કર્મ-સંન્યાસ-યોગ : જ્ઞાનદશા

અધ્યાય ૫

લે નહીં કોઇનું પાપ, ન તો પુણ્યે'ય તે વિભુ;

અજ્ઞાને જ્ઞાન ઢંકાયું, તેણે સૌ મોહમાં પડે. ૧૫/૫

જેમનું આત-અજ્ઞાન જ્ઞાનથી નાશ પામિયું,

તેમનું સૂર્ય-શું જ્ઞાન પ્રકાશે પરમાત્મને. ૧૬/૫

જેની આત્મા વિષે બુદ્ધિ, નિ:તત્પરતા, મને ,

ધોવાયાં જ્ઞાનથી પાપો, તેને જન્મ નહીં ફરી. ૧૭/૫

વિદ્વાન વિનયી વિપ્રે, તેમ ચાંડાળને વિષે,

ગાયે, ગજેય, શ્વાને'યે જ્ઞાનીને સમદૃષ્ટિછે. ૧૮/૫

અહીં જ ભવ તે જીત્યા, સ્થિર જે સમબુદ્ધિમાં;

નિર્દોષ સમ છે બ્રહ્મ, તેથી તે બ્રહ્મમાં ઠર્યા. ૧૯/૫

ન રાચે તે મળ્યે પ્રિય, નહીં મૂંઝાય અપ્રિયે;

અમૂઢ, સ્થિર બુદ્ધિ તે બ્રહ્મજ્ઞ, બ્રહ્મમાં ઠર્યો. ૨૦/૫

વિષયોમાં અનાસક્ત જાણે જે આત્મમાં સુખ;

તે બ્રહ્મયોગમાં યુક્ત અક્ષય સુખ ભોગવે. ૨૧/૫

કાં જે ઇન્દ્રિયના ભોગો દુ:ખકારણ માત્ર તે,

ઊપજે ને વળી નાશે, જ્ઞાની રાચે ન તે વિષે. ૨૨/૫

કામ ને ક્રોધના વેગો છૂટ્યા પહેલાં જ દેહથી,

અહીં જ જે સહી જાણે, તે યોગી, તે સુખી નર. ૨૩/૫

પ્રકાશ, સુખ ને શાંતિ જેને અંતરમાં મળ્યાં,

થયેલો બ્રહ્મ તે યોગી બ્રહ્મનિર્વાણ પામતો. ૨૪/૫

પામતા બ્રહ્મનિર્વાણ ઋષિઓ ક્ષીણપાપ જે,

અસંશયી, જિતાત્મા ને સર્વભૂતહિતે મચ્યા. ૨૫/૫

કામ ને ક્રોધથી મુક્ત, યતિ જે, આત્મનિગ્રહી,

રહે તે આત્મજ્ઞાનીને બ્રહ્મનિર્વાણ પાસમાં. ૨૬/૫

વિષયોને કર્યા દૂર, દૃશ્ટિ ભ્રૂ-મધ્યમાં ધરી,

નાકથી આવતાજાતા પ્રાણાપાન કર્યા સમ, ૨૭/૫

વશેંદ્રિય મનોબુદ્ધિ મુનિ મોક્ષપરાયણ,

ટાળ્યાં ઇચ્છા-ભય-ક્રોધ, તે મુનિ મુક્ત તો સદા. ૨૮/૫

મ’ને સૌ ભૂતનો મિત્ર, સર્વ-લોક- મહેશ્વર,

યગ્ય ને તપનો ભોક્તા જાણે તે શાંતિ પામતો. ૨૯/૫

શ્રીકૃષ્ણાર્જુન વચ્ચેના સંવાદનો ‘કર્મ-સંન્યાસ- યોગ’ નામનો પાંચમો અધ્યાય સંપૂર્ણ.