Bontekoning

Floris Gerritsz. Bontes te Winkel (gemeente Niedorp) in Noord Holland is schipper van “De Bontekoning”. Hij krijgt twee kinderen: Floris Jansz. Bontes/Bontis en Catharina.

Zoon Floris Jansz. Bontes/Bontis (geb. ca. 1655 te Winkel, overl. ca. 1722) trouwt ca. 1681/1682 met Guertje Dirks (geb. te Winkel, overl. ca. 1696). Dit echtpaar zijn de grondleggers van de latere houthandel Bontekoning & Aukes.

Het echtpaar krijgt drie zonen: Johannes (ged. te Winkel 1683), Maertien (ged. te Winkel 17.9.1684) en Dirk Florisz. (ged. te Amsterdam 26 december 1686). Bij het dopen van de kinderen in Winkel heet vader Floris Jansz. Bontes/Bontis, in Amsterdam – waar hij ca. 1685 gaat wonen laat hij zich Bontekoning noemen.

Winkel (Niedorp)

Het boek van Jacob van Lennep en J. ter Gouw over De Uithangteekens weet: “Even als men bonte honden, paarden en koeien op uithangborden had, zoo had men er ook bonte vorsten, o.a. De Bonte Hertog. Zoo moet er ook in de 17e eeuw ergens een Bonte Koning hebben uitgehangen, waaraan de geslachtsnaam van Bontekoning zijn oorsprong ontleent”.

In 1694 woont het gezin Floris Jansz. Bontekoning in Amsterdam op de Haarlemmerdijk.

In 1718 kopen Gerrit Colonius, een welgesteld wijnhandelaar, en Floris Jansz. Bontekoning gezamenlijk een aantal erven aan de Nieuwe Rapenburgergracht, waarop zij pakhuizen laten bouwen: “Het Bordeaux Brandewijnstuk” en “Het Katschip”.

Aan de Nieuwe Rapenburgergracht liggen de goederen voor overzee opgeslagen voordat er accijnzen worden betaald.

De Nieuwe Rapenburgergracht gezien van de Nieuwe Herengracht Het West Indisch Huis op het eiland Rapenburg

Ook koopt Floris Hofstede Landlust in Amsterdam (Watergraafsmeer), dat tot 1819 zijn eigendom blijft.

In 1722 vieren Floris Bontekoning en zijn tweede echtgenote Hester de Weer hun vijfentwintigjarige trouwdag. Bij deze gelegenheid wordt een penning geslagen. Net op tijd, want een jaar later overlijdt Hester de Weer.

DE GEBROEDERS BONTEKONING

Deze portretten van Johannes Bontekoning en Cornelia Bontekoning – Ubbenius zijn gedateerd in 1699. Beide zijn 44 jaar oud. Johannes Bontekoning houdt een stempel met het wapen van Amsterdam in zijn rechterhand. Zijn vrouw Cornelia Ubbenius is gekleed in een gedecolleteerde satijnen japon zonder sieraden.

Johannes Floriszoon Bontekoning (1683-2.9.1749), één van de zonen van Floris Johannesz. Bontekoning en Guertje Dirks, trouwt op 7 januari 1707 te Amsterdam met Cornelia Ubbenius (1681-12.9.1739), de dochter van de Venhuizense predikant Ubbo Ubbenius (ca. 1642- Amsterdam 1706) en Maria Balk (geb. ca. 1650). De bruidegom is “van Amsterdam, mackelaer (hout), oud 24 jaaren op de Binnekant van ’t N. Lantgraff, geassisteerd met zijn vader Floris Bontekoning”, de bruid “ van Venhuizen, oud 26 jaaren”.

Johannes en Cornelia Bontekoning- Ubbenius gaan wonen aan de Binnenkant van het nieuwe eiland (Oude Waal) bij de Gelderse Kade (wijk 10 en 11), nr. 150 bij het kantoor van Bontekoning & Aukes, en krijgen drie kinderen: Maria op 14.6.1713; Floris op 11.12.1715 (vermoedelijk snel na de geboorte gestorven) en Floris op 14.7.1717.

Nieuwe-Zijds-Heeren-Logement

Regelmatig ontvangen de kasteleins de officiële aanplakbiljetten van het kantoor op de Binnenkant, welke de nieuw te houden veilingen aankondigen. Deze houtveilingen zijn van grote omvang en uiterst bevorderlijk voor het aanzwellen van de courtagie-rekening van de Compagnieschap Bontekoning.

Het hout ligt meestal “in den binnenkant en op de Waal” (Nieuwe Eiland). Een enkele keer, wanneer het Europees (Duits) hout betreft, dat over de rivieren gesleept is, bij de Muiderpoort, bij de Plantagie, Weesperveld aan de Molen de Otter.

De Binnenkant van de Nieuwe-Waal-Eiland no. 150 bevindt zich te midden van de machtige houtwereld van Amsterdam. De opslagplaatsen van de Binnenkant zijn meer naar de buitenzijde van de stad opgeschoven. Op en om het Waal-Eiland, bij de Plantagie, achter 's-Lands Magazijn en in het algemeen langs de oostzijde van de stad, rondom de Oosterkerk, ligt het hout, dat uit het Noorden wordt aangevoerd of in machtige vlotten de Rijn afzakt.

oude kaart van Batavia uit de 17e eeuw Het schip Diemermeer in een oorlogssituatie

Maria Bontekoning en Dirk Semeyns van Loosen

Hun dochter Maria Bontekoning, geboren “op ’t nieulant” te Amsterdam, gedoopt 14.6.1713 te Amsterdam, ondertrouwt op 25.11. 1735 te Amsterdam , 22 jaar oud, met de 39 jarige Dirk van Loosen (geb. Enkhuizen 20.3.1696-1757), zoon van Jan Pietersz. van Loosen, burgemeester van Enkhuizen, en Aefje Dirksdochter Semeyns, geboren en woonachtig in Enkhuizen. Dirk is afkomstig uit twee vooraanstaande regentengeslachten te Enkhuizen.

Haven Enkhuizen Dirk Semeyn van Loosen

De van Loosens

Enkhuizen schudde zelfstandig het Spaanse juk af in 1572. Notariële actes uit die tijd tonen aan dat de stad gastvrijheid bood aan vele bannelingen om de "religie" (de Reformatie) uit vooral de Zuidelijke Nederlanden. Ook aan personen die - dikwijls om zakelijke redenen - Amsterdam en andere nog door de Spanjaarden bezette steden verlieten en zich hier vestigden. Onder hen was Jan Lauerensz. van Loosen die op 26 april 1579 trouwde met Siebrecht Hendricksdochter, afkomstig uit een oud Enkhuizer Regentengeslacht, dochter van Hendrik Harshoorn en Joost Simons, “die zoo men segt is geweest een dogters dogter van de graaf van Egmont”. Op hun gezamenlijk graf in de Westerkerk vindt men het monogram van Jan van Loosen en het huismerk van Siebrecht Hendriksdr., te weten gekruist een boothaak en een vishaak. Hun op de zerk voorkomende alliantiewapens zijn in de Franse tijd weggehakt, zoals op zovele graven in de kerken van Enkhuizen.

Dirk stamt af van deze Jan Laurensz. Van Loosen, “geboortigh uit Luijkerland, Munt- of Rentmeester van ’t Vrouwtje van Jeveren, afkomstig dus uit de Zuidelijke Nederlanden, vermoedelijk de omgeving van Luik, omwille van zijn geloof uitgeweken is naar de noordelijke Nederlanden. Jan Laurensz. Van Loosen is niet onbemiddeld. Hij drijft handel op de Baltische Staten aan de Oostzee, exporteert haring en importeert graan, hout en hennep. Hij is één van de deelhebbers in de kamer van Enkhuizen van de VOC, een Kamer, die in totaal 540.000 gulden opbrengt en daarmee na de kamer van Amsterdam en Zeeland, de derde in grootte is. Jan Laurensz. Van Loosen is schepen en hoofd van het Oude Armen Weeshuis. Zijn zoon Jan Jansz. van Loosen wordt reder, schepen, vroedschap, voogd Provenhuys, Voogd Almoezeniers 1636-1639, weesmeester, bewindhebber WIC 1640 – 1652 en VOC 1652-1653 en trouwt met Cornelia Gerritsdochter Haes komt er nageslacht. Dirk Semeyn van Loosen stamt van hen af. Hun portretten komen in zijn bezit, samen met andere familieportretten, zodat hij in zijn huis een indrukwekkende portrettengalerij heeft hangen van zijn voorgeslacht.

Het Oost Indisch Huis te Enkhuizen Vaarroutes VOC schepen

De VOC kamer te Enkhuizen is de kamer van de Vereenigde Oostindische Compagnie in Enkhuizen. De kamer van Enkhuizen levert doorgaans één bewindvoerder aan het bestuur van de VOC: de heren 17. In tegenstelling tot de andere VOC kamers: Amsterdam, Rotterdam, Hoorn, Delft en Middelburg heeft de kamer van Enkhuizen geen voorgaande compagnieën. Al in 1602, het jaar van de oprichting, krijgt zij beschikking over de Engelse Toren aan de Oosterhaven vlak bij de Blauwpoortsbrug, waarin zij haar Oostindisch huis onderbrengt. Later (1628), zal deze verhuizen naar een nieuwbouwpand aan de Wierdijk, dat in 1816 door brand verloren gaat. Naast het Oostindisch huis bezit de compagnie nog een dubbelpand, het zogenaamde Peperhuis - dat in 1628 wordt aangekocht, het peperhuis is tegenwoordig onderdeel van het Zuiderzeemuseum. Aan de Wierdijk is een scheepswerf gelegen met pakhuizen en een eigen Lijnbaan. Na een brand in 1732 bouwt de Compagnie een nieuwe lijnbaan aan de Boereboom. In de periode 1602-1794 worden te Enkhuizen 108 schepen gebouwd. Naast de kamer van de VOC, heeft ook de Admiraliteit van het Noorderkwartier hier een vestiging, scheepswerven en pakhuizen.

Kamer VOC Enkhuizen De heeren Zeventien

Dirks vrouw, Maria Semeyn van Loosen – Bontekoning, is van 1738 tot haar overlijden in 1786 regentes van het Oude Arme Weeshuis in Enkhuizen en zet hiermee de familietraditie binnen de familie van Loosen voort.

Het echtpaar krijgt twee zonen: Jan Diederick (1736 – 1749) en Cornelis Floris (1738-1757).

Alliantiewapens van de echtelieden (Vda) Dirk Semeijn van Loosen en Maria Bontekoning aan de voorgevel van het Huis op de Dijk te Enkhuizen

Met z’n 18de eeuwse hoge, natuurstenen stoep, z’n gebeeldhouwde daklijsten en aangrenzende koepel onderscheidt de statige koopmanswoning zich sterk van de overige huizen en huisjes langs het water. Het kijkt uit over de binnenkomende en uitvarende schepen aan de Haven.

Wie binnenkomt wordt direct overvallen door de schoonheid van de monumentale, met wit marmer beklede gang, die zich naar achter toe versmalt, waardoor er een nog grotere dieptewerking ontstaat.

Tegen het stucwerkplafond is een geblinddoekte Putto te zien, die met zijn weegschaal en zwaard op speelse wijze verraadt, dat Dirk Semeyn van Loosen rechten gestudeerd heeft.

Tegen de muurvlakken symboliseren Neptunus, een stroomnymph, Mercurius en Minerva zeevaart, handel en nijverheid, waarmee de familie zijn rijkdommen vergaart.

Een viertal dubbele vleugeldeuren geeft toegang tot de woonvertrekken.

De rechterhelft van het woonhuis met z’n aangrenzende koepel dateert uit 1741-1742 en is uitgevoerd in de overgangsstijl Louis XIV en Louis XV-stijl. De sfeer van de oude woonkamers wordt bepaald door de paarsrode wandbespanning van velours d’Utrecht die hier in 1742 is aangebracht.

Het oog valt op de rijkbewerkte Porte-Brisé tussen de beide vertrekken.

Op het plafond zijn plafondbeschilderingen in medaillons te zien.

In de achterkamer heeft de unieke schouw van zwart, gepolijst natuursteen met zijn witmarmeren ornamentiek wel iets van een adellijk grafmonument, maar het houtsnijwerk daarboven heft de kille sfeer op; de zogenaamde boezem is overladen met zeegodjes, en waterspuwende dolfijn, adelaar, reiger en bloemen. De Haagse schilder Pieter Terwesten (1714-1798) heeft het mythologische schoorsteenstuk geschilderd.

De grootste verrassing van het huis bevindt zich in de paarsrood/fluwelen wand links en rechts van deze schouw. Daarin zijn twee halfronde buffetnissen gebouwd, versierd met rijke rococo-ornamenten. De planken waarop het familieporselein- en glaswerk staat te pronken, zijn afgezet met originele vergulden loden sierstrips.

De Beemsterringvaart Overzicht Landgoed Langewijk aan de Beemsterringvaart.

Dirk Semeyn van Loosen is 61 jaar, wanneer hij op 10 juli 1757 overlijdt. Maria Bontekoning staat als kinderloze weduwe voor de afhandeling van de erfenis.

Op 3 maart 1758 verschijnt zij voor notaris D. van Vianen in Utrecht met als comparant ds. Matthias Daniël Romer i.v.m. de overdracht van vier obligaties ten laste van Holland en West-Friesland.

Maria Bontekoning bewoont als weduwe 31 jaar het huis alleen zonder haar man en de beide kinderen, met veel herinneringen aan hen.

Zij beschikt over een aanzienlijk vermogen en heeft een aanzienlijk schilderijenbezit op weten te bouwen.

Maria Bontekoning overlijdt op 29 juni 1786 in het Huis op de Dijk te Enkhuizen, twee weken na haar 73ste verjaardag.

Haar nalatenschap bedraagt in 1786 ruim 1,2 miljoen gulden. Ongeveer de helft van haar nalatenschap gaat weg aan legaten aan haar familieleden, liefdadigheid, personeel, vrienden. Aan de vier nagelaten kinderen van haar oom Dirk worden gelegateerd haar onroerende goederen te Amsterdam, waaronder zes huizen en erven, het pakhuis “Galjootschip” en 1/8 part in de brouwerij “De-Star” op de Prinsengracht; de helft van haar juwelen en roerende goederen, zowel obligaties als voor 225.400 gulden aan haar verwanten van moederszijde. Zij legateert aan hen meer dan 90.000 gulden. En aan diverse liefdadige instellingen meer dan 100.000 gulden.

Aan de kerk en de diaconie in Venhuizen legateert zij elk 5000 gulden, mits het graf van Ubbo Ubbenius, haar grootvader, voor altijd gesloten zal blijven.

Maria Bontekoning wordt bij haar man en haar zonen begraven. De graven van Maria Bontekoning en Dirk Semeyn van Loosen (graf 84 en 85) met hun wapens en met een fraai gebeeldhouwde zerk in de Zuiderkerk in Enkhuizen bevatten het opschrift:

“Dirk Semeyn van Loosen, oud President-Burgemeester, meermalen sessie hebbende gehad in het Colegie van Haar Edele Moogende Heeren Gecommitteerde Raden van Haar Edele Groot Moogende in West-Friesland en/t Noorder Quartier, Commissaris tot den saaken van Pilotagie benoorden de Maaze, mitsgaaders Bewindhebber van de Oost-Indische Compagnie wegens de stad en ter kamer te Enkhuizen – gebooren 8 maart 1696, gestorven 16 juli 1757 en desselfs Zoonen de Heer Jan Diderik van Loosen, gebooren 11 september 1736 en gerust 26 Mei 1749 en de Heer Cornelis Floris van Loosen Studiosus Juris, gebooren den 1 April 1739 en gerust den 8 December 1757, begraven op 12 juli 1757, schepen sedert 1720.”

Dirk Elias van Loosen

Tot haar erfgenamen heeft Maria Semeyn van Loosen – Bontekoning de kinderen van Pieter van Loosen, haar mans broer, en zijn vrouw Cornelia Adams Cortleven, benoemd: Dirk Elias en Margarita

elmina negers

Dat het op dat moment niet meer zo “netjes” is om slaven te kopen en te verkopen, bewijst een contract van 24 juli 1784 voor notaris van de Ramshorst Roldanus, waar hij het fregatschip “Paramaribo” chartert om te varen naar het “Hooft Kasteel St. George d’Elmina op de kust van Africa”; uitgaande vracht “brandewijn, klinkers en Moppen”, naar Curacao met cargo, waarover geen details gegeven worden, behalve dat “opperhoofden” 4 tot 6 slaven voor zichzelf mogen meebrengen. Foto's van Fort Elmina

Dirk Elias trouwt op 20.6.1762 met Claasje van Romond, geboren in 1743 in Enkhuizen als dochter van burgemeester Gerrit van Romond (op de Wierdijck) en diens tweede vrouw Eva Haak.

Claasje van Romond is van vaderszijde kleindochter van Johan van Romond en Aafje Pan en van moederszijde van Pier Pieterszoon Haak van de Paktuynstraat en Claasje Willemsdochter Schuytemaecker. Naar deze laatste grootmoeder is zij genoemd.

Een jaar na hun huwelijk, in 1763, overlijdt Claasje in de kraam, twintig jaar oud. Hun daaruit geboren zoontje overlijdt enkele dagen later.

Op 7.12.1766 hertrouwt Dirk Elias van Loosen met Meinoutje Pan, het achternichtje van zijn eerste vrouw.

Meinoutje Pan (1745 – 1794) is de dochter van Mr. Everhardt Pan en Willemina Haak Andriesdochter. Uit dit huwelijk wordt op 24.5.1772 een dochter geboren, Cornelia Petronella.

Beide schoonvaders zitten in de handelscompagnie van Romond en Pan. De handels- en familie belangen worden door beide huwelijken dus ook veilig gesteld.

Zijn tweede schoonvader mr. Everhard Pan (1716-1794) is zoon en kleinzoon van een stadsbestuurder. Meinoutje komt dus uit een regentengeslacht. Schoonvader Everhard Pan is Raad in de Vroedschap van Enkhuizen (1747-1778) en elf keer burgemeester van Enkhuizen. Ook is hij gecommitteerde van de Raad van het Noorderkwartier, ontvanger van de convooien en licenten en bovenal Bewindhebber van de VOC kamer Enkhuizen. Van 1757 tot 1778 is hij koopman en reder van haringschepen en actief als directeur van de handelscompagnie Van Romond en Pan. De Gebroeders Romond en Pan zijn eigenaars van de volgende haringschepen: de Elia Eva, d’juffrouw Claassen, de Eva Johanna, de Jonge Jan, de Jonge Gerrit en De Drie Teertonnen.

Dirk Elias volgt zijn schoonvader mr. Everhard Pan op als schepen van Enkhuizen.

Schoonmoeder, Willemina Haak, is ook niet onbemiddeld. Zij is de enige erfgename van de belangen van haar vader Andries en haar kinderloos gebleven ooms Dirk en Cornelis Haak in de handelscompagnie gebroeders Haak & Co.

Schoonvader Everhard Pan is in 1750 directeur van de firma van Romond en Pan geworden. Hij bezit tevens aandelen in brouwerijen. Zowel in economisch als in politiek opzicht is mr. Pan een belangrijk man in het Enkhuizen van de tweede helft van de 18e eeuw en dochter Meinoutje deelt in die eer. Zijn nalatenschap bedraagt ruim 600.000 gulden.

Dirk Elias heeft twee keer een goede partij aan de haak weten te slaan:

Door beide huwelijken raakt hij verbonden met de familie Haak. Beide schoonmoeders, Willemina Pan – Haak en Eva van Romond – Haak, zijn kleindochters van de bekende Pieter Haak (1655-1722), schepen van Enkhuizen en Aafje van Vossen. Diens zonen Dirk, Andries (de vader van Willemina), Pieter Pietersz. (de vader van Eva) en Cornelis Haak Dirk Haak komen uit een regentengeslacht, dat al sedert de 16e eeuw in het stadsbestuur van Enkhuizen zit. Dirk, de oudste van de gebroeders Haak is Raad in de Vroedschap Enkhuizen van 1719 – 1747 en 13x burgemeester van Enkhuizen, afgevaardigde naar de Staten Generaal en Admiraliteitsraad. Hij is Bewindhebber van de VOC Kamer Enkhuizen van 1720 – 1747, koopman en reder. Afkomstig uit een regentengeslacht dat al sedert de 16e eeuw in het Stadsbestuur van Enkhuizen zit. Hij verliest op jonge leeftijd zijn echtgenote Willemien Vis in het kraambed en vervolgens zijn zoontje van anderhalf jaar. Daarop stort hij zich op handelsactiviteiten en zijn bestuurlijke carriere. Als directeur van de handelscourage gebroeders Haak en Co, die hij samen met zijn broers Andries en Cornelis en zwager Jan Minne bezit, onderhoudt hij handelsbetrekkingen met de Oostzee, Scandinavië, Zuid-Europa en Azië. Ook reedt hij haring uit. De haringschepen van de gebroeders Haak heten: de Petronella Johanna, de Groote Visscherij, Langewijk, ’t Raadhuis van Enchuisen, de Eva Wilhelmina, de Vijf Haken, het Fortuyn en de Hoop.Zijn nalatenschap van ruim 200.000 gulden bestaat voor meer dan de helft uit VOC-aandelen. Hij woont in een huis annex pakhuis aan de Paktuinen in Enkhuizen.

Dirk Elias van Loosen vergroot het huis van zijn oom en tante, het “Huis op de Dijk” door aankoop van twee percelen aan de linkerzijde en bewoont het met Meinoutje Pan. In 1794 benoemt Dirk Elias van Loosen als voorzittend burgemeester de schepenen van Enkhuizen. Bij de omwenteling neemt hij voor 25.000 gulden deel in de vrijwillige lening van 1795, maar weigert de verklaring op de nieuwe constitutie. Hij fungeert als lid van de Provisionele Administratie der Policie gedurende de bezetting van de stad door de Engelsen in 1799. Verder geniet hij de rust van het buitenleven met vrouw en dochter op de hofstede “Langewijk” in De Beemster, die hij van oom Dirk en tante Maria geerfd heeft. Een leven dat behalve rustig en gezond, ook dodelijk saai is als we mogen afgaan op wat Dirk schrijft aan zijn schoonvader: “een zittend Leeven, t’samen gesteld uyt Breijnaelden, silverdraed, pijpen, Letters en dobbelsteenen”.

Wanneer in 1794 zijn vrouw Meinoutje Pan overlijdt, komt Dirk alleen te wonen in “Het Huis op de Dijk” terzijde gestaan door drie dienstboden.

Dirk Elias van Loosen overlijdt te Enkhuizen en wordt daar op 2 juni 1812 begraven.

Hij laat o.a. vier portretten na: drie schilderijen van hemzelf, waaronder een ovaal borstbeeld en twee landschappen, waarin hij op de ene als jager, op de andere als zittende voor zijn buitenhuis staat afgebeeld. Ze zijn na zijn dood geschilderd als gedachtenis en om hem postuum te eren.

Op het vierde schilderij staat zijn tweede echtgenote Meinoutje Pan op het vierde schilderij met een roosje in haar hand, dragende de juwelen, die ze geerfd heeft van tante Maria Bontekoning: “een paar orlietten (oorhangers) met drie pandelotten, drie hairspelden in soorten en een snoer fijne paarlen met een diamanten slotje met drie steenen, ook in heur haar”

Cornelia Pieternella en Samuel Snouck van Loosen

Dirk Elias van Loosens’ enige dochter, Cornelia Pieternella van Loosen, geboren te Enkhuizen in 1772, trouwt te Enkhuizen op 8.4.1793 met militair en luitenant ter zee bij de Marine Samuel Snoeck, geboren in Leiden op 29.1.1766 als zoon van Mr. Matthijs Snoeck uit Papendrecht en Antonia Marcus en broer van Suzanna Aletta Elizabeth, Arnoldina Ursula en Willem Antonie Snoeck. Samuel Snoeck gaat zich deftig Snouck van Loosen noemen. Na hun huwelijk gaan ze eerst in het huis van Dirk Elias van Loosen aan de Wierdijk in Enkhuizen wonen, een statig herenhuis, en in 1812, na de dood van (schoon)vader Dirk Elias, betrekken ze “Het Huis op de Dijk” aan de Haven.

Samuel Snouck van Loosen wordt lid van de firma “Gebroeders Haak” in koopmanschap en haaringreederij.

Samuel Snouck van Loosen is schepen van Leiden, Raad in de Vroedschap Leiden, Lid der Staten Generaal, lid van de Vergadering van Notabelen voor het Departement Zuiderzee in 1814, buitengewoon lid van de Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden voor de Provincie Noord Holland in 1815 en lid van de Tweede Kamer in 1815. Hij is ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Wanneer Willem I wil voortbouwen op het beleid van Lodewijk Napoleon en probeert een democraat te worden, zoekt hij de rijkste zeshonderd mannen in Nederland en selecteert daaruit het parlement. Ook de geselecteerde Samuel Snouck van Loosen is daarbij, hoewel deze nog volop bezig is met zijn slavenhandel.

Samuel Snoucks oudste zuster Suzanna Aletta Elizabeth (Leiden 1758-Alkmaar 1835) trouwt in 1784 te Leiden Andries Jacob Kluppel (Enkhuizen 1757-1817), schepen en vroedschap te Leiden. Zijn tweede zuster Arnoldina Ursula, (Leiden 1767 – Leiden 1796) trouwt met Jacob Gerlings (Haarlem 1771-Leiden 1813), wijnkoper, commissaris van Militaire Zaken in Amsterdam. Broer Willem Antonie (Leiden 1774) overlijdt in 1830 te Heusden.

Samuel Snouck laat nooit een gelegenheid voorbij gaan om links en rechts erfenissen te “innen” of af te dwingen. Het overgrote deel van zijn geld is duidelijk afkomstig van de slavenvaart en de slavenhandel. Hij overlijdt in Leiden op 27 mei 1839.

Zijn vrouw Cornelia Petronella van Loosen is bekend om haar buitengewone fortuin en liefdadigheid. Zij en haar man behoren tot de meest vermogenden van Nederland. Zij wordt door de keizerin Marie Louise op 9.12.1812 benoemd tot Dame de la Societé de la Charité Maternelle. Zij schenkt aan de Souvereine Vorst tien paarden ten dienste van het vaderland. Cornelia Petronella van Loosen overlijdt in 1846, ca. 74 jaar oud.

De gezusters Snouck van Loosen en de Snouck van Loosenstichting

Het echtpaar Samuel en Cornelia Petronella Snouck van Loosen krijgt zes dochters, waarvan er één, de derde in de rij, Susanna Aletta Elisabeth geheten (ged. 26.10.1798) op jonge leeftijd, als dertienjarige, overlijdt op 13.12.1811. In leven blijven: Antonia Meijnoutje (geb. 25.5.1795) en Theodora Matthia, geb. 20.9.1797; Cornelia Eva Wilhelmina, (geb. 26.4.1801); Arnoldina Ursula (ged. 28.10.1803) en Margaretha Maria, (ged. 6.9.1807). Twee van de vijf dochters die in leven blijven zijn gehuwd: Theodora Matthia (Enkhuizen 1797-Enkhuizen 1845) en Cornelia Eva Wilhelmina (ca. 1801-1852), maar overlijden jong en kinderloos. Theodora Matthia 47 jaar oud, Cornelia Eva Wilhelmina 51 jaar oud.

Theodora Matthia Snouck van Loosen en Nicolaas Christoffel Quast van Rijneveld

Theodora Matthia Snouck van Loosen huwt op 37 jarige leeftijd op 26.4.1835 te Enkhuizen Nicolaas Christoffel Quast van Rijneveld (geb. Enkhuizen 12.2.1796), de zoon van Nicolaas Abraham van Rijneveld en Johanna Ris. Quast van Rijneveld gebruikt vóór de achternaam van zijn vader de achternaam van zijn grootmoeder van moederszijde. Zijn vader Nicolaas Abraham was schepen van Enkhuizen, en diende onder kapitein ter zee C.L. Bloys van Treslong. Vader werd zelf ook kapitein ter zee en schreef in 1802 een reisverslag van de Nederlandse eskaderreis onder van Kinsbergen naar de Middellandse Zee in 1783, en in 1803: “Reize naar de Middelandsche Zee, en door de Archipel, naar Constantinopel, gedane in de jaaren 1783 tot 1786 met ’s Lands schip Noord Holland”.

Vader is een nazaat van Hillebrand Gerritsz. Quast commandeur van de admiraliteit van het Noorder-kwartier, die in 1607 als bevelhebber van een schip van Enkhuizen bij de vloot van Heemskerck was en deel nam aan de slag van Gibraltar. Hij werd in 1612 commandeur van drie schepen om te kruisen op de barbaarse zeerovers; ook de volgende jaren is hij werkzaam in de Middellandse zee als commandeur van een eskader, dat in 1617 15 schepen sterk is, en het volgend jaar 25 schepen; hij overmeesterde enige roofschepen en bevrijdde vele christenslaven. Persoonlijk voerde hij in 1616 het bevel over het schip de ‘Oranjeboom’, en in 1620 over ‘'t Hoen’ een schip van Enkhuizen. Daarna wordt zijn werkzaamheid verlegd naar de Noordzee en de vlaamse kust ter bestrijding van de Duinkerkers, en is hij in 1626 commandeur van een eskader tot sluiting van de haven van Duinkerken. In Maart 1627 nabij Portland een Duinkerker veroverd hebbende, roept hij de kapiteins van zijn eskader bijeen, en komt met hen overeen om het recht van voetspoeling niet toe te passen, hoewel nog een jaar te voren de kapiteins zich bij ede hadden moeten verbinden om de gevangen Duinkerkers over boord te werpen; maar de admiraliteit van het Noorder-kwartier had die eed niet weer gevorderd. Deze handelwijze van commandeur Quast werd aanleiding tot een overleg tussen den stadhouder en gedeputeerden van de collegiën ter admiraliteit, waarin werd vastgesteld, dat het voetspoelen als wedervergelding tegen de Duinkerkers moest worden toegepast, behalve op passagiers, jongens en vissers, de laatsten echter alleen voor zover ze niet zelf hun gevangenen over boord hadden geworpen.

In voorjaar 1628 overmeestert Quast weer een Duinkerker, bemand met 90 man, maar past weer het voetspoelen niet toe, hetgeen hem door sommigen kwalijk wordt genomen, maar toch geen nadelige gevolgen voor hem heeft gehad. Onder invloed van de leiding van mannen als Piet Hein, Maarten Harpertsz. Tromp en Hillebrand Quast veranderde de wijze van oorlogvoeren; de order van voetspoelen is nooit ingetrokken, maar werd geleidelijk minder toegepast en is, na de inneming van Duinkerken door de Fransen, vanzelf in onbruik geraakt.

Nicolaas Christoffel Quast van Rijneveld

Nicolaas Christoffel Quast van Rijneveld is wijnkoper en reder van haringbuizen. Daarnaast is hij gemeenteraadslid en wethouder van Enkhuizen (1853), Dijkgraaf van Drechterland, lid van de Provinciale Staten van Noord Holland voor Enkhuizen en Hoorn (1840-1857). Hij sterft op 29.8.1857 te Enkhuizen, 60 jaar oud. Bij zijn begrafenis wordt een gedicht voorgedragen door H. Rijxen Engelsman, de gemeentesecretaris van Enkhuizen, die als eerste luitenant van de Enkhuizer schutterij deelnam aan de veldtocht tegen de Belgen.

Nicolaas Christoffel Quast van Rijneveld was nl. kapitein der Enkhuizer schutterij 3e kompagnie, 1e bataljon, 2e afdeling van de Noordholandsche Schutters en als zodanig

deelnemer aan de veldtocht in België. Vervolgens was hij voorzitter van de Enkhuizer afdeling van de Vereniging Het Metalen Kruis West-Friesland. Zelf had hij ook het Metalen Kruis gekregen.

Vaak zal hij na terugkomst nog gedacht hebben aan dat bijzondere moment, waarop hij met andere Enkhuizer schutters na de veldtocht in België (1830-1832) werd ingehaald en het gedicht klonk: “Te wapen, schutters! voor den Vorst. Voor Vorst en vaderland! Komt, wie naar roem en eere dorst, wie ’t hart klopt in de vrije borst. Komt, wapens in de hand!”. In het najaar van 1830 brak de Belgische opstand uit. Koning Willem I had niet genoeg soldaten om daar tegen op te treden en de plaatselijke schutters werden opgeroepen om het leger te versterken. Ze waren niet voorbereid op frontdienst, maar het vaderland was in nood en er werd met enthousiasme gehoor gegeven aan de oproep. Enkhuizen droeg meer dan 125 man bij, deels schutters in actieve dienst, deels vrijwilligers. Ze dienden in de 2e afdeling Noordhollandse schutters, 1e bataljon, 3e kompagnie onder leiding van kapitein W.C.Q. Rijneveld. Veel van hen zullen hebben deelgenomen aan de tiendaagse veldtocht in augustus 1831, die eindigde met de vaak bezongen slag bij Leuven. Daar werden de Belgen bijna verslagen maar op het laatste moment nog gered door interventie van het Franse leger. Wie had deelgenomen aan de oorlogshandelingen en zich niet had misdragen werd onderscheiden met het metalen kruis. En bij hun terugkeer in Enkhuizen werden ze groots ontvangen: “Schutters! Helden! Kroost der dapp’ren! Zoonen van Oud-Nederland! Ziet u ’t doek ter eere wapp’ren, dat bij Leuven werd geplant.Hoort de blijde kreten schallen, ziet de gevels rijk versierd, ’t welkom schatert langs de wallen, uw terugkomst wordt gevierd. En met geestdrift juichen wij, welkom dapp’re Schutterij!”

Cornelia Eva Wilhelmina Snouck van Loosen en jonkheer mr. Pieter Opperdoes Aldewijn

De tweede gehuwde dochter van Samuel en Cornelia Petronella Snouck van Loosen, Jonkvrouwe Cornelia Eva Wilhelmina Snouck van Loosen, huwt 27 jaar oud op 30 mei 1828 met de 28 jarige Jonkheer Mr. Pieter Opperdoes Alewijn, geb. 21.4.1800 op de Zeedijk te Hoorn, zoon van Mr. Frederick Alewijn de Jonge en Margaretha Christina Opperdoes. Zij gaat als mevrouw de douariere Opperdoes Alewijn – Snoeck van Loosen verder. Evenals zijn vader is Pieter bij de belastingdienst werkzaam.

De akte van het huwelijk dat hij op 30 mei 1828 in Enkhuizen sluit met jonkvrouwe Cornelia Eva Wilhelmina Snouck van Loosen vermeldt als beroep controleur der rijksbelastingen in Hoorn. Ook in het bekleden van vooraanstaande openbare funkties zal hij het voorbeeld van zijn vader volgen.

Haar man is opgegroeid met twee zussen, Barbara Maria Henriëtta en Johanna Catharina en twee broers Willem en Dirk Margarethus. Vader Frederick Alewijn bezit als buitenverblijf buitenplaats Vredenburgh in De Beemster, dat in 1644 door de bekende bouwmeester Pieter Post, die ook het Mauritshuis in Den Haag gebouwd heeft, gebouwd is.

Jonkheer Mr. Pieter Opperdoes Alewijn Hofstede “Vredenburg” te Beemster

Pieter Opperdoes Alewijn heeft een studie Romeins en hedendaags Recht gevolgd in Leiden en is gepromoveerd. Hij werkt bij de Belastingdienst en wordt Controleur der Rijksbelastingen te Hoorn, omstreeks 1828 tot december 1843, lid van de stedelijke raad/gemeenteraad van Hoorn van 1830 – 1868 en vertegenwoordiger van het kiesdistrict Hoorn in de Provinciale Staten van 1850 tot 1875. Van 1849 tot 1870 is hij rijksbetaalmeester voor het arrondissement Hoorn. Ook is hij lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor de Provincie Noord-Holland van 1847 – 1849. Hij is regeringsgezind in de periode 1814-1848 en in de periode 1847-1849 lid van de Tweede Kamer. Hoort bij de conservatieve stroming. Hij is populair bij de gewone man. Hij stelt zich in 1843 in verbinding met de directeur van het als zeer modern geldende krankzinnigengesticht te Bicétre (Frankrijk) teneinde ook in Noord Holland een dergelijke inrichting van de grond te krijgen.

Zijn vader overlijdt in 1817 op zijn buitenverblijf hofstede “Vredenburgh” aan de Zuiderweg 62/80 te Beemster. Zijn moeder overlijdt te Hoorn in 1844. In dat jaar erft Pieter Villa Alewijn aan de Grote Oost 26 te Hoorn van zijn ouders. In 1852 overlijdt Cornelia Eva Wilhelmina Snouck van Loosen, 51 jaar oud. In 1854 treedt weduwnaar Pieter Opperdoes Alewijn in het huwelijk met Margaretha Lambertina Clara Swart, die in 1825 in Maastricht geboren is.

Als nevenfunctie is hij lid van het College van Administratie over de gevangenissen te Hoorn van 1844 tot 1872, hoofdingeland waterschap De Beemster van 1853 – 1871, hoofdingeland waterschap Noorder IJ en Zeedijk, van 1859 tot 1875, hoofdingeland waterschap De Hondsbossche en Duinen tot Petten van 1859 tot 1875 en voorzitter College van Notabelen Hervormde gemeente Hoorn, omstreeks 1871. Hij is Commandeur in de Orde van de Eikenkroon op 1 mei 1870.

In 1869 verzet hij zich in zijn “Historisch-politische herinneringen” tegen de vrijheid van drukpers en tegen de onschendbaarheid van de koning. Van 1870 tot 1873 maakt hij met Kooy een plan voor een Afsluitdijk tussen Wieringen en Friesland in combinatie met een aantal bedijkingen.

Hij zit in een commissie voor ontsluiting van het zeer geisoleerd liggende West-Friesland d.m.v. spoorwegen en een brugverbinding over het IJ. De poging mislukt. Er verschijnt een brochure van zijn hand: “Kort betoog over de noodzakelijkheid van den aanleg van meerdere spoorwegen in Nederland”, Hoorn 1858. Hij wijst in zijn idealistisch enthousiasme op het grote voorbeeld van koopmansgeest, de Gouden Eeuw.

testament. Op donderdag 24 januari 1884 wordt hij door Margaretha Maria ontboden. Zij overhandigt hem een "verzegeld papier of stuk" en naar zij verklaart bevindt zich daarin "een geheel eigenhandig geschreven en ondertekende olographiesche uiterste wil". De notaris, die op zoiets niet heeft gerekend en niet weet wat het testament behelst, moet in allerijl voor de overhandiging twee getuigen opdraven uit het nabijgelegen betonningsmagazijn: Jan Hendriksz. Poen en Gerrit Laadnoordijk. Wie haar geholpen heeft bij het opstellen van het testament zal altijd wel een raadsel blijven, maar na haar dood komt de "erfgenaam" Lakenman met allerlei slordige briefjes aandragen zogenaamd afkomstig van mejonkvrouwe Snouck van Loosen die het testament moeten aanvullen.

Op 9 november 1885 wordt het testament geopend en geregistreerd en blijkt dat een tweetal slimme aandelenmakelaars, de heren Wander Lakenman en Gerrit Wendelaar de erfgenamen zijn, die na afhandeling van zaken van het resterende kapitaal als beheerders een fonds mogen stichten. Hoewel geen opdracht daartoe ontvangen beginnen de heren onmiddellijk om alles wat aan de familie Van Loosen en Snouck van Loosen herinnert te laten verdwijnen en verkopen alles wat los en vast zit in het huis op donderdag 29 april 1886. Met de talrijke familieportretten , de erfenis van geslachten Van Loosen, Blauhulck, Semeijns en Bontekoning weten de beheerders geen raad. Dan besluiten zij te vertellen dat de erflaatster in het testament heeft vastgesteld dat al deze schilderijen moeten worden verbrand. Dat durven zij dan toch niet en zo verkwanselen zij jaren later een deel van deze schilderijen en bewaren een ander (onschuldig) deel in het huis op de Dijk, waarbij zij tot op de dag van vandaag geprezen worden als behoeders van kunstschatten.

Vanaf dinsdag 10 november 1885 werd, met een enkele onderbreking, tot en met vrijdag 11 december 1885 in tegenwoordigheid van de (huis)-Notaris PAN, Jhr. Mr. Dirk van AKERLAKEN (huisvriend) alsmede Gerrit WENDELAAR en Wander LAKENMAN als "uitvoerders van der erflaatster uiterste wilsbeschikking en beredderaars van haren boedel" de volledige inventaris van het huis op de Dijk beschreven en ingevolge de Wet verantwoord. Allereerst werd een opgave gemaakt van de honderden effecten en andere beleggingen, daarna werd per kamer en vertrek de inventaris vastgesteld en tenslotte werden de in bezit zijnde onroerende goederen en schuldbewijzen geregistreerd. Als schatters van de meubels, het porcelein, het zilver en goud enz. werden benoemd en beëdigd Willem Meun, de vroegere kleermaker en nu boekhouder van de Stadsbank van Lening en de Hoornse koopman Mozes Isak Reens.

Opvallend is het grote verschil in de waarde van sommige artikelen. Zo worden op pagina 15 zestien schilderijen geschat op 3000 gulden en onmiddellijk daaronder zestien familieportretten (ook schilderijen