In de 19de en vroege twintigste eeuw vinden we ook het fenomeen terug dat er op hoevegevels tekens worden gekalkt. Mogelijk werd het gebruik reeds van in de 17de eeuw toegepast. Het zijn geen metselaarstekens. Maar ze zijn wel terug te brengen onder dezelfde apotropaeïsche reflex, het zoeken naar bezwering/bescherming tegen diverse verschijnselen. Men sprak vaak van bescherming tegen de kwade hand of het boze oog. Openingen in huis of lichaam geven toegang voor het kwade. In het doopsel werd de mond met zalf bestreken. Aan de huizen werden vensters en deuren wit gelijst en/of vergezeld van kruisvormen aan kelder- of stalvensters ter bezwering.
Meer foto's? More Pictures? Plus de photos?
- Wit kruis in de volksverhalenbank
- Witkalkkruisen of heksenkruisen - Bèr Pachen, Uit Eijsdens Verleden, nr 103, dec 2005, pag 30-31.
in België
Berlaar, Berlaar, Smidstraat 319-321, Hoeve 't Slootje, IBE-84737
Berlaar, Berlaar, Brandestraat 2, Hoeve, IBE-9895
Berlaar, Berlaar, Bosstraat 15, hoeve, IBE-9891
Berlaar, Berlaar, Elzenhoek/Ezenhoek 17, archief
Bokrijk, langgevelhoeve uit Heist-op-den-Berg
Bonheiden, Rijmenam, Krankhoeflei 3-5, Harenthoeve, IBE-3077
Grobbendonk, Grobbendonk, Kapelletjesweg 1, IBE-85512
Herentals, Vennen 20 (voorheen 7)
Herenthout, Herenthout, Bevelsesteenweg 35, IBE-47167
Kinrooi, Geistingen, hoeve
Kruibeke-Waas, Annekensstraat 1
Lille, Oevelenberg
Lommel, Hoeve Spooren
Malle, Oostmalle, Bruulhoeve
Nevele, Merendree, Broekstraat 7, Hoeve, IBE-35435
Nijlen, Kessel, Nieuwe Bevelsesteenweg 47, Muizenhoeve, IBE-3151
Nijlen, Kessel, Bogaertsheide 12, Grote Gasthuishoeve, IBE-3086
Poederlee, Heikenstraat 2
Putte, Beersel, Kalkoenstraat 12, Woonstalhuis, IBE-2451
Putte, Putte, Krankhoevelei 2, Grote Krankhoeve, IBE-2919
Putte, Putte, Plasstraat 12, hoeve, IBE-2736
Putte, Bredestraat, Stombaartshoef (3)
Ranst, Ranst, Donkereweg 24, Hoeve, IBE-13813
Rumst, Reet, Balhoevestraat 1, Ballehoeve, IBE-14016
Stabroek, Stabroek, Laageind 104, Woonstalhuis, IBE-14232
Vorselaar, Vorselaar, Proosthoevebaan 18, Woonstalhuis, IBE-47569
Vorselaar, De Cnodder
Vorselaar, Vispluk 33
Vorselaar, Vennen 6
Vorselaar, Achterste Sassenhout
Zoersel, Zoersel, Boshuisweg 1, Boshuisje, IBE-14614
in Nederland:
Alphen-Chaam, Strijbeek, Nieuw-Ginneken, Grazenseweg 3, hhbest, Cubra
Bernheze, Loosbroek, Dinther, boerderij, Thuis in Brabant
Castelré, Groeske, boerderij, AmaliavanSolms
Geleen, Biesenweg 1, Biesenhof
Uden, Voortweg 19 (gekalkt afweerkruis met boog er boven, lagen in lichtblauw)
Landbouwmuseum Duinhove, Dorshout 1 Uden, gereconstrueerd gekalkt afweerkruis nabij achterdeur
Moergestel, Zelt 10 (restanten van drie gekalkte afweerkruizen tussen de vensters op de voorgevel, verwijderd bij restauratie!)
Udenhout, Oude Bossebaan 17 (nabij hooiluik)
Nijlen, Nieuwe Bevelsesteenweg 47
Tegelen, Kranenbreukershuis Hoekstraat 6
Lieshout, foto van heidehutje door Gallee.
Best, Vleutstraat 10, gemetseld fries met initialen en IHS op voormalige buitengevel van stal, nu intern.
Laan ten Boomen 38 (voorm schaapskooi van Hoeve Ten Boomen van Abdij van Postel, verstening vanaf 1741, gemetseld afweerteken nabij voordeur)