปดาห์ที่ 2: พื้นฐานการตัดกระดาษ

• กิจกรรม: แนะนำอุปกรณ์ (มีดแกะสลัก, แผ่นรองตัด, กระดาษ)

• กิจกรรม: เรียนรู้เทคนิคการพับกระดาษแบบสมมาตร

• กิจกรรม: ฝึกตัดรูปทรงพื้นฐาน (วงกลม, สี่เหลี่ยม, ใบไม้, ดอกไม้)

สัปดาห์ที่ 3: การเขียนอักษรจีนเบื้องต้น

• กิจกรรม: เรียนรู้โครงสร้างของตัวอักษรจีน

• กิจกรรม: ฝึกเขียนตัวอักษรจีนที่มีความหมายมงคล 5 ตัว เช่น 福 (Fú - โชค), 囍 (Xǐ - สุขคู่)

• กิจกรรม: ฝึกการจัดองค์ประกอบตัวอักษรบนกระดาษ

สัปดาห์ที่ 4: การสร้างสรรค์ผลงานตัดกระดาษ

• กิจกรรม: ออกแบบและตัดกระดาษรูปสัตว์ตามปีนักษัตร

• กิจกรรม: ฝึกการตัดกระดาษที่มีรายละเอียดซับซ้อนมากขึ้น

• กิจกรรม: แนะนำวิธีการนำผลงานไปตกแต่งหรือใช้เป็นของขวัญ

คำศัพท์น่ารู้

ศิลปะการเขียนพู่กัน (书法 - Shūfǎ)

1. 文房四宝 (Wénfángsìbǎo): สี่สมบัติแห่งห้องหนังสือ ได้แก่ พู่กัน, หมึก, แท่นฝนหมึก, กระดาษ

2. 笔 (Bǐ): พู่กัน

3. 墨 (Mò): หมึก

4. 砚 (Yàn): แท่นฝนหมึก

5. 纸 (Zhǐ): กระดาษ

6. 楷书 (Kǎishū): ตัวอักษรบรรจง เป็นแบบอักษรที่ใช้เรียนเป็นพื้นฐาน

7. 行书 (Xíngshū): ตัวอักษรหวัดกึ่งบรรจง

8. 草书 (Cǎoshū): ตัวอักษรหวัด

9. 永字八法 (Yǒngzìbāfǎ): แปดเส้นพื้นฐานในตัวอักษร "永" ที่ใช้ฝึกเป็นพื้นฐาน

10. 拓本 (Tàběn): การลอกเลียนแบบผลงานเขียนพู่กันจากศิลาจารึก

ศิลปะการตัดกระดาษ (剪纸 - Jiǎnzhǐ)

1. 剪 (Jiǎn): การตัด

2. 纸 (Zhǐ): กระดาษ

3. 刻刀 (Kèdāo): มีดแกะสลัก

4. 阳刻 (Yángkè): เทคนิคการตัดแบบเหลือส่วนที่เป็นรูปภาพไว้

5. 阴刻 (Yīnkè): เทคนิคการตัดแบบเอาส่วนที่เป็นรูปภาพออก

6. 喜花 (Xǐhuā): ลวดลายมงคลที่ใช้ในงานมงคลสมรส

7. 窗花 (Chuānghuā): ลวดลายที่ใช้ติดหน้าต่าง

8. 年画 (Niánhuà): รูปภาพมงคลสำหรับเทศกาลตรุษจีน

9. 图案 (Tú'àn): ลวดลาย

10. 对称 (Duìchèn): สมมาตร